Afgan bayan akademisyen Jalali, Cumhuriyet’e konuştu: Afganistan terör rejimi altında yaşamaya zorlanıyor

Muhabir

New member
Afganistan’ın başşehri Kabil’i 15 Ağustos’ta işgal eden Taliban, hükümeti ele geçirmesinden bu yana bayanlara yönelik bir fazlaca yasak getirdi. Bilhassa bayan bedeninin tamamını kapatan giysileri dayatan Taliban, Afgan kimliğini dünyaya kendi inançları altında sunmaya çalışıyor.

Cihatçı Taliban’ın kelamda Yüksek Tahsil Bakanı Abdül Baki Hakkani, “Karma eğitime müsaade vermeyeceğiz. Halk Müslüman ve bunu kabul edeceklerdir” demişti. Hakkani, bayanların üniversiteye gidebileceğini fakat erkek hocalardan ders alamayacağını da söylemişti.

Bayanların toplumsal ömürlerine bir epeyce açıdan yasak getiren Taliban, kriket oynamalarını ve bedenlerinin rastgele bir kısmının görünmesine niye olacak öbür sporları yapmalarını da yasaklamıştı.

TALİBAN’I DESTEKLEYEN BAYANLAR KİM?

Son olarak, Taliban bayrakları taşıyan ve birden fazla siyah çarşaf giyen bayanlar, yeni rejimi öven ve bayan haklarının korunması istikametinde davetler yapan konuşmaları dinlenmişti. Ayrıyeten ülkede Taliban için bir küme bayan tarafınca takviye aktifliği de düzenlenmişti.

‘KIYAFETİME DOKUNMA’

Bedenlerinin tamamını kapatarak Kabil’de Taliban yanlısı yürüyüş yapan bayanların medyaya yansıması daha sonrasında “#KıyafetimeDokunma” ve “#AfganistanKültürü” üzere etiketler üzerinden Afgan bayanlar, ülkenin renkli giysi külçeşidini ortaya koymaya başladı. “Kıyafetime Dokunma” kampanyasını başlatan Afgan-Amerikan akademisyen Dr. Bahar Jalali, Cumhuriyet.com.tr’nin sorularını yanıtladı. Jalali, Afganistan’daki son durumu, Taliban’ın bayanlar üstündeki baskısını ve Afgan kimliğinin nasıl saptırılmaya çalışıldığını anlattı.

Toplumsal medya kampanyasini başlatan Tabip Bahar Celali’nin paylaşımı

Afganistan’da doğan Jalali, Sovyetlerin Afganistan’ı işgalinden daha sonra çocuk bir mülteci olarak hayatını sürdürdüğünü kaydetti. Yeni açılan Afganistan Amerikan Üniversitesi’nde ders vermek üzere 2009’da Afganistan’a geri döndüğünü belirten Jalali, Afganistan Tarihi ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları dersleri verdiğini söylemiş oldu.

2015 yılında, Afganistan tarihli birinci “Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Programı”nı kuran Jalali, şu anda Loyola Üniversitesi Maryland’de Konuk Öğretim Üyesi olarak çalışıyor.

Dr. Bahar Jalali ile gerçekleştirdiğimiz söyleşi şöyle:

“TALİBAN BÜYÜK ÖLÇÜDE BÖLÜNDÜ”

– Afganistan’da hayat şu anda nasıl? Hükümet değişikliğini ve yeni hükümetin adımlarını nasıl tanımlarsınız?


Genç kuşak, yesyeni bir gerçekliğe ahenk sağlamak zorunda kalıyor. 20 yıl boyunca Afganistan açık bir toplumdu ve artık beşerler bir dış gücün işgali ve terör rejimi altında yaşamaya zorlanıyor. Eski öğrencilerimden biri bana “birkaç hafta ortasında 100 yıl geriye gittik” dedi.

Kabil’deki üniversitede bir küme Taliban yanlısı öğrencinin hareket yaptığı savunuluyor

BAYANLARIN TALİBAN TAKVİYESİNE ‘PAKİSTAN’ TESİRİ

– Geçen günlerde öğrenciler, ellerinde Taliban bayrakları ile Şehid Rabbani Eğitim Üniversitesi’nde Taliban’a dayanaklarını gösterdiler. Bunun hakkında ne düşünüyorsun? Eğitimli bayanları Taliban’ı desteklemeye iten nedir?


Afgan kültürüne büsbütün yabancı kıyafetler giyen bayanların Afgan öğrenciler mi, hatta eğitimli beşerler olup olmadığı hakkında hiç bir fikrim yok. Bu sorguladığım bir şey. hiç bir Afgan bu biçimde bir kıyafet görmedi. Kaç adedinin Afgan olduğunu bile sorguluyorum. Afganistan’daki lokal kaynaklardan en azından kimilerinin Pakistan’dan Afganistan’a nakledilerek yeni Taliban gerçekliğini bayanlar için sergilediklerini duydum. Bütün bu olay bana büsbütün sahnelenmiş ve yapmacık geldi.

“BEN BAĞIMSIZ BİR İNSANIM”

– “Kıyafetime Dokunma” (Do Not Touch My Clothes) isimli bir kampanya başlattınız. Memleketler arası kuruluşlardan rastgele bir dayanak aldınız mı? Ayrıyeten Afgan kimliği ve bayan hakları gayretiniz sırasında topluluğunuz haricinden takviye aldınız mı?


Evet, bu kampanyaya klasik Afgan elbisesi ortasında bir fotoğrafımı tweet’leyerek başladım zira dünyanın, yüzü büsbütün kaplayan ve eldivenleri olan, her tarafı saran siyah kıyafetlerin otantik Afgan kıyafetleri olduğunu düşünmesini istemiyorum. Bir Afganistan tarihçisi olarak, Afgan kimliğinin, külçeşidinin ve mirasının onlarca yıl süren savaş niçiniyle baltalanmasından derinden rahatsız oldum. Geçen cumartesi ülkemde yabancı kıyafetler giyen bayanları gördükten daha sonra en büyük endişelerim doğrulandı.

Ne bu kampanya için ne de Afganistan Amerikan Üniversitesi’nde Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları dersi verirken hiç bir milletlerarası kurumdan takviye almadım. Ben bağımsız bir beşerim.
 
Üst