Morgoth
New member
İspanyol üretimi Bitter Daisies orjinal ismiyle O Sabor Das Margaridas Netflix’in son Avrupa polisiyelerinden… Galiçya Bölgesinde çekilen dizi, birinci döneminde kayıp bir hanımın peşine düşülmesiyle ortaya çıkan toplu mezarı ve bayan cinayetlerini bahis alıyor.
BİR BAYAN KAYBOLMUŞ, KİMİN UMRUNDA?
Kasabanın akaryakıt istasyonunda çalışan Marta Labrada arkasında kapısında kan izlerine rastlanan bir otomobil bırakarak kaybolmuştur. Kasaba polisine yardım etmek için gönderilen Rosa Vargas (Maria Mera) hadiseyi devralır ve araştırmaya başlar. Vargas öbür yandan daima olarak bir ses kaydını dinlerken esasen bir olay yeri daha aramaktadır. Marta’nın tüm arkadaşları, işvereni, kasabalılar çabucak herkes bir biçimde olayla bağlantılıdır ve kıymetsiz biri görünen, bir arada olduğu erkeklere şantaj yapan bu genç bayan aslında sarsıcı bir görüntü kaydını elinde bulundurduğu için amaç seçilmiştir.
Rosa kasaba karakoluyla işbirliği yaparken şüphelilerle değilse bile özünde bayan düşmanı bir tavrın yattığı pratikle karşılaşır. Bu küçük Galiçya kasabasında bayanlar ya kocalarını meskene bağlamak için vardırlar ya da genelev olarak kullanılan kulüpte vücutlarını ve sevinçlerini satmaktadırlar. Bitter Daisies küçük ve konforlu erkek hâkim dünyada ilerlerken her şeyi değiştirmek için gelen Rosa’nın sakladığı öyküyle daha da karmaşık bir hal alır.
ERKEK DÜNYASINDA BAYAN MARİFETİYLE YÜRÜTÜLEN SORUŞTURMALAR
Diziye dair görüşlerime başlıktan girmek istiyorum ki bana kalırsa Bitter Daisies’in çıkış noktası çeşidin kalıpları ile popülist eğilimleri harmanlayıp trendin ekmeğini yemek. ötürüsıyla feminist yakıştırmasına birtakım destekler bulmak, bu savımızı ve dahası samimiyeti sorgulamak durumundayız.
Miguel Conde ile Alex Sampayo’nun yönettikleri dizi adamların dünyasında geçiyor. Çokça maçoya rastlanan bir kasaba işlenmekte… Baş kahramanımız Dedektif Rosa’yı saymazsak karakolda ve kasabanın toplumsal hayatında, özetlemek gerekirsesı olayların geçtiği tüm yerlerde bir erkek hâkimiyeti kelam konusu. Deneyimli polis Alberte, o emekli olduğunda yerine geçmeye hazırlanan “kız çocuğu babası” Mauro, tekerlekli sandalyeye mahkûm genelev işletmecisi Vidal, kilisenin zangocu, iri yarı ve tekinsiz Xavier, bir kazadan dolayı akli istikrarını yitiren kardeşi Bernabe… Çabucak hepsi farklı tartılarda dahi olsa dizinin odağında yer alıyorlar.
Buna rağmen bayanlar oyunu dengeleyebilseler de geri plandalar. Mauro’nun karısı kıskanç, kızı Rebeca saf… Genelevde çalışan Samanta özgürlüğüne düşkün lakin fedakâr, Marta deseniz şantajcı… Erkeği kuvvetli, hanımı ise alabildiğine düşkün ve zaaflarına yenik gösteren bu çerçeve Rosa’nın gayreti ile altüst oluyor. Rosa kendine yeten, etrafını düzenleyebilen, kuvvetliklerin üstesinden gelebilen bir karakter. Hepsinden kıymetlisi zayıf istikametlerini ustalıkla saklayıp yola devam ediyor. Bu bakımdan kasabaya dışarıdan taşınan şuur diyebiliriz temsil ettiği çizgiye. Şuur ve öz savunma iradesi. Zira Rosa yalnız cinayeti çözmek için uğraş sarf etmiyor, beraberinde adamların çok inançlarını de yontarak bir varoluş uğraşına girişiyor. O denli ki Rosa başta meslektaşı Mauro olmak üzere gittiği her yerde bayanlığını bir eksiklik, yetersizlik olarak nitelendiren anlayışla karşılaşıyor. Lakin bayan dedektif biraz da aydınlatmaya çalıştığı davalar uğruna boyun eğmek yerine kendini kabul ettiriyor.
Bitter Daisies’in feminist söylemi Rosa’nın kendini kabul ettirmesi ve son emeline erişerek bu fikri pekiştirmesi üzerine inşa olmuş. Öteki yandan cinayetlerin bayan haklarıyla ilişkilendirilmesi ve fahişe problemini gündeme getirerek bayan ruhu ve vücudunun vahşice sömürüldüğü şartları gözler önüne sermesi dizinin hassasiyetini ortaya koymakta. elbette bu sömürüyü “sapıklık” formunda uçlaştırarak, sistematik tarafını örterek yansıtması soruna yaklaşımını hafifçeletiyor diyebiliriz.
BÜYÜK KENTTEN KASABALARA POLİSİYENİN SEYRİ YA DA CÜRMÜ YERELE ATMAK
Bitter Daisies bu feminist/popülist dokunuşları dışarıda bırakırsak baştan sona bir şablonu takip ederken her insanın birbirini tanıdığı, bir şeyler sakladığı, trajikomik bir biçimde ham cürmün işlenmiş cürümden katbekat fazla olduğu kasabalar üzerinden ilerliyor. her insanın cürüm sürece potansiyeli ve elbette “özgürlüğü” taşıdığı bu küçük dünyalar kentin kaosundan ve bildiğimiz manasıyla polis teşkilatının doğuşundan şekillenen polisiyeyi de yeni bir düzleme yerleştiriyor. Masumiyetin sorgulanıp güvensizliğin kışkırtıldığı bu düzlem elbet ideolojik bir art plana sahip… Yeni polisiyeler kabahati topluma bölüştürerek siyasi idarelere de sorumsuzluk alanı açıyorlar. Küçük kasabaların şerit gerisine itilip olay mahalline dönüştürülmesi mahallî yönetimin tesirli olduğu Avrupa’da iktidarların benimsediği toplumsal siyasetleri da bir bakıma kenara itiyor ve “toplum yararı” olgusunu göz önünden uzaklaştırıyor. Bitter Daisies özelinde konuşursak küçük ve maço kasabanın bayanı ezen tavrı İspanya genelinden yani bu kültürle gayret etmeyen merkezi siyasetten soyutlanarak kıymetsiz kılınıyor hatta mahallî kültüre şirin bir katkı biçiminde algılanıyor.
Bu küçük kasabaların bir öteki sıkıntısı ise büyük olayların gölgesinde kalmaları… Dizide Papa’nın ziyareti bu biçimde bir mana yüklenmiş. Dini (suskunluğu) ve erkek hükümran sistemi temsil eden Papa (Baba) polis teşkilatının tek gündem unsuru… Buna karşın polislerin fedakârlık sergileyip kayıp bayana odaklanmaları bir daha küçük kasabanın “ben de varım” itirazı olarak kıymetlendirilebilir. Bu polisiyelerde yerelin bir karşı kelam söylemesi ve kendini düzenlemeye gelen büyük kentli müfettişe veya sansasyonel olaya (şölene) karşı var olması, en azından dengeyi sağlaması gerekiyor. Bitter Daisies Papa’nın ulaşmadığı, hani o kutsal elinin değmediği kasabalarda yaşananları onun sempatik ziyaretini yabana atarak teşhir ediyor.
FİNALE YANLIŞSIZ DÜŞEN TEMPO VE GİZEM ÖGESİNİN BAŞARISIZ İDARESİ
Dizi bozulmamış tabiatı ile dikkat çeken bu tatlı Galiçya kasabasını Cehennemle örtüştürüyor. Dante’nin Kutsal Komedya’sından alıntılar kısımların başında yer alırken içeriğe dair ipucu veriyorlar. Bu alıntıların anlatıyı süslediği üzere izleyiciye ileti aktardığını söyleyebiliriz. Öbür yandan Papa ziyaretinin yanı sıra karakol amiri Alberte’nin vedası da kelam konusu. Bu biri büyük öteki ise küçük ve samimi iki gelişme olayların gölgesinde akarken tırmanan tansiyona eşlik ediyor. Fakat yeterli açılan Bitter Daisies’in devamını getiremediğini söylemeliyiz. Finale gerçek seyirci üstündeki tesir kırılıyor ve heyecan artmak bir yana azalıyor. aslına bakarsan bu zafiyet inandırıcılığın yitirildiği finale de taşınıyor. Rosa’nın sürpriz hikayesi, Mauro’nun değişen konumu bir kısma sığmamış. Üstelik dizinin kısım mühletleri çok uzun, yaklaşık yetmiş dakika…
Bahsi geçmişken bu müddetin verimli kullanılmadığına da değinmeli. Her kısmı neredeyse sinema mühletine denk gelen Bitter Daisies yan hikayelere gereğince eğilmemiş, farklı bir ısrarla Rosa’nın etrafında dönüp durmuş. Kısımları bu kadar uzun tutulan bir anlatının tek bir karakteri merkeze alması bilhassa günümüz için pek fonksiyonel değil. Dahası bu durum finali de etkisizleştiriyor. Kısımlar (saatler) uzunluğu olayları çözmeye çalışan Rosa’nın farklı bir probleme daha ağırlaştığını biliyoruz ancak eksenin büsbütün kayması çok emeği boşa düşürüyor. Benzeri bir yüzeyselliğe yan hikayelerde de şahit oluyoruz. Satanist ayinlere katılarak kasabanın berbatlığına kendince reaksiyon geliştiren genç bayan hakikat dürüst “dinlenmiyor” bile. Bir polisiyenin olay örgüsüne dedektif titizliğinde yaklaşması, en ufak ayrıntısı dahi kurcalaması gerekmez mi? Birebir ayrıntının kasabanın rahibinde de ıskalandığı açık. Rahip tesadüfen soruşturmaya girse dahi düzgünlük kötülük hakkında ileri sürdüğü fikirler havada kalıyor. Bitter Daisies’in temel düşüncesi karşıt köşe yapıp seyirciyi sürprize hazırlarken olay örgüsünü ilmek ilmek örmeyişi ve yan hikayelerine özensiz yaklaşması. Yan hikayelerin gereğince işlenmeyişi ise dizideki bildirilerin anlaşılırlığını zedelemiş.
* *
Bitter Daisies için yazıyı noktalarken şunları söyleyebiliriz. Dizi Galiçya’nın hoş tabiatını görmek ve kasaba polisiyesi tatmak için fırsat yaratsa da maalesef öteye geçmiyor. Erkek hükümran bir dünyada geçerken bayan kahramanın tüm dengeyi değiştirebildiği bir hikaye anlatıyor lakin bunu da popülist telaffuzlardan ayrılmayarak bir manada heba ediyor. Bitter Daisies polisiyede “suçlu kasaba” temasından hoşlananlara ilaç üzere gelecektir. Yenilik arayanlar için ise reçetesiz antibiyotikten farksız!
BİR BAYAN KAYBOLMUŞ, KİMİN UMRUNDA?
Kasabanın akaryakıt istasyonunda çalışan Marta Labrada arkasında kapısında kan izlerine rastlanan bir otomobil bırakarak kaybolmuştur. Kasaba polisine yardım etmek için gönderilen Rosa Vargas (Maria Mera) hadiseyi devralır ve araştırmaya başlar. Vargas öbür yandan daima olarak bir ses kaydını dinlerken esasen bir olay yeri daha aramaktadır. Marta’nın tüm arkadaşları, işvereni, kasabalılar çabucak herkes bir biçimde olayla bağlantılıdır ve kıymetsiz biri görünen, bir arada olduğu erkeklere şantaj yapan bu genç bayan aslında sarsıcı bir görüntü kaydını elinde bulundurduğu için amaç seçilmiştir.
Rosa kasaba karakoluyla işbirliği yaparken şüphelilerle değilse bile özünde bayan düşmanı bir tavrın yattığı pratikle karşılaşır. Bu küçük Galiçya kasabasında bayanlar ya kocalarını meskene bağlamak için vardırlar ya da genelev olarak kullanılan kulüpte vücutlarını ve sevinçlerini satmaktadırlar. Bitter Daisies küçük ve konforlu erkek hâkim dünyada ilerlerken her şeyi değiştirmek için gelen Rosa’nın sakladığı öyküyle daha da karmaşık bir hal alır.
ERKEK DÜNYASINDA BAYAN MARİFETİYLE YÜRÜTÜLEN SORUŞTURMALAR
Diziye dair görüşlerime başlıktan girmek istiyorum ki bana kalırsa Bitter Daisies’in çıkış noktası çeşidin kalıpları ile popülist eğilimleri harmanlayıp trendin ekmeğini yemek. ötürüsıyla feminist yakıştırmasına birtakım destekler bulmak, bu savımızı ve dahası samimiyeti sorgulamak durumundayız.
Miguel Conde ile Alex Sampayo’nun yönettikleri dizi adamların dünyasında geçiyor. Çokça maçoya rastlanan bir kasaba işlenmekte… Baş kahramanımız Dedektif Rosa’yı saymazsak karakolda ve kasabanın toplumsal hayatında, özetlemek gerekirsesı olayların geçtiği tüm yerlerde bir erkek hâkimiyeti kelam konusu. Deneyimli polis Alberte, o emekli olduğunda yerine geçmeye hazırlanan “kız çocuğu babası” Mauro, tekerlekli sandalyeye mahkûm genelev işletmecisi Vidal, kilisenin zangocu, iri yarı ve tekinsiz Xavier, bir kazadan dolayı akli istikrarını yitiren kardeşi Bernabe… Çabucak hepsi farklı tartılarda dahi olsa dizinin odağında yer alıyorlar.
Buna rağmen bayanlar oyunu dengeleyebilseler de geri plandalar. Mauro’nun karısı kıskanç, kızı Rebeca saf… Genelevde çalışan Samanta özgürlüğüne düşkün lakin fedakâr, Marta deseniz şantajcı… Erkeği kuvvetli, hanımı ise alabildiğine düşkün ve zaaflarına yenik gösteren bu çerçeve Rosa’nın gayreti ile altüst oluyor. Rosa kendine yeten, etrafını düzenleyebilen, kuvvetliklerin üstesinden gelebilen bir karakter. Hepsinden kıymetlisi zayıf istikametlerini ustalıkla saklayıp yola devam ediyor. Bu bakımdan kasabaya dışarıdan taşınan şuur diyebiliriz temsil ettiği çizgiye. Şuur ve öz savunma iradesi. Zira Rosa yalnız cinayeti çözmek için uğraş sarf etmiyor, beraberinde adamların çok inançlarını de yontarak bir varoluş uğraşına girişiyor. O denli ki Rosa başta meslektaşı Mauro olmak üzere gittiği her yerde bayanlığını bir eksiklik, yetersizlik olarak nitelendiren anlayışla karşılaşıyor. Lakin bayan dedektif biraz da aydınlatmaya çalıştığı davalar uğruna boyun eğmek yerine kendini kabul ettiriyor.
Bitter Daisies’in feminist söylemi Rosa’nın kendini kabul ettirmesi ve son emeline erişerek bu fikri pekiştirmesi üzerine inşa olmuş. Öteki yandan cinayetlerin bayan haklarıyla ilişkilendirilmesi ve fahişe problemini gündeme getirerek bayan ruhu ve vücudunun vahşice sömürüldüğü şartları gözler önüne sermesi dizinin hassasiyetini ortaya koymakta. elbette bu sömürüyü “sapıklık” formunda uçlaştırarak, sistematik tarafını örterek yansıtması soruna yaklaşımını hafifçeletiyor diyebiliriz.
BÜYÜK KENTTEN KASABALARA POLİSİYENİN SEYRİ YA DA CÜRMÜ YERELE ATMAK
Bitter Daisies bu feminist/popülist dokunuşları dışarıda bırakırsak baştan sona bir şablonu takip ederken her insanın birbirini tanıdığı, bir şeyler sakladığı, trajikomik bir biçimde ham cürmün işlenmiş cürümden katbekat fazla olduğu kasabalar üzerinden ilerliyor. her insanın cürüm sürece potansiyeli ve elbette “özgürlüğü” taşıdığı bu küçük dünyalar kentin kaosundan ve bildiğimiz manasıyla polis teşkilatının doğuşundan şekillenen polisiyeyi de yeni bir düzleme yerleştiriyor. Masumiyetin sorgulanıp güvensizliğin kışkırtıldığı bu düzlem elbet ideolojik bir art plana sahip… Yeni polisiyeler kabahati topluma bölüştürerek siyasi idarelere de sorumsuzluk alanı açıyorlar. Küçük kasabaların şerit gerisine itilip olay mahalline dönüştürülmesi mahallî yönetimin tesirli olduğu Avrupa’da iktidarların benