İstanbul’daki 62 kamu hastanesinde Kürtçe yok

MrM

New member
İstanbul, Kürt nüfusunun en ağır yaşadığı kentlerin başında geliyor. Vilayette Sıhhat Bakanlığı’na bağlı 62 hastane var. Bu hastanelerde Arapça ve İngilizce tercüman ve danışmanlar çalışıyor lakin Kürtçe tercüman ve danışman yok. Hal bu biçimde olunca Kürtçe haricinde lisan bilmeyen yaşlılar ve kendini Kürtçe haricinde uygun tabir edemeyen orta yaşlı nüfus, tedavi olamadan geri gidiyor. Biroldukça hasta ise eksik tedavi oluyor.

Bu hususta zorluk yaşayanların başında bayanlar yer alıyor. Erkekler çoklukla iş yerlerinde, seyahat ederken ve arkadaşlarıyla buluşurken daima Türkçe konuştukları için fazla sorun hayatıyor. Fakat bilhassa konut bayanı olan ve çoklukla Kürtçe konuşan bayanlar çocukları için okula ya da hastaneye gittiklerinde lisan bariyerleriyle karşılaşıyor.

ZORLUK HASTANEYE GİTMEDEN BAŞLIYOR

Bu bayanlar için hastaneye gitmeye karar verme süreci bile ‘sancılı’ geçiyor. Teknolojiyi ve interneti âlâ kullanamayanlar, Merkezi Tabip Randevu Sistemi (MHRS) sitesinde randevu alamıyor. 182 davet merkezlerini aradıklarında ise yalnızca Türkçe cevap alabiliyorlar. Bu iki alternatiften randevu alamayınca, çocuklarından, akrabalarından yahut komşularından yardım istiyorlar. Lakin sorun devam ediyor. Randevu alındıktan daha sonra hastane süreci başlıyor. Birden fazla sefer hastanelere yalnız gitmek zorunda kalıyorlar. Hastaneye gittiklerinde müracaata binbir zorlukla gitmek istedikleri hekimi ve kısmı izah etmeye çalışıyorlar. Uzun ve yorucu görüşmeler kararında birden fazla vakit hastanede bir vazifeli onları hekimin yanına gdolayıyor. Çok şanslı olanlar ise Kürtçe bilen bir nazaranvliye denk geliyor ya da bir nazaranvli, Kürtçe bilen bir çalışma arkadaşını yardıma çağırıyor, hastanın hekimin odasına gitmesine yardımcı oluyor.

KÜRTÇE BİLEN HEKİM GÖRENLER ŞANSLI HİSSEDİYOR

Bu bayanlar için en kuvvetli kısım ise burada yaşanıyor. Çok az Türkçe bilenler kendilerini ve rahatsızlıklarını anlatmaya çalışırken, hiç Türkçe bilmeyenler ise el kol hareketleriyle, rahatsız oldukları yeri göstererek tabipten deva bekliyor. Şayet hekim Kürtçe biliyorsa, hasta kendini hayli ‘şanslı’ görüyor. Tabibin ismini ezberliyor, daima o doktora gidiyor hatta öbür akranlarına da öneriyor. Tabip Kürtçe bilmediği ve hastayı anlamadığı vakit da genelde ağır kesici yazıp gönderiyor. Bu sıkıntı döngü daima kendini tekrar ediyor. Tabiplere nazaran hasta, ilaç kutularının üzerinde yazılan “sabah”, “öğle”, “akşam” notlarını da pek anlamıyor. Hastaniçin bir sonuç alamadığını düşünen hasta, devayı bitkisel eserleri kullanmakta buluyor yahut hastaneye gitme konusunda utangaç davranıyor.

Birebir randevu sorunu diş hastanelerinde de yaşanıyor. Fakat diş hastaneleri bir nebze daha kolay. Şiddetli diş ağrısı daha sonrasında hastaneye gitmek zorunda kalan hastalar, burada öteki hastanelerdeki üzere zorluk hayatıyor. Zira hastane yalnızca diş tedavisi uyguluyor. İrtibat kurmadan da ağrıyan dişini işaret ettiği vakit hekim sorunu anlıyor.

‘KÜRTÇE MUHATAP BULAMAYAN HASTA, TEDAVİ OLMADAN GİDİYOR’

İstanbul’un en çok hasta kabul eden devlet hastanelerinin başında Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi geliyor. Bu hastanelerde Arapça ve İngilizce danışman ve tercüman bulunuyor fakat Kürtçe bilen danışman ve tercüman yok.

Bu hastanelerde nazaranvli danışman ve tercümanlarla Türkçe bilmeyen Kürtlerle nasıl irtibat kurduklarını sorduğumuzda, Kürtçe bilen çalışma arkadaşlarından yardım istedikleri karşılığını veriyorlar. Çalışanlar, “kimi vakit Kürtçe bilen arkadaşlarımız olmuyor, hasta bekliyor. bir süre daha sonra da çekip gidiyor. O kadar insan var, burada Kürtçe bilen birinin sabit olması gerekiyor. bu biçimde bir muhtaçlık her hastanede var” diye ekliyor.

‘9 LİSANDA BROŞÜR VAR FAKAT KÜRTÇE TEK BİR SÖZ YOK’

Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan İstanbul Tabip Odası İdare Konseyi Üyesi Dr. Murat Ekmez, “Bu bir kamusal hizmet. Milyonlarca Kürt yaşıyor. İrtibat için Kürtçe danışman ve tercüman olması gerekiyor. Sıhhat Bakanlığı 9 lisandan broşür hazırlıyor lakin tek bir Kürtçe söz yok. Hasta-hekim diyaloğu fazlaca özel bir diyalog. Devletin bu mevzudaki görüşü, hasta yakını aracılığıyla bağlantı kurmak. ‘Türkçe bilmeyenin yakınlarından biri kesinlikle Türkçe biliyor, onun üzerinden bağlantı kurabiliriz’ diyor. Bu hasta ve tabip mahremiyetine dönük bir tehdittir. Tahminen hasta kendi yakını olan bireye söylemek istemediği bir şey paylaşacak bizimle? Bunu tercüman aracılığıyla paylaşmak hasta için epey daha rahat olabilir. Biz bunu pratikte yaşıyoruz. Bilhassa bayan doğum konusunda. Bayan doğumla ilgili bir şikayetini kendi yakınına anlatmak istemeyebilir. Tahminen cinsel hayatıyla ilgili bir şey anlatacak. Bunu yakını olarak gelen insanın yanında tabir etmesi imkansız” diyor.

‘EKSİK TEDAVİ EDİLİYOR’

Kendini Türkçe yeterli söz edemeyen hastaların eksik tedavi edildiğine dikkat çeken Ekmez, şu biçimde devam ediyor: “Bu durumda tabip, hastaya yanlışsız düzgün tedavi uygulamadan gönderiyor. Kürtçenin olması, hastanın hastalığıyla ilgili hakikat düzgün bilgi almak için epeyce gerekli. Bizim hastanın şikayetleriyle ilgili kâfi dataya sahip olmadığımız bir durumda, hastaya yapacağımız bütün tedaviler eksik kalıyor. Zira muayenenin başlangıcı için hastadan yanlışsız tıbbi bir özgeçmiş alman gerekiyor. Bunların yapılmadığı bir muayene eksik kalmış muayenedir. Bu ülkede yaşayan büyük bir topluma ayrımcılık yapılıyor. Devlet birfazlaca yerde göçmenler için bu hassasiyeti gösteriyor. Biroldukca özel hastanede İngilizce ve Arapça bilen işçi çalışıyor. Kamu hastanelerinde de tercümanlar istihdam ediliyor. Birincisi bu bir ayrımcılık, ikincisi hasta ve tabip irtibatı önünde bir mahzur oluşturuyor.”

‘KÜRTÇE KONUŞMAK AYRIMCILIK niçinİ OLUYOR’

Biroldukça Kürt aile, hastanelerde karşılaştıkları lisan mahzuru niçiniyle çocuklarının ilerde tabip olmasını, kendilerini ve akrabalarını tedavi etmelerini istiyor. Dr. Ekmez bu bahiste da şunları söylüyor, “Ülkenin genel atmosferi içerisinde Kürtçe konuşmak bir ayrımcılık sebebi oluyor. Bunun hastanelere yansıması geçmişten beri görülüyor. Kürtçe konuşuyor olmak hastalar için bir problem olabilir. Hastaların ailesinden birinin hekim olmasını istemesi, Kürtçe konuşmaktan çekiniyor olmasının sebebidir. Kendi lisanıyla irtibat kurduğu bir doktorla, sıhhat çalışanıyla karşılaştığı vakit insanların yüzünde gülücükler açıyor. Biz kendi hastalarımızda görüyoruz. Kürt hastalarla Kürtçe irtibat kuruyoruz.”

YETKİLİLERDEN KARŞILIK YOK

Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü ve İstanbul Vilayet Sıhhat Müdürlüğü’ne mevzuyu sorduk. Lakin “Hastaneler için Kürtçe irtibat merkezleri, randevu almak için davet merkezlerinde ve acil servislerde Kürtçe bilen işçi ve tercüman konusunda bir çalışma planı var mı? Yoksa buna yönelik bir çalışma yapılacak mı?” sorularımıza karşılık alamadık.
 
Üst