Belarus: AB’den zarurî iniş yaptırdığı uçaktaki muhalif gazeteciyi gözaltına alan Minsk idaresine yeni yaptırım sonucu

Muhabir

New member
NextaRoman Protasevich’in görüntüsü Pazartesi günü

Avrupa Birliği (AB) başkanları, Belarus’un Yunanistan’dan Litvanya’ya giden bir yolcu uçağını zorla Minsk’e indirmesi ve uçaktaki muhalif gazeteciyi gözaltına alması üzerine Belarus havayollarına ilişkin uçakların Avrupa hava alanına girişlerini yasaklama sonucu aldı.

Brüksel’de bir ortaya gelen AB üyesi 27 ülke önderi, AB havayollarına da Belarus hava alanında uçmamalarını söylemiş oldu. Önderler, ayrıyeten Minsk idareye yeni yaptırımlar uygulanacağı kelamını verdi.

Yunanistan’dan Litvanya’ya giden Ryanair havayollarına ilişkin yolcu uçağı ‘bomba ihbarı’ argümanıyla Belarus tarafınca zorla Minsk’e indirilmiş, uçakta bulunan 26 yaşındaki muhalif gazeteci Roman Protasevich gözaltına alınmıştı. Uçak ondan sonrasında gecikmeli olarak Litvanya’ya vardı.

Batı, Belarus’u ‘Ryanair uçağını kaçırmakla’ suçladı.

Protasevich’in gözaltına alındığı Minsk havaalanında çekildiği anlaşılan manzaraları de ortaya çıktı.

Pazartesi geç saatlerde yayınlanan görüntü klipte Protasevich, sıhhatinin yerinde olduğunu söylüyor ve Belarus devleti tarafınca kendisine yöneltilen suçlamaları itiraf ederken görülüyor.

Belaruslu aktivistler ve ana muhalefet önderi görüntüyü eleştirdi ve Protasevich’in suçlamaları kabul etmeye zorlandığını söylemiş oldu.

ABD Lideri Joe Biden, Belaruslu yetkililerin müdahalesini “zalimce” olarak nitelendirdi ve olay için “hem siyasi muhaliflere tıpkı vakitte basın özgürlüğüne yönelik utanç verici saldırılar” dedi.

‘İşkence korkusu’

BBC’ye konuşan Protasevich’in babası, oğlunun azap görmesinden korktuğunu söylemiş oldu:

“Bununla başa çıkabilmesini umuyoruz. Niyeti bile korkutuyor. Ancak dövülmesi ve azap görmesi mümkün. Sahiden korkuyoruz.

“Şok ortasındayız ve nitekim üzgünüz. Avrupa’nın kalbinde, 21. yüzyılda bu tip şeyler yaşanmamalı.

BBC

Uçağın rotası nasıl değiştirildi?

FR4978 sefer sayılı uçak Atina’dan Vilnius’a gidiyordu. Uçak, Litvanya sonuna varmadan rotasını doğuya Minsk’e çevirdi. Yunanistan ve Litvanya uçakta 171 yolcu bulunduğunu duyurdu.

Ryanair yazılı açıklamasında “mürettebatın Belarus (Hava Trafik Kontrol) tarafınca muhtemel bir güvenlik tehdidi niçiniyle uyarıldığını ve en yakın havaalanı Minsk’e mecburî iniş yapma talimatı verildiğini” söylemiş oldu.

Flightradar24 isimli uçuş takip internet sitesinin rota seyrine bakılırsa ise uçak rotayı değiştirdiği sırada Minsk’e değil Vilnius’a daha yakın bir pozisyondaydı.

Uçağın rotası nasıl değiştirildi?

FR4978 sefer sayılı uçak Pazar günü Atina’dan Vilnius’a gidiyordu. Uçak, Belaruslu yetkililerin ‘bomba ihbarı’ olduğu nedeni öne sürülerek verdikleri talimatla Litvanya sonuna varmadan rotasını doğuya Minsk’e çevirdi ve uçak Pazar günü lokal saatle 13:16’da Minsk’e indi.

Polis, uçakta bulunan Protasevich’i götüdü ve 126 yolcu uçaktan indirildip arandı. Olaya tanıklık eden bir aktivist, kız arkadaşı Sofia Sapega ile bir arada gözaltına alınan Protasevich’in ‘oldukça korktuğunu’ söylemiş oldu.

BBC’ye konuşan Sapega’nın annesi, 23 yaşındaki kızının Minsk’te cezaevine gdolayıldüğünü anlattı ve WhatsApp’ta attığı son bildirinin “Anneciğim” olduğunu söz etti. Sapega’ya yöneltilen suçlamaların ne olduğu meçhul.

HO via EPA

Belarus, Avrupa’da idam cezasını uygulayan tek ülke. Görgü şahitleri Protasevich’in öteki yolculara ‘idam cezasıyla karşı karşıya olduğunu dediğini’ aktardı.

Uçaktaki üç yolcu, Vinius’a gitmedi. Ryanair havayolu şirketi Genel Müdürü Michael O’Leary, Belaruslu istihbarat yetkililerin de Minsk’te uçaktan inmiş olabileceğini söylemiş oldu lakin bu bağımsız kaynaklar tarafınca doğrulanmadı.

Belarus, uçağın, Hamas tarafınca ‘bomba tehdidi’ aldığı nedeni öne sürülerek zarurî iniş yaptığını söylemiş oldu. Üst seviye bir yetkili gazetecilere okuduğu ‘tehdit mektubunun’ Hamas tarafınca yazıldığını tez etti.

Yetkili mektupta, “Taleplerimizi yerine getirmezseniz bombayı Vilnius’ta patlatacağız” yazdığını belirtti.

Hamas ise olayla ilgili oldukları savlarını yalanladı. Örgüt daha evvel İsrail ve Filistin haricinde rastgele bir aksiyonda bulunmadı ve bunu yapacak kapasitesi olduğu da düşünülmüyor.

Almanya Başbakanı Angela Merkel de Belarus’un argümanının ‘tamamen akıl dışı olduğunu’ söylemiş oldu.

Protasevich kimdir, Nexta nedir?

Nexta, Telegram kanalından yayın yapan bir medya operasyonu. Kümenin Twitter ve YouTube hesapları da var.

Nexta, Belarus’taki seçim periyodunda muhalifler için kilit değerdeydi. Kuruluş, seçim daha sonrasında hükümetin haberlere ve medyaya getirdiği kısıtlamalarda faaliyetlerine devam etti.

Tikhanovskaya, 26 yaşındaki Protasevich’in 2019’da Belarus’tan ayrıldığını ve 2020 devlet başkanlığı seçimlerini Nexta aracılığı ile haberleştirmeye devam ettiğini söylemiş oldu. sonrasındasında Protasevich hakkında Belarus’ta cezai kovuşturma başlatıldı.

Tikhanovskaya, “terörist olarak görüldüğü için” Protasevich’in Belarus’ta idam cezasıyla karşı karşıya olduğunu tabir etti.

Tikhanovskaya, geçen yıl düzenlenen seçimlere hile karıştırıldığını, sandıktan kendisinin birinci çıktığını söylüyordu. Avrupalı başkanların de takviyesini alan Tikhanovskaya, eşi mahpus cezasına çarptırıldığı için adaylıktan çekilmek zorunda kaldığı için devlet başkanlığı yarışına girmişti.

Lukaşenko’nun seçimlerde zaferini ilan etmesinden daha sonra başşehir Minsk’te toplanan binlerce kişi aylarca protesto şovları düzenledi. Polis sert müdahalelerde bulundu ve binlerce kişi hakkında cezai süreç başlatıldı.
 
Üst