Muhabir
New member
ReutersIrak Başbakanı Kazımi (solda) ve ABD Lideri Biden, Beyaz Saray’da bir görüşme gerçekleştirdi
Sabık ABD Lideri Donald Trump’ın ‘sonsuz savaşlara son verme’ kelamının karşılık bulması lakin halefi Joe Biden’a nasip oluyor.
Afganistan’dan daha sonra Irak için de çekilme takvimi verildi. 31 Aralık itibariyle Irak’ta muharip güç kalmayacak. Kalanlarsa eğitmenlik ve danışmanlık yapacak.
Haliyle Amerikan varlığı ile hesaplaşma ortasında olanlar bu çekilmeyi “çekilme” saymıyor.
Trump’ın buyruğuyla Kudüs Gücü Kumandanı Kasım Süleymani ve Haşd el Şaabi Heyeti Lider Yardımcısı Ebu Mehdi el Mühendis, 3 Ocak 2020’da Bağdat’ta öldürüldüğünde İranlılar ve Iraklılar en büyük intikamın Amerikan güçlerinin bölgeden çıkarılmasıyla alınacağını duyurmuştu.
İran’ın 109 Amerikan askerinde beyin faydalanmasına niye olan 50 füze salvosunun haricinde Haşd el Şaabi’ye bağlı kümeler da bu maksada matuf epey sayıda atağa imza attı. ABD de ölümcül cevaplar verdi.
Roket ve kamikaze insansız hava araçlarıyla düzenlenen akınlar, Amerikan askerlerinin bir daha konuşlandırılması ve birtakım üslerin periyodunu birlikteinde getirirken çekilme istikametindeki iç tartışmaları da hızlandırdı.
Lider onaylı suikasta karşı Irak Meclisi’nin yabancı güçlerin çekilmesi tarafındaki sonucu da hem Başbakan Mustafa el Kazımi birebir vakitte Amerikalılar üzerinde baskıyı artırdı.
Haziran 2020’den beri taraflar “Stratejik Çerçeve Anlaşması” için müzakere ediyordu. Biden idaresinin Tahran’la nükleer müzakerelere dönmesi ve İran’ın Orta Doğu’daki kollarını kesme stratejisini çatışmacı kanaldan çıkarması Amerikan-Irak diyalogunu kolaylaştırdı.
Mutabakat ne içeriyor?
Nihayetinde stratejik diyalog toplantılarının dördüncüsü için Washington’a giden Kazımi 26 Temmuz’da Oval Ofis’te Biden’la kameraların karşısına çıktığında aradığı kararı almanın rahatlığı ortasındaydı.
Ortak açıklamaya bakılırsa, muharip güçlerin bakılırsavi yılın sonunda bitecek, iki ülke içindeki güvenlik bağlantısı eğitim, danışmanlık, yardım ve istihbarat paylaşımı rolüne dönüştürülecek ve ABD, IrakŞam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı takviyesini sürdürecek.
ABD’nin eğitim ve teknik takviye taahhüdü Peşmerge’yi de kapsıyor.
Kazımi toplantıdan evvel “Irak topraklarında rastgele bir yabancı savaş gücüne gereksinim yok” bildirisi vermişti. ABD’nin Anbar vilayetindeki Ayn el Esad Hava Üssü, Bağdat Havaalanı’ndaki üs ve Erbil Havaalanı’na bitişik üste 2 bin 500 civarında Amerikan askeri ve meçhul sayıda özel operasyon gücü bulunuyor. IŞİD’e karşı Doğal Kararlılık Operasyonu’na katılan öteki ülkelerin asker sayısı da 1000 civarında.
Yeni mutabakat, 2008’de Barack Obama devrinde imzalanan Güçlerin Statüsü Mutabakatı’na dönüş manasına geliyor; ki Biden da o vakit lider yardımcısı olarak Irak evrakından sorumluydu.
IŞİD’in 2014’te Musul’u düşürmesinin akabinde ABD, 2011’de çekildiği Irak’a dönmüştü. ABD yeni süreçte işin yükünü biraz da BM Irak Takviye Misyonu (UNAMI) ve Avrupa İzleme Takımı’na yıkmak istiyor.
