Morgoth
New member
Netflix’in yerli üretimlerinden Aşk 101 ikinci dönemiyle yayınlandı. Birinci dönemde olduğu üzere okuldan atılmamak için kendini paralayan arkadaş kümesine bu defa yeni bir isim ekleniyor: Elif. Dizi, ayrıyeten beş arkadaşın günümüzdeki durumunu gözler önüne sererek onları sembolik yerleri olan yalıda, bir masa etrafına topluyor.
ÇETE BU KERE IŞIK İÇİN TOPLANIYOR!
Aşk 101, beş liseli arkadaş Kerem, Sinan, Osman, Eda ve Işık’ın hikayesi… Bir Anadolu lisesinde geçen dizi, zorba müdür yardımcısı Necdet’in birbirine pek benzemeyen bu gençleri tek bir torbaya doldurup okuldan atmaya çalışmasıyla gelişiyor. Birinci dönem, karşıt arkadaş kümesinin zeki ve çalışkan öğrencisi Işık’ı da yanlarına çekerek okulda kalma uğraşını işlemişti. Disiplin heyetindeki tek destekçileri Burcu Hoca’nın tayin istediğini öğrenince harekete geçen gençler, Burcu Hoca’nın ortasını basketbol hayatı bir sakatlığın akabinde bitmiş olduği için vücut derslerine giren güzel Kemal ile yaparak okulda kalmasını sağlayıp son yıllarini garanti altına almaya çalışıyorlar. Pragmatist bir aksiyon birliğinden doğan arkadaşlıklarıysa aşkı ve dostluğu tanıyacakları bir surece evriliyor.
Özür dilemeye çıkarıldıkları merasim kürsüsünden herkese söverek, tüm kıymet yargılarına küfrederek ayrılan arkadaşlar yeni yıla yenilgiyi kabullenmiş bir biçimde başlarlar. Işık hariç herkes müdürlüğe yükselen Necdet’in buyruğuna girmiş, asi hallerden eser kalmamıştır. Durumu garipseyen Işık bir süre daha sonra arkadaşlarının tehdide maruz kalarak kendisinin atılmaması için fedakarlık yaptıklarını öğrenir ve bir merasim esnasında müdürün zirvesinden kırmızı boya döküp kendince protestoya girişir. Kuşkusuz protestosu okuldan atılmakla son bulur. Ailesinin sırt döndüğü kızcağız teyzesinin yanına sürülür. İkinci dönem bu biçimde başlarken okulun yeni öğrencisi yetenekli piyanist Elif ise ailesinin dayattığı kurallardan bunalmış, aşkı aramaktadır. Aradığı aşkı, tüm ömrünü bir şeyler organize etmeye harcayan ve aslında kadronun da beyni sayabileceğimiz Osman’da bulur. Dizi, yeni ilgilerin filizlendiği bu son döneminde Işık’ın bir daha okula dönmesi için yapılan planlar, üniversite imtihanına girecek öğrencilerin yaşadığı ruhsal sorunlar ve tüm bunların tetiklediği olaylar üzerinden ilerliyor.
OMURGASI MANTIKTAN MAHRUM ÇATILMIŞ BİR DİZİ
Aşk 101 için kelama başlarken şunu söz etmek gerek: İzleyeceğiniz (yahut izlediğiniz) dizide bir mantık yanılgısı yok zira dizi büsbütün mantıksızlık üzerine kurulu! Hatta kendi ortasında çok dengeli, olay örgüsü bakımından doygun ve heyecanı eksiksiz.. Gelin görün ki bir küme gencin okuldan atılmamak için çağdaş bulup arkadaşlık geliştirdikleri, kendilerini her kezinde ipten alacağına inandıkları bir öğretmeni okulun güzel, karizmatik hocasıyla birleştirme uğraşları ve bunun ötesinde tüm umutların bu saçma fikre bağlanması çok gülünç duruyor. Tasdikname ile uzaklaştırma sonucu oy birliğiyle mi alınıyor bilmiyorum lakin tüm eğitimci takımının nefret derecesinde karşı çıktığı bu uğursuz gençleri tek bir hocanın kurtarması gereğince mantıksızken üstüne bir de hanımı zorla baş göz etme uğraşının tutarsızlığı ekleniyor.
Çatışmada çıkış noktasının acemice kurulduğunu söyleyebiliriz, şunu unutmadan alışılmış: Günümüz platform anlatılarında acemilik geçer akçe! Bir anlatının omurgasına bakılmıyor. Prometheus’un ilah Zeus’u kandırdığı yemek sahnesini hatırlayalım. Prometheus Zeus’a sunduğu yemekte hileye kalkışınca Kafkas Dağları’nda zincire vurulmuş, ciğeri kartallara yem edilmişti. Pekala ne yaptı da epey hiddetin gayesi oldu? Kemiklerin üzerini yağlı kesimlerle, derilerle örterek kandırdı Zeus’u. Günümüz çevrimiçi platformların yaptığını yaptı yani! Platformlar tutarsız, omurgası zayıf hikayeleri hoş sahneler ve uçuk karakterlerle süsleyerek, hani yirmi yıl evvel karşımıza çıksa burun kıvıracağımız dizilerden, hakkında yazı yazılacak eserler çıkardı.
Birinci dönemiyle Zeus’u (izleyiciyi) kandıran Aşk 101’de mantık, bir kıymetlendirme kıstası sayılmadığından temel çatışmasını bir defa daha saçma argümanlara yaslıyor. Arkadaş kümesi Necdet’i koltuğundan ederek Işık’ı bir daha okula kazanmak istiyor lakin benimsedikleri prosedürler pek gerçekçi sayılmaz. birinci vakit içinderda müdürün karşısına yeni bir müdür adayı çıkarıyor, dahası bu adayın Elif’in babası olan vilayet ulusal eğitim müdürü tarafınca desteklenmesini sağlıyorlar. Her şey yolunda giderken müdür, ayak oyunuyla bozuyor tuzağı ve yeni adayı okuldan attırıyor. Devamında gençler boş durmayıp bu sefer okulda muz, pide dağıttırarak masrafını müdürün karşıladığı dedikodusu yayıyorlar. Dağıtımı kestiklerindeyse homurtular yükseliyor, veliler okulu basıyor. Müdür buna da deva buluyor ve çalışanın maaşını keserek öğrenciye promosyon akışını sürdürüyor. Hangi lisede, hangi periyotta bu biçimde bir olay olmuştur? Tamam bizim eğitimcilerimiz içinde haksız yere gururlanmayı sevenler vardır illa… Yahut ceplerini dolduranlar, nüfuzunu kullananlar… Lakin siz söyleyin, hangi müdür işçi maaşından kesip de öğrenciye muz dağıtır? Evvelden “film bu” deyip geçerdik artık “platform bu” deyip geçiyoruz!
AŞK 101 BİLDİĞİMİZ LİSE DİZİLERİNE BENZEMİYOR
Dizinin karakterlerine ve gençlik dizileri içindeki yerine değinmek istiyorum. yıllar evvelce Pis Yedili hakkında bir kıymetlendirme yazmıştım. Kimsenin dikkate almayacağı bu diziye dair yazımı rastgele bir mecrada yayınlamadım. Lakin savunduğum görüş, kabaca lise dizilerinin tek bir kalıba sıkışıp kaldığı, hikayeleri bakımından sıçrama yapamadığı istikametindeydi. Kimileri güldürü, kimileri romantizm bakımında ağır basan bu diziler ya yoksul-zengin “sığ” müsabakasından rekabet ve aşk devşiriyor ya uğursuzların bir okul ekibi koçu tarafınca ıslahını ele alıyordu. İdealist hocalar da eksik olmuyordu alışılmış. Lise Defteri, Koçum Benim, Hayat Bilgisi, Pis Yedili, İsmi Efsane vb. halbuki Aşk 101, idealist öğretmeni hariç tutarsak lise dizilerinin şablonlarına adeta meydan okuyor.
öncedena öğrenciler ıslah edilmiyor. Anlatıdaki koç (diğer örneklere kıyasla) olumlu çizilmemiş. Zengin-fakir çatışması izlemiyoruz. Burada duracağım. Aşk 101’de kimse maddi kahır çekmiyor. Çetemizin üyeleri “iyi koşullarda” eğitim görüyorlar. Kerem’in babası her insanın tanıdığı bir iş insanı, Osman’ın babası Mercedes marka otomobilden inmiyor, Eda rastgele bir aksilikte Fransa’ya naklini aldırabilecek imkânlara sahip, Sinan yıkık dökük de olsa bir yalıda yaşıyor. Ve Işık orta sınıf bir ailenin çocuğu… Kümeye daha sonradan katılan Elif de dubleks bir konutta yaşıyor. Babası memur maaşıyla her akşam viskisini içebiliyor! İçlerinden yalnız Osman’ın durumu farklı olabilir. Pak giysili ve hırslı bu gencin babası özel sürücü olabilir, o kısmı tam anlayamadım.
Tüm bu olumlu tabloya rağmen lojistik ıstıraplardan kelam açabiliriz. Ailesi tarafınca terk edilen, harçlıkla koca yalıyı döndürmeye çalışan Sinan, dedesini de yitirdikten daha sonra kefil bulamadığı için daire kiralayamıyor ve okulun deposunda yatıp kalkmaya başlıyor. Bu ufak tefek sıkıntıları saymazsak her şey bir gençlik hayaline benziyor! Kerem dilediğinde motora biniyor, kimi vakit pederden arabayı kaçırıyor. Osman, büyük bir çıkar ağı kurmuş, “gözlük” biçiminde anılan çalışkan öğrencileri ödev ticaretinden tutun kantin gereksinimlerinin tedariğine kadar kullanıyor. Eda, periyodun para kazanmak için göze kestirilen meslekleri düşünüldüğünde pek de gelecek tasası söz etmeyen grafikerlik üzere alanlara yönelebiliyor. şüphesiz dizide bu tatlı şartları zorlaştıran sorun Bok Necdet’in yanı sıra çocuklarıyla gurur duymaya veya onları birilerine yamayarak “hayatlarını kurtarmaya” çalışan ebeveynlerin tavrı. Burcu öğretmen “idealist” takımını doldurduğundan “farklı” bir aileyle karşılaşmıyoruz. Birinci dönemin sonunda oğlu Osman’ın isyankar tutumunu alkışlayarak onaylayan baba bile bir daha sonraki dönem hesap sormayı ihmal etmiyor. Sınıfsal durumun varsıldan yana idealize edildiği anlatı platformların çizgisini yansıtıyor. Platformlar, izleyiciye sunduğu anlatılarda sınıf sıkıntısına ucundan kıyısından dokunmak bir yana dolaylı olarak bile ayak bağı olmasını, sürat kesmesini istemiyorlar.
YENİ BİR SLOGAN: İSYAN, ŞİDDET, CİNSELLİK
Aşk 101’in ikinci döneminde dikkatleri okuldaki isyan çekiyor. İmtihan gerilimi ve okul idaresinin rekabeti tetikleyen, öğrenciye yarış atı muamelesi yapan ayrımcı eğitim sistemi bir noktadan daha sonra aykırı tepiyor. Kerem ve Osman’ın ajitasyon konuşmalarıyla kendinden geçen öğrenciler önlerine ne çıkarsa yakıp yıkıyorlar. Elbet bu sahnenin muhakkak seviyede bir niçinsellik taşımasına karşın politik ol(a)mayışının üç değerli niçini var. Bir: İsyanı kışkırtanlar anında geri çekilip öncülükten provakatörlüğe geçiyorlar. İki: Olayın sonuçlarını görmüyoruz. (büyük ihtimal üçüncü döneme saklanmıştır bu kısım) Ve üç: Sahne akmaya başladığında bir anda beliren tuvalet kâğıtları, meşale ve kırmızı boyalar gerçekçiliği zedelerken taşkına şov havası katıyor. halbuki lise bahçelerinde polis araçlarının beklediği hoş ve zırhlı ülkemizin netameli bir periyodu kelam konusu… Haydi bu okul polis radarında değil, çabucak müdahale edilmedi. Pekala, okul idaresi sıradan birkaç kabahate derhal ceza keserken bu isyanı kışkırtanlar niye rastgele bir yaptırıma uğramıyor? Savcıları nazaranve çağırmıyorum olağan olarak lakin ortada önemli olayları var. Yağma, kamu malına ziyan, özgürlükten alıkoyma işlenen cürümlerden birkaçı. Birebir senelerda (99’da) “baklava çalan çocuklar” davası görülmüş, Gaziantep’te yaşanan hadisede çocuklar dokuz yıl mahpus cezasına çarptırılmıştı. Camların kırıldığı, sıraların bahçeye fırlatıldığı, işin artık kundaklamaya varacağı bu deşarj anı, öğrencilerin gözlerindeki parıltılar ve danslarla yumuşatılmış tahminen lakin hareketin özünde yatan şiddeti yadsıyamayız.
Aşk 101’in anarşist direktör Jean Vigo’nun “Hal ve Gidiş” (Zero de Conduite, 1933) sinemasındaki çocuk isyanı sahnesine selam vermeyişinin niçini bu pasajın özünden koparılarak genç seyirciyi tavlama gayesiyle kullanılması. İsyan var ancak isyan yok! Doğrusu birebir anlayışı öğrencilerin okul kürsüsünden birbirlerini satmadıkları “s.ktirin gidin” çıkışı için de kıymetlendirmek mümkün. Bu çıkış ergenliğin dumanlı havasına yoruluyor ve değişik bir halde, ergen dayanışması üzerinden yükselen dizi tornistan edip bir gençlik kendini bilmezliğine kayıyor. Aşk 101, kendi isyanını bastırınca geriye manasız bir şiddet gösterisi kalıyor. Bilhassa birinci dönemdeki laboratuvar sahnesi (ikinci dönemde bu sahnenin karşılığı okulda çıkan isyan sahnesi sayılabilir) yıkıcı bir potansiyel taşıyor. Öğrencilerin sevinçle birbirlerine saldırdıkları bu sahneye bir laboratuvarın mesken sahipliği yapması nizama, nizamın kurumlarına bir çeşit başkaldırı olarak okunabilir ancak dizi, ağır çekimlerle sergilenen şiddetin düşünsel boyutunu örtüyor.
Başta parçalanan şişeler, açılan kaşlar, alınlara, kollara saplanan cam kesimleri, havalarda uçuşan tuvalet kâğıtları, meşaleler, patlayan lambalar, deney tüpleri, babasına sonlandığında gözlerini belerten Kerem… Bu bağlamda Aşk 101, şiddeti anlatısına dinamosu kılmış diyebiliriz. elbette televizyon gençlik dizilerinde şahit olamayacağımız bir cinsel yoğunluğu da ekleyelim. Dizide, kullanılan manasıyla “cesur sahne” bulunmuyor ancak cinsel çekimin bir gençlik dizisinde beklendiği ölçülerde karşılandığını görüyor, epey geçmeden karakterlerin aslında tüm akıl fikirlerinin “orada” olduğunu anlıyoruz. Yanı sıra Burcu ve Kemal’in, hanımın kırmızı elbisesi vasıtasıyla özgürlüğü toplumsal çekincelerin giderilip cinsel tabuların yıkılmasına bağlayan münasebeti de öne çıkıyor diyebiliriz.
OYUNCULUKLAR ÜZERİNE
Aşk 101’in karakterlerine özenilmemiş. Buna gerek duyulmaması da olağan… Fakat karakterlerin yüzeysel kalması oyunculukları direkt etkiliyor. Bok Necdet’ten başlayalım. Müfit Kayacan, Necdet rolünde yeterli iş çıkarmış. Abartmamış, kıssanın tahammül sonları geniş diyelim. Pınar Deniz Burcu Hoca’da, Kaan Urgancıoğlu ise Kemal’de yönetim etmişler. Kayda bedel bir performansları yok ancak güya Urgancıoğlu’na “umursamaz adam ol” demişler de o “ağzından kerpetenle laf alınan” adam olmuş. Kuşkusuz yüz çizgileri ve fiziği fazlasına müsaade etmiyor fakat bu kadar sessiz kalması hayra alamet değil. ergenlerde yüzü uygun oyuncuların seçilmesi sevindirici… Hayat Bilgisi’yle uzun müddet dalga geçilmişti malum! Kerem Kupacı bundan evvelki dizisinde (Baba Evi) evliydi, boşanıp lise sıralarına dönmüştü falan! Aşk 101’in gençleriyse canlandırdıkları yaşa daha yakınlar. Alina Boz, İpek Filiz Yazıcı ve Ece Yüksel lise çağlarını aşmış olsalar bile çocuksu tabirlerini sürdürebiliyorlar. Ki Ece Yüksel’in yüzü tam bir Netflix yüzü! Platformu şöyleki bir taradığımızda kendi manasını yaratan yüzlerle karşılaşıyoruz. Boz ile Yazıcı standart yüzler ama Yüksel platformlar için çok uygun. Hem itici hem cazip, irtibat kuran bir yüz…
Erkeklerdeyse Osman rolüne can veren Selahattin Paşalı sivriliyor. ‘Problemleri çözmekte uzman, erken olgunlaşmış liseli’nin hakkını veriyor Paşalı. Mert Yazıcıoğlu’nun canlandırdığı Sinan ise inandırıcılıktan uzak… Bir lokma bir hırka esasıyla derviş hayatı sürüyor, her kelamından bilgelik akıyor. Hepsinden öte okuyup ettikleriyle yaşıtlarının fersah fersah ilerisinde bu genç, nihilizmin tabanına vurmuş. O yaşlarda bu biçimdesi ayrıksı tipler kesinlikle vardır, karşımıza da çıkarlar lakin bir hikaye ortasında izleyince bu istisna hali aksi tepebiliyor, “yok artık” dedirtiyor Sinan hareket ve davranışlarıyla. Ayrıyeten bu karakter soğuk ve tutuk olduğundan oyunculuğunu görme talihi bulamıyoruz maalesef.
90’LAR PLAYLİSTİ, HOCA ÖĞRENCİ DİZ DİZE ŞARAP SORFRALARI VE KONFORLU BİR ANLATI
Aşk 101’e dair kelamı bağlarken dizinin her karesine sinmiş konfora dikkat çekmek istiyorum. Çocuklar Duymasın’da oyuncu kimliğiyle tanıdığımız Meriç Acem tarafınca yazılan dizi, konforlu bir anlatı sunuyor. Gençlerin günümüzdeki halleri dahi bu konforun hiç yitirilmediğini, bilakis üstüne koyduklarını gösteriyor. Osman yalıya yanaştığı yatından iniyor, Sinan, büyük bir yayınevinde kitaplarını bastıran bir romancı olmuş. Kerem ceza avukatı, Nişantaşı’na ofis açmış. Eda New York’a taşınmış, grafikerlik yapıyor. Elif büyük bir piyanist, Viyana’da yaşıyor. Aşk 101 toplumsal doyuma ulaşmış pürüzsüz hayatlar resmederken eksik namına gençlerin birbirlerinden kopmasını gösteriyor.
Hikayesinin 97’de başlayıp 99’da bitmiş olduği dizide devrin yerli-yabancı tanınan müziklerinden bir playlist yapılıyor. Öğrenci hocasıyla şarap içip samimi oluyor, okul ortasında yahut haricinde her türlü kanunsuzluk yapabiliyor hatta yeri geliyor isyan çıkarıyorlar. Yerler deseniz onlar da tamamen konforu temsil etmekte… Sinan’ın içi dökülen lakin kapısı her sabah Boğaz’a açılan fakirhanesi, Işık’ın lakin tekneyle ulaşılabilen sürgün hayatı, Eda’nın duvarlarını dilediği üzere afiş ve çizimlerle donattığı odası… Aşk 101, tüm bu konfor doğrultusunda gençlerin taşkınlığını zenginin fakir üzerinde kurduğu çeşitten bir sınıfsal şiddete, baş karışıklığını ise “şımarıklığa” çeviriyor ve bir daha dizi gençlerin günümüzde edindiği pozisyonlar dikkate alınırsa anlaşılan o ki aşktan çok mesleğe giriş dersi veriyor.
ÇETE BU KERE IŞIK İÇİN TOPLANIYOR!
Aşk 101, beş liseli arkadaş Kerem, Sinan, Osman, Eda ve Işık’ın hikayesi… Bir Anadolu lisesinde geçen dizi, zorba müdür yardımcısı Necdet’in birbirine pek benzemeyen bu gençleri tek bir torbaya doldurup okuldan atmaya çalışmasıyla gelişiyor. Birinci dönem, karşıt arkadaş kümesinin zeki ve çalışkan öğrencisi Işık’ı da yanlarına çekerek okulda kalma uğraşını işlemişti. Disiplin heyetindeki tek destekçileri Burcu Hoca’nın tayin istediğini öğrenince harekete geçen gençler, Burcu Hoca’nın ortasını basketbol hayatı bir sakatlığın akabinde bitmiş olduği için vücut derslerine giren güzel Kemal ile yaparak okulda kalmasını sağlayıp son yıllarini garanti altına almaya çalışıyorlar. Pragmatist bir aksiyon birliğinden doğan arkadaşlıklarıysa aşkı ve dostluğu tanıyacakları bir surece evriliyor.
Özür dilemeye çıkarıldıkları merasim kürsüsünden herkese söverek, tüm kıymet yargılarına küfrederek ayrılan arkadaşlar yeni yıla yenilgiyi kabullenmiş bir biçimde başlarlar. Işık hariç herkes müdürlüğe yükselen Necdet’in buyruğuna girmiş, asi hallerden eser kalmamıştır. Durumu garipseyen Işık bir süre daha sonra arkadaşlarının tehdide maruz kalarak kendisinin atılmaması için fedakarlık yaptıklarını öğrenir ve bir merasim esnasında müdürün zirvesinden kırmızı boya döküp kendince protestoya girişir. Kuşkusuz protestosu okuldan atılmakla son bulur. Ailesinin sırt döndüğü kızcağız teyzesinin yanına sürülür. İkinci dönem bu biçimde başlarken okulun yeni öğrencisi yetenekli piyanist Elif ise ailesinin dayattığı kurallardan bunalmış, aşkı aramaktadır. Aradığı aşkı, tüm ömrünü bir şeyler organize etmeye harcayan ve aslında kadronun da beyni sayabileceğimiz Osman’da bulur. Dizi, yeni ilgilerin filizlendiği bu son döneminde Işık’ın bir daha okula dönmesi için yapılan planlar, üniversite imtihanına girecek öğrencilerin yaşadığı ruhsal sorunlar ve tüm bunların tetiklediği olaylar üzerinden ilerliyor.
OMURGASI MANTIKTAN MAHRUM ÇATILMIŞ BİR DİZİ
Aşk 101 için kelama başlarken şunu söz etmek gerek: İzleyeceğiniz (yahut izlediğiniz) dizide bir mantık yanılgısı yok zira dizi büsbütün mantıksızlık üzerine kurulu! Hatta kendi ortasında çok dengeli, olay örgüsü bakımından doygun ve heyecanı eksiksiz.. Gelin görün ki bir küme gencin okuldan atılmamak için çağdaş bulup arkadaşlık geliştirdikleri, kendilerini her kezinde ipten alacağına inandıkları bir öğretmeni okulun güzel, karizmatik hocasıyla birleştirme uğraşları ve bunun ötesinde tüm umutların bu saçma fikre bağlanması çok gülünç duruyor. Tasdikname ile uzaklaştırma sonucu oy birliğiyle mi alınıyor bilmiyorum lakin tüm eğitimci takımının nefret derecesinde karşı çıktığı bu uğursuz gençleri tek bir hocanın kurtarması gereğince mantıksızken üstüne bir de hanımı zorla baş göz etme uğraşının tutarsızlığı ekleniyor.
Çatışmada çıkış noktasının acemice kurulduğunu söyleyebiliriz, şunu unutmadan alışılmış: Günümüz platform anlatılarında acemilik geçer akçe! Bir anlatının omurgasına bakılmıyor. Prometheus’un ilah Zeus’u kandırdığı yemek sahnesini hatırlayalım. Prometheus Zeus’a sunduğu yemekte hileye kalkışınca Kafkas Dağları’nda zincire vurulmuş, ciğeri kartallara yem edilmişti. Pekala ne yaptı da epey hiddetin gayesi oldu? Kemiklerin üzerini yağlı kesimlerle, derilerle örterek kandırdı Zeus’u. Günümüz çevrimiçi platformların yaptığını yaptı yani! Platformlar tutarsız, omurgası zayıf hikayeleri hoş sahneler ve uçuk karakterlerle süsleyerek, hani yirmi yıl evvel karşımıza çıksa burun kıvıracağımız dizilerden, hakkında yazı yazılacak eserler çıkardı.
Birinci dönemiyle Zeus’u (izleyiciyi) kandıran Aşk 101’de mantık, bir kıymetlendirme kıstası sayılmadığından temel çatışmasını bir defa daha saçma argümanlara yaslıyor. Arkadaş kümesi Necdet’i koltuğundan ederek Işık’ı bir daha okula kazanmak istiyor lakin benimsedikleri prosedürler pek gerçekçi sayılmaz. birinci vakit içinderda müdürün karşısına yeni bir müdür adayı çıkarıyor, dahası bu adayın Elif’in babası olan vilayet ulusal eğitim müdürü tarafınca desteklenmesini sağlıyorlar. Her şey yolunda giderken müdür, ayak oyunuyla bozuyor tuzağı ve yeni adayı okuldan attırıyor. Devamında gençler boş durmayıp bu sefer okulda muz, pide dağıttırarak masrafını müdürün karşıladığı dedikodusu yayıyorlar. Dağıtımı kestiklerindeyse homurtular yükseliyor, veliler okulu basıyor. Müdür buna da deva buluyor ve çalışanın maaşını keserek öğrenciye promosyon akışını sürdürüyor. Hangi lisede, hangi periyotta bu biçimde bir olay olmuştur? Tamam bizim eğitimcilerimiz içinde haksız yere gururlanmayı sevenler vardır illa… Yahut ceplerini dolduranlar, nüfuzunu kullananlar… Lakin siz söyleyin, hangi müdür işçi maaşından kesip de öğrenciye muz dağıtır? Evvelden “film bu” deyip geçerdik artık “platform bu” deyip geçiyoruz!
AŞK 101 BİLDİĞİMİZ LİSE DİZİLERİNE BENZEMİYOR
Dizinin karakterlerine ve gençlik dizileri içindeki yerine değinmek istiyorum. yıllar evvelce Pis Yedili hakkında bir kıymetlendirme yazmıştım. Kimsenin dikkate almayacağı bu diziye dair yazımı rastgele bir mecrada yayınlamadım. Lakin savunduğum görüş, kabaca lise dizilerinin tek bir kalıba sıkışıp kaldığı, hikayeleri bakımından sıçrama yapamadığı istikametindeydi. Kimileri güldürü, kimileri romantizm bakımında ağır basan bu diziler ya yoksul-zengin “sığ” müsabakasından rekabet ve aşk devşiriyor ya uğursuzların bir okul ekibi koçu tarafınca ıslahını ele alıyordu. İdealist hocalar da eksik olmuyordu alışılmış. Lise Defteri, Koçum Benim, Hayat Bilgisi, Pis Yedili, İsmi Efsane vb. halbuki Aşk 101, idealist öğretmeni hariç tutarsak lise dizilerinin şablonlarına adeta meydan okuyor.
öncedena öğrenciler ıslah edilmiyor. Anlatıdaki koç (diğer örneklere kıyasla) olumlu çizilmemiş. Zengin-fakir çatışması izlemiyoruz. Burada duracağım. Aşk 101’de kimse maddi kahır çekmiyor. Çetemizin üyeleri “iyi koşullarda” eğitim görüyorlar. Kerem’in babası her insanın tanıdığı bir iş insanı, Osman’ın babası Mercedes marka otomobilden inmiyor, Eda rastgele bir aksilikte Fransa’ya naklini aldırabilecek imkânlara sahip, Sinan yıkık dökük de olsa bir yalıda yaşıyor. Ve Işık orta sınıf bir ailenin çocuğu… Kümeye daha sonradan katılan Elif de dubleks bir konutta yaşıyor. Babası memur maaşıyla her akşam viskisini içebiliyor! İçlerinden yalnız Osman’ın durumu farklı olabilir. Pak giysili ve hırslı bu gencin babası özel sürücü olabilir, o kısmı tam anlayamadım.
Tüm bu olumlu tabloya rağmen lojistik ıstıraplardan kelam açabiliriz. Ailesi tarafınca terk edilen, harçlıkla koca yalıyı döndürmeye çalışan Sinan, dedesini de yitirdikten daha sonra kefil bulamadığı için daire kiralayamıyor ve okulun deposunda yatıp kalkmaya başlıyor. Bu ufak tefek sıkıntıları saymazsak her şey bir gençlik hayaline benziyor! Kerem dilediğinde motora biniyor, kimi vakit pederden arabayı kaçırıyor. Osman, büyük bir çıkar ağı kurmuş, “gözlük” biçiminde anılan çalışkan öğrencileri ödev ticaretinden tutun kantin gereksinimlerinin tedariğine kadar kullanıyor. Eda, periyodun para kazanmak için göze kestirilen meslekleri düşünüldüğünde pek de gelecek tasası söz etmeyen grafikerlik üzere alanlara yönelebiliyor. şüphesiz dizide bu tatlı şartları zorlaştıran sorun Bok Necdet’in yanı sıra çocuklarıyla gurur duymaya veya onları birilerine yamayarak “hayatlarını kurtarmaya” çalışan ebeveynlerin tavrı. Burcu öğretmen “idealist” takımını doldurduğundan “farklı” bir aileyle karşılaşmıyoruz. Birinci dönemin sonunda oğlu Osman’ın isyankar tutumunu alkışlayarak onaylayan baba bile bir daha sonraki dönem hesap sormayı ihmal etmiyor. Sınıfsal durumun varsıldan yana idealize edildiği anlatı platformların çizgisini yansıtıyor. Platformlar, izleyiciye sunduğu anlatılarda sınıf sıkıntısına ucundan kıyısından dokunmak bir yana dolaylı olarak bile ayak bağı olmasını, sürat kesmesini istemiyorlar.
YENİ BİR SLOGAN: İSYAN, ŞİDDET, CİNSELLİK
Aşk 101’in ikinci döneminde dikkatleri okuldaki isyan çekiyor. İmtihan gerilimi ve okul idaresinin rekabeti tetikleyen, öğrenciye yarış atı muamelesi yapan ayrımcı eğitim sistemi bir noktadan daha sonra aykırı tepiyor. Kerem ve Osman’ın ajitasyon konuşmalarıyla kendinden geçen öğrenciler önlerine ne çıkarsa yakıp yıkıyorlar. Elbet bu sahnenin muhakkak seviyede bir niçinsellik taşımasına karşın politik ol(a)mayışının üç değerli niçini var. Bir: İsyanı kışkırtanlar anında geri çekilip öncülükten provakatörlüğe geçiyorlar. İki: Olayın sonuçlarını görmüyoruz. (büyük ihtimal üçüncü döneme saklanmıştır bu kısım) Ve üç: Sahne akmaya başladığında bir anda beliren tuvalet kâğıtları, meşale ve kırmızı boyalar gerçekçiliği zedelerken taşkına şov havası katıyor. halbuki lise bahçelerinde polis araçlarının beklediği hoş ve zırhlı ülkemizin netameli bir periyodu kelam konusu… Haydi bu okul polis radarında değil, çabucak müdahale edilmedi. Pekala, okul idaresi sıradan birkaç kabahate derhal ceza keserken bu isyanı kışkırtanlar niye rastgele bir yaptırıma uğramıyor? Savcıları nazaranve çağırmıyorum olağan olarak lakin ortada önemli olayları var. Yağma, kamu malına ziyan, özgürlükten alıkoyma işlenen cürümlerden birkaçı. Birebir senelerda (99’da) “baklava çalan çocuklar” davası görülmüş, Gaziantep’te yaşanan hadisede çocuklar dokuz yıl mahpus cezasına çarptırılmıştı. Camların kırıldığı, sıraların bahçeye fırlatıldığı, işin artık kundaklamaya varacağı bu deşarj anı, öğrencilerin gözlerindeki parıltılar ve danslarla yumuşatılmış tahminen lakin hareketin özünde yatan şiddeti yadsıyamayız.
Aşk 101’in anarşist direktör Jean Vigo’nun “Hal ve Gidiş” (Zero de Conduite, 1933) sinemasındaki çocuk isyanı sahnesine selam vermeyişinin niçini bu pasajın özünden koparılarak genç seyirciyi tavlama gayesiyle kullanılması. İsyan var ancak isyan yok! Doğrusu birebir anlayışı öğrencilerin okul kürsüsünden birbirlerini satmadıkları “s.ktirin gidin” çıkışı için de kıymetlendirmek mümkün. Bu çıkış ergenliğin dumanlı havasına yoruluyor ve değişik bir halde, ergen dayanışması üzerinden yükselen dizi tornistan edip bir gençlik kendini bilmezliğine kayıyor. Aşk 101, kendi isyanını bastırınca geriye manasız bir şiddet gösterisi kalıyor. Bilhassa birinci dönemdeki laboratuvar sahnesi (ikinci dönemde bu sahnenin karşılığı okulda çıkan isyan sahnesi sayılabilir) yıkıcı bir potansiyel taşıyor. Öğrencilerin sevinçle birbirlerine saldırdıkları bu sahneye bir laboratuvarın mesken sahipliği yapması nizama, nizamın kurumlarına bir çeşit başkaldırı olarak okunabilir ancak dizi, ağır çekimlerle sergilenen şiddetin düşünsel boyutunu örtüyor.
Başta parçalanan şişeler, açılan kaşlar, alınlara, kollara saplanan cam kesimleri, havalarda uçuşan tuvalet kâğıtları, meşaleler, patlayan lambalar, deney tüpleri, babasına sonlandığında gözlerini belerten Kerem… Bu bağlamda Aşk 101, şiddeti anlatısına dinamosu kılmış diyebiliriz. elbette televizyon gençlik dizilerinde şahit olamayacağımız bir cinsel yoğunluğu da ekleyelim. Dizide, kullanılan manasıyla “cesur sahne” bulunmuyor ancak cinsel çekimin bir gençlik dizisinde beklendiği ölçülerde karşılandığını görüyor, epey geçmeden karakterlerin aslında tüm akıl fikirlerinin “orada” olduğunu anlıyoruz. Yanı sıra Burcu ve Kemal’in, hanımın kırmızı elbisesi vasıtasıyla özgürlüğü toplumsal çekincelerin giderilip cinsel tabuların yıkılmasına bağlayan münasebeti de öne çıkıyor diyebiliriz.
OYUNCULUKLAR ÜZERİNE
Aşk 101’in karakterlerine özenilmemiş. Buna gerek duyulmaması da olağan… Fakat karakterlerin yüzeysel kalması oyunculukları direkt etkiliyor. Bok Necdet’ten başlayalım. Müfit Kayacan, Necdet rolünde yeterli iş çıkarmış. Abartmamış, kıssanın tahammül sonları geniş diyelim. Pınar Deniz Burcu Hoca’da, Kaan Urgancıoğlu ise Kemal’de yönetim etmişler. Kayda bedel bir performansları yok ancak güya Urgancıoğlu’na “umursamaz adam ol” demişler de o “ağzından kerpetenle laf alınan” adam olmuş. Kuşkusuz yüz çizgileri ve fiziği fazlasına müsaade etmiyor fakat bu kadar sessiz kalması hayra alamet değil. ergenlerde yüzü uygun oyuncuların seçilmesi sevindirici… Hayat Bilgisi’yle uzun müddet dalga geçilmişti malum! Kerem Kupacı bundan evvelki dizisinde (Baba Evi) evliydi, boşanıp lise sıralarına dönmüştü falan! Aşk 101’in gençleriyse canlandırdıkları yaşa daha yakınlar. Alina Boz, İpek Filiz Yazıcı ve Ece Yüksel lise çağlarını aşmış olsalar bile çocuksu tabirlerini sürdürebiliyorlar. Ki Ece Yüksel’in yüzü tam bir Netflix yüzü! Platformu şöyleki bir taradığımızda kendi manasını yaratan yüzlerle karşılaşıyoruz. Boz ile Yazıcı standart yüzler ama Yüksel platformlar için çok uygun. Hem itici hem cazip, irtibat kuran bir yüz…
Erkeklerdeyse Osman rolüne can veren Selahattin Paşalı sivriliyor. ‘Problemleri çözmekte uzman, erken olgunlaşmış liseli’nin hakkını veriyor Paşalı. Mert Yazıcıoğlu’nun canlandırdığı Sinan ise inandırıcılıktan uzak… Bir lokma bir hırka esasıyla derviş hayatı sürüyor, her kelamından bilgelik akıyor. Hepsinden öte okuyup ettikleriyle yaşıtlarının fersah fersah ilerisinde bu genç, nihilizmin tabanına vurmuş. O yaşlarda bu biçimdesi ayrıksı tipler kesinlikle vardır, karşımıza da çıkarlar lakin bir hikaye ortasında izleyince bu istisna hali aksi tepebiliyor, “yok artık” dedirtiyor Sinan hareket ve davranışlarıyla. Ayrıyeten bu karakter soğuk ve tutuk olduğundan oyunculuğunu görme talihi bulamıyoruz maalesef.
90’LAR PLAYLİSTİ, HOCA ÖĞRENCİ DİZ DİZE ŞARAP SORFRALARI VE KONFORLU BİR ANLATI
Aşk 101’e dair kelamı bağlarken dizinin her karesine sinmiş konfora dikkat çekmek istiyorum. Çocuklar Duymasın’da oyuncu kimliğiyle tanıdığımız Meriç Acem tarafınca yazılan dizi, konforlu bir anlatı sunuyor. Gençlerin günümüzdeki halleri dahi bu konforun hiç yitirilmediğini, bilakis üstüne koyduklarını gösteriyor. Osman yalıya yanaştığı yatından iniyor, Sinan, büyük bir yayınevinde kitaplarını bastıran bir romancı olmuş. Kerem ceza avukatı, Nişantaşı’na ofis açmış. Eda New York’a taşınmış, grafikerlik yapıyor. Elif büyük bir piyanist, Viyana’da yaşıyor. Aşk 101 toplumsal doyuma ulaşmış pürüzsüz hayatlar resmederken eksik namına gençlerin birbirlerinden kopmasını gösteriyor.
Hikayesinin 97’de başlayıp 99’da bitmiş olduği dizide devrin yerli-yabancı tanınan müziklerinden bir playlist yapılıyor. Öğrenci hocasıyla şarap içip samimi oluyor, okul ortasında yahut haricinde her türlü kanunsuzluk yapabiliyor hatta yeri geliyor isyan çıkarıyorlar. Yerler deseniz onlar da tamamen konforu temsil etmekte… Sinan’ın içi dökülen lakin kapısı her sabah Boğaz’a açılan fakirhanesi, Işık’ın lakin tekneyle ulaşılabilen sürgün hayatı, Eda’nın duvarlarını dilediği üzere afiş ve çizimlerle donattığı odası… Aşk 101, tüm bu konfor doğrultusunda gençlerin taşkınlığını zenginin fakir üzerinde kurduğu çeşitten bir sınıfsal şiddete, baş karışıklığını ise “şımarıklığa” çeviriyor ve bir daha dizi gençlerin günümüzde edindiği pozisyonlar dikkate alınırsa anlaşılan o ki aşktan çok mesleğe giriş dersi veriyor.