Reuters
Çekilme Kazımi için ne manaya geliyor?
Bu muahede başta Kazımi olmak üzere İran tesirinden rahatsız kanatların elini güçlendiriyor.
ABD’nin Irak’ta İran’ın nüfuz ataklarının önünü kesebilecek bir başbakana gereksinimi var. Kazımi Amerikan muhtaçlığına denk gelecek gerçekçi bir profil çiziyor.
Fakat Amerikan kuklası ya da İran düşmanı olduğu için değil. Kazımi, Irak istihbarat servisinin başında olduğu senelerda hem Amerikalılar hem İranlılar yakın çalıştı. (Bu ortada istihbarat şefliğini bırakmış da değil.) İki hasım güçle nasıl konuşacağını biliyor.
Dahası Bağdat’ta iktidar paylaşımının sacayağı ve koalisyon kurmanın kilit taşı haline gelen Kürtlerle de uygun ilgilere sahip. Bağdat-Erbil içindeki alakaların kazasız-belasız yürümesi Irak sahnesinde kapışan ABD ve İran’ın çıkarlarının çakıştığı seçkin noktalardan birisi.
Amerikan güçleri ile Haşd el Şaabi ortasındaki İran irtibatlı kümeler içindeki hesaplaşma Kazımi’nin otoritesinin altını oyuyordu.
Artık Biden, Orta Doğu’da askeri görünürlüğü düşürme eğilimine uygun olarak Irak’taki muharip güçleri çekme sonucuyla Kazımi’nin üstündeki baskıyı azaltmış oldu.
Beyaz Saray’daki uzlaşma 10 Ekim seçimleri için geri sayımın başladığı sürece denk geldi. Bu durum nispeten tansiyonları emilmiş bir seçim sürecinin oluşmasına yardımcı olabilir.
Kazımi, Irak’ı kasıp kavuran şovlar ve şiddet sarmalı karşısında başbakanlık nazaranvini üstlenirken gelecek seçimlerde aday olmayacağını duyurmuştu.
Çok önemli meselelere karşın hengameleri gerileten rolüyle Kazımi birleştirici bir önder olarak seçimde görülmek istenen bir figür. Bu durum sonucunı değiştirmesini temin edebilir.
Mezhebi bölünmüşlük ve epey boyutlu nüfuz savaşına sahne olan Irak’ı daha fazla Arap kulvarında görmek isteyenler de Kazımi’nin izlediği komşu siyasetini kayda kıymet buluyor. Bu eğilim ABD’nin de tercihlerini yansıtıyor.
Lakin Kazımi, Riyad’la geliştirdiği dostluğu Suud-İran düşmanlığını giderecek bir arabuluculuğa da dönüştürdü. Haliyle bu yönelim İran’ı da memnun edecek boyutlar içeriyor.
Kazımi Körfez ülkeleriyle münasebetleri toparlamaya çalışırken Ürdün ve Mısır’la üçlü işbirliği sisteminde yer aldı. Bu üçlüye ileride Suriye’nin de eklenmesiyle güç sınırlarını içeren stratejik bir sınır kurulması ihtimal dahilinde. Bunlar bölgede son 30 yılın çelişkilerini gerileten adımlar.
Haşd el Şaabi teskin olur mu?
ABD, Irak’ta güvenlik, siyaset ve ekonomik boyutları olan varlığını büsbütün bitirmeye niyetli değil.
Bu seçeneğe Irak ortasında birtakım Sünni kümeler, İran’ın Irak’ı yutmasından korkan Şii aktörler ve Birinci Körfez Savaşı’ndan beri ABD’yi bir teminat olarak nazarann Kürtler de tasayla yaklaşıyor.
olağan olarak Haşd el Şaabi kümeleri ABD’nin eğitim misyonunun da bitmesinde ısrarlı.
Hakikaten Amerikan güçlerine taarruzlarda başı çeken Ketaib Hizbullah ile Asaib Ehl’ül Hak varılan mutabakata sert reaksiyon verdi.
Ketaib Hizbullah’ın sözcüsü Cafer el Hüseyni misyonu ne olursa olsun Amerikan askeri varlığını reddettiklerini deklare etti.
Asaib Ehl’ül Hak’ın sözcüsü Muhammed el Rubai de, “İsimlerini muharip güçten eğitmen ve danışmana çevirmeleri bir aldatma girişimidir” dedi. Bu kümenin siyasi kanadı mecliste 16 koltuğa sahip.
Haşd el Şaabi’nin en kıymetli bileşeni Bedir Örgütü’nün önderi Haydi el Amiri’nin öncülük ettiği Fetih Koalisyonu’nun vekil sayısı da 48.
Bu çember bilhassa Amerikan zıtlığında meclis çoğunluğunu bulacak kadar genişleyebiliyor. Ancak muharip güçlerin çekilmesi onlar açısından da yadsınamayacak bir sonuç. Ayrıyeten kendilerini dizginlemeye çalışan Kazımi’ye karşı münasebetleri zayıflamış oluyor.
Burada diğer olgudan da bahsetmek lazım: Hem ABD’nin çekilmesini birebir vakitte İran’ın nüfuz savaşını bitirmesini isteyen bir eğilim giderek güçleniyor. Şii havzasının önderlerinden sokaktaki göstericilere kadar bir epey dini, toplumsal ve siyasal katmanda Irak ulusal birliği ve Iraklılık kimliği vurgusu öne çıkıyor. Biden-Kazımi görüşmesinin sonuçları bu hissiyatı biraz okşuyor.
Bu süreçte merak uyandıran kimi sorular var:
Çekilmeden daha sonra Irak güvenlik güçleri, bir daha toparlanma emareleri gösteren IŞİD’e karşı tesirli olabilir mi?
IŞİD karşısında 2014’te Musul’un savaşmadan terk edilişi hala hafızalardayken Irak güvenlik güçlerinin kapasitesiyle ilgili kuşkular varlığını koruyor.
Ancak Iraklılar IŞİD’le savaşta edindiği deneyime güveniyor. Bilhassa bir daha eğitilip donatılan Irak Özel Kuvvetleri 2019’dan bu yana IŞİD’le savaşa liderlik ediyor.
Süleymani-Mühendis ikilisine suikasttan daha sonra esasen Amerikan güçlerinin rolü kademeli olarak eğitim ve danışmanlığa indirgenmişti. Asker sayısı da evvel 5 bin 200’den 3 bine, Ocak 2021 itibariyle 2 bin 500’e indirildi.
Buna paralel olarak ABD liderliğindeki koalisyon sekiz üssü Iraklılara devretti. IŞİD’in taarruzları son vakit içinderda artış gösterse de sorumluluğun Iraklılara bırakılması önemli bir güç boşluğu doğurmadı.
bir daha de Irak ordusunun açığını kapatan Amerikan hava dayanağının yokluğu soru işaretlerine niye oluyor.
Biden’ın “Misyonun muvaffakiyetle bitmiş oldurildiği söylenmeyecek” kelamı geride kalan güçlerin operasyonel de olabileceklerine açık kapı bırakıyor.
İşbirliğinin yeni çerçevesinde kaç asker kalacağı da belirli değil. bir daha çekilmenin Kürdistan’ı ne kadar kapsayacağı da farklı bir konu.
Haşd el Şaabi irtibatlı kümelerin Erbil’deki tesislere yönelik atakları ABD’nin Ayn el Esad ve Bağdat’tan Kürdistan’a kayma perspektifini maksat alıyordu.
Reuters
İran-Amerikan hesaplaşmasının ön cephesinde tansiyon düşer mi?
Bir öteki soru:
ABD’nin çekilmesi bilhassa Kürtler ve Sünni bölümlerde yer edinen Haşd el Şaabi’nin gücünü genişletmesinin önünü açar mı?
Kendilerini İran’ın kurguladığı ve İsrail-Amerikan eksenini gaye alan ‘direniş eksini’ ortasında nazarann kümelerin gündemi yalnızca ABD’yi gönderme maksadıyla sonlu değil.
Haliyle bu kümeler, ABD muharip güçlerini gönderdi diye bu eksenden otomatik olarak çekilmeyecektir.
Bu kümeler Suriye tarafında da faal. Bu güçler hem ABD tıpkı vakitte İsrail’in gayesinde. ABD, Suriye’de askeri varlığını muhafazaya devam ederse bilhassa Irak-Suriye hudut bölgelerinde ve Fırat sınırında tansiyonlar bitmeyebilir.
Beri taraftan İran dayanaklı kümelerin ayrıksı gündemi, siyasete hakim kimi Şii kümeler içinde da önemli bir badire konusu. ABD çekildikten daha sonra Haşd el Şaabi ister istemez daha geniş kısımlardan baskı gorebilir.
ABD de çekilmeye rağmen İran’dan sükûnet ve milislerin dizginlenmesini istiyor. Bu enteresan bir biçimde basın toplantısında Biden’ın elinde tuttuğu kağıtta iki not olarak yansıdı: “- ABD ataklara karşılık vermeye hazırlanıyor”. “- İran akınları durdurmayı düşünüyor.”
Sonuçta bu çekilme ABD’nin Irak’ı bırakıp gittiği ya da İran’a terk ettiği manasına gelmiyor.
Bölünmüşlüklerine karşın Iraklılar da yekpare bir tavırla ABD’den kurtulmak üzere bir arayış ortasında değil.
Kazımi’nin Batı Kurna 1 kuyusundaki yüzde 32.7’lik payını satıp çekilmeyi planlayan ExxonMobil’in yerine muhakkak bir öbür Amerikan petrol şirketinin alacağını söylemesi boşuna değildi.
Bu beraberinde telaşlı Amerikalılara “Askerler çekilse de Amerikan varlığı farklı alanlarda devam edecek” bildirisiydi.
Sabık ABD Lideri Donald Trump’ın ‘sonsuz savaşlara son verme’ kelamının karşılık bulması lakin halefi Joe Biden’a nasip oluyor.
Afganistan’dan daha sonra Irak için de çekilme takvimi verildi. 31 Aralık itibariyle Irak’ta muharip güç kalmayacak. Kalanlarsa eğitmenlik ve danışmanlık yapacak.
Haliyle Amerikan varlığı ile hesaplaşma ortasında olanlar bu çekilmeyi “çekilme” saymıyor.
Trump’ın buyruğuyla Kudüs Gücü Kumandanı Kasım Süleymani ve Haşd el Şaabi Heyeti Lider Yardımcısı Ebu Mehdi el Mühendis, 3 Ocak 2020’da Bağdat’ta öldürüldüğünde İranlılar ve Iraklılar en büyük intikamın Amerikan güçlerinin bölgeden çıkarılmasıyla alınacağını duyurmuştu.
İran’ın 109 Amerikan askerinde beyin faydalanmasına niye olan 50 füze salvosunun haricinde Haşd el Şaabi’ye bağlı kümeler da bu maksada matuf epey sayıda atağa imza attı. ABD de ölümcül cevaplar verdi.
Roket ve kamikaze insansız hava araçlarıyla düzenlenen akınlar, Amerikan askerlerinin bir daha konuşlandırılması ve birtakım üslerin periyodunu birlikteinde getirirken çekilme istikametindeki iç tartışmaları da hızlandırdı.
Lider onaylı suikasta karşı Irak Meclisi’nin yabancı güçlerin çekilmesi tarafındaki sonucu da hem Başbakan Mustafa el Kazımi birebir vakitte Amerikalılar üzerinde baskıyı artırdı.
Haziran 2020’den beri taraflar “Stratejik Çerçeve Anlaşması” için müzakere ediyordu. Biden idaresinin Tahran’la nükleer müzakerelere dönmesi ve İran’ın Orta Doğu’daki kollarını kesme stratejisini çatışmacı kanaldan çıkarması Amerikan-Irak diyalogunu kolaylaştırdı.
Mutabakat ne içeriyor?
Nihayetinde stratejik diyalog toplantılarının dördüncüsü için Washington’a giden Kazımi 26 Temmuz’da Oval Ofis’te Biden’la kameraların karşısına çıktığında aradığı kararı almanın rahatlığı ortasındaydı.
Ortak açıklamaya bakılırsa, muharip güçlerin bakılırsavi yılın sonunda bitecek, iki ülke içindeki güvenlik bağlantısı eğitim, danışmanlık, yardım ve istihbarat paylaşımı rolüne dönüştürülecek ve ABD, IrakŞam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı takviyesini sürdürecek.
ABD’nin eğitim ve teknik takviye taahhüdü Peşmerge’yi de kapsıyor.
Kazımi toplantıdan evvel “Irak topraklarında rastgele bir yabancı savaş gücüne gereksinim yok” bildirisi vermişti. ABD’nin Anbar vilayetindeki Ayn el Esad Hava Üssü, Bağdat Havaalanı’ndaki üs ve Erbil Havaalanı’na bitişik üste 2 bin 500 civarında Amerikan askeri ve meçhul sayıda özel operasyon gücü bulunuyor. IŞİD’e karşı Doğal Kararlılık Operasyonu’na katılan öteki ülkelerin asker sayısı da 1000 civarında.
Yeni mutabakat, 2008’de Barack Obama devrinde imzalanan Güçlerin Statüsü Mutabakatı’na dönüş manasına geliyor; ki Biden da o vakit lider yardımcısı olarak Irak evrakından sorumluydu.
IŞİD’in 2014’te Musul’u düşürmesinin akabinde ABD, 2011’de çekildiği Irak’a dönmüştü. ABD yeni süreçte işin yükünü biraz da BM Irak Takviye Misyonu (UNAMI) ve Avrupa İzleme Takımı’na yıkmak istiyor.
Reuters
Çekilme Kazımi için ne manaya geliyor?
Bu muahede başta Kazımi olmak üzere İran tesirinden rahatsız kanatların elini güçlendiriyor.
ABD’nin Irak’ta İran’ın nüfuz ataklarının önünü kesebilecek bir başbakana gereksinimi var. Kazımi Amerikan muhtaçlığına denk gelecek gerçekçi bir profil çiziyor.
Fakat Amerikan kuklası ya da İran düşmanı olduğu için değil. Kazımi, Irak istihbarat servisinin başında olduğu senelerda hem Amerikalılar hem İranlılar yakın çalıştı. (Bu ortada istihbarat şefliğini bırakmış da değil.) İki hasım güçle nasıl konuşacağını biliyor.
Dahası Bağdat’ta iktidar paylaşımının sacayağı ve koalisyon kurmanın kilit taşı haline gelen Kürtlerle de uygun ilgilere sahip. Bağdat-Erbil içindeki alakaların kazasız-belasız yürümesi Irak sahnesinde kapışan ABD ve İran’ın çıkarlarının çakıştığı seçkin noktalardan birisi.
Amerikan güçleri ile Haşd el Şaabi ortasındaki İran irtibatlı kümeler içindeki hesaplaşma Kazımi’nin otoritesinin altını oyuyordu.
Artık Biden, Orta Doğu’da askeri görünürlüğü düşürme eğilimine uygun olarak Irak’taki muharip güçleri çekme sonucuyla Kazımi’nin üstündeki baskıyı azaltmış oldu.
Beyaz Saray’daki uzlaşma 10 Ekim seçimleri için geri sayımın başladığı sürece denk geldi. Bu durum nispeten tansiyonları emilmiş bir seçim sürecinin oluşmasına yardımcı olabilir.
Kazımi, Irak’ı kasıp kavuran şovlar ve şiddet sarmalı karşısında başbakanlık nazaranvini üstlenirken gelecek seçimlerde aday olmayacağını duyurmuştu.
Çok önemli meselelere karşın hengameleri gerileten rolüyle Kazımi birleştirici bir önder olarak seçimde görülmek istenen bir figür. Bu durum sonucunı değiştirmesini temin edebilir.
Mezhebi bölünmüşlük ve epey boyutlu nüfuz savaşına sahne olan Irak’ı daha fazla Arap kulvarında görmek isteyenler de Kazımi’nin izlediği komşu siyasetini kayda kıymet buluyor. Bu eğilim ABD’nin de tercihlerini yansıtıyor.
Lakin Kazımi, Riyad’la geliştirdiği dostluğu Suud-İran düşmanlığını giderecek bir arabuluculuğa da dönüştürdü. Haliyle bu yönelim İran’ı da memnun edecek boyutlar içeriyor.
Kazımi Körfez ülkeleriyle münasebetleri toparlamaya çalışırken Ürdün ve Mısır’la üçlü işbirliği sisteminde yer aldı. Bu üçlüye ileride Suriye’nin de eklenmesiyle güç sınırlarını içeren stratejik bir sınır kurulması ihtimal dahilinde. Bunlar bölgede son 30 yılın çelişkilerini gerileten adımlar.
Haşd el Şaabi teskin olur mu?
ABD, Irak’ta güvenlik, siyaset ve ekonomik boyutları olan varlığını büsbütün bitirmeye niyetli değil.
Bu seçeneğe Irak ortasında birtakım Sünni kümeler, İran’ın Irak’ı yutmasından korkan Şii aktörler ve Birinci Körfez Savaşı’ndan beri ABD’yi bir teminat olarak nazarann Kürtler de tasayla yaklaşıyor.
olağan olarak Haşd el Şaabi kümeleri ABD’nin eğitim misyonunun da bitmesinde ısrarlı.
Hakikaten Amerikan güçlerine taarruzlarda başı çeken Ketaib Hizbullah ile Asaib Ehl’ül Hak varılan mutabakata sert reaksiyon verdi.
Ketaib Hizbullah’ın sözcüsü Cafer el Hüseyni misyonu ne olursa olsun Amerikan askeri varlığını reddettiklerini deklare etti.
Asaib Ehl’ül Hak’ın sözcüsü Muhammed el Rubai de, “İsimlerini muharip güçten eğitmen ve danışmana çevirmeleri bir aldatma girişimidir” dedi. Bu kümenin siyasi kanadı mecliste 16 koltuğa sahip.
Haşd el Şaabi’nin en kıymetli bileşeni Bedir Örgütü’nün önderi Haydi el Amiri’nin öncülük ettiği Fetih Koalisyonu’nun vekil sayısı da 48.
Bu çember bilhassa Amerikan zıtlığında meclis çoğunluğunu bulacak kadar genişleyebiliyor. Ancak muharip güçlerin çekilmesi onlar açısından da yadsınamayacak bir sonuç. Ayrıyeten kendilerini dizginlemeye çalışan Kazımi’ye karşı münasebetleri zayıflamış oluyor.
Burada diğer olgudan da bahsetmek lazım: Hem ABD’nin çekilmesini birebir vakitte İran’ın nüfuz savaşını bitirmesini isteyen bir eğilim giderek güçleniyor. Şii havzasının önderlerinden sokaktaki göstericilere kadar bir epey dini, toplumsal ve siyasal katmanda Irak ulusal birliği ve Iraklılık kimliği vurgusu öne çıkıyor. Biden-Kazımi görüşmesinin sonuçları bu hissiyatı biraz okşuyor.
- ABD’nin Irak’taki askerlerini çekmesi Orta Doğu’yu nasıl tesirler?
- ABD’nin muharip askerleri yıl sonuna kadar Irak’tan çekilecek
- Suriye’de ABD esnekliği: Çekilmek mi, oyunu bir daha kurmak mı?
- Bağdat’ta pazar yerinde patlama: En az 25 kişi ömrünü kaybetti
Bu süreçte merak uyandıran kimi sorular var:
Çekilmeden daha sonra Irak güvenlik güçleri, bir daha toparlanma emareleri gösteren IŞİD’e karşı tesirli olabilir mi?
IŞİD karşısında 2014’te Musul’un savaşmadan terk edilişi hala hafızalardayken Irak güvenlik güçlerinin kapasitesiyle ilgili kuşkular varlığını koruyor.
Ancak Iraklılar IŞİD’le savaşta edindiği deneyime güveniyor. Bilhassa bir daha eğitilip donatılan Irak Özel Kuvvetleri 2019’dan bu yana IŞİD’le savaşa liderlik ediyor.
Süleymani-Mühendis ikilisine suikasttan daha sonra esasen Amerikan güçlerinin rolü kademeli olarak eğitim ve danışmanlığa indirgenmişti. Asker sayısı da evvel 5 bin 200’den 3 bine, Ocak 2021 itibariyle 2 bin 500’e indirildi.
Buna paralel olarak ABD liderliğindeki koalisyon sekiz üssü Iraklılara devretti. IŞİD’in taarruzları son vakit içinderda artış gösterse de sorumluluğun Iraklılara bırakılması önemli bir güç boşluğu doğurmadı.
bir daha de Irak ordusunun açığını kapatan Amerikan hava dayanağının yokluğu soru işaretlerine niye oluyor.
Biden’ın “Misyonun muvaffakiyetle bitmiş oldurildiği söylenmeyecek” kelamı geride kalan güçlerin operasyonel de olabileceklerine açık kapı bırakıyor.
İşbirliğinin yeni çerçevesinde kaç asker kalacağı da belirli değil. bir daha çekilmenin Kürdistan’ı ne kadar kapsayacağı da farklı bir konu.
Haşd el Şaabi irtibatlı kümelerin Erbil’deki tesislere yönelik atakları ABD’nin Ayn el Esad ve Bağdat’tan Kürdistan’a kayma perspektifini maksat alıyordu.
Reuters
İran-Amerikan hesaplaşmasının ön cephesinde tansiyon düşer mi?
Bir öteki soru:
ABD’nin çekilmesi bilhassa Kürtler ve Sünni bölümlerde yer edinen Haşd el Şaabi’nin gücünü genişletmesinin önünü açar mı?
Kendilerini İran’ın kurguladığı ve İsrail-Amerikan eksenini gaye alan ‘direniş eksini’ ortasında nazarann kümelerin gündemi yalnızca ABD’yi gönderme maksadıyla sonlu değil.
Haliyle bu kümeler, ABD muharip güçlerini gönderdi diye bu eksenden otomatik olarak çekilmeyecektir.
Bu kümeler Suriye tarafında da faal. Bu güçler hem ABD tıpkı vakitte İsrail’in gayesinde. ABD, Suriye’de askeri varlığını muhafazaya devam ederse bilhassa Irak-Suriye hudut bölgelerinde ve Fırat sınırında tansiyonlar bitmeyebilir.
Beri taraftan İran dayanaklı kümelerin ayrıksı gündemi, siyasete hakim kimi Şii kümeler içinde da önemli bir badire konusu. ABD çekildikten daha sonra Haşd el Şaabi ister istemez daha geniş kısımlardan baskı gorebilir.
ABD de çekilmeye rağmen İran’dan sükûnet ve milislerin dizginlenmesini istiyor. Bu enteresan bir biçimde basın toplantısında Biden’ın elinde tuttuğu kağıtta iki not olarak yansıdı: “- ABD ataklara karşılık vermeye hazırlanıyor”. “- İran akınları durdurmayı düşünüyor.”
Sonuçta bu çekilme ABD’nin Irak’ı bırakıp gittiği ya da İran’a terk ettiği manasına gelmiyor.
Bölünmüşlüklerine karşın Iraklılar da yekpare bir tavırla ABD’den kurtulmak üzere bir arayış ortasında değil.
Kazımi’nin Batı Kurna 1 kuyusundaki yüzde 32.7’lik payını satıp çekilmeyi planlayan ExxonMobil’in yerine muhakkak bir öbür Amerikan petrol şirketinin alacağını söylemesi boşuna değildi.
Bu beraberinde telaşlı Amerikalılara “Askerler çekilse de Amerikan varlığı farklı alanlarda devam edecek” bildirisiydi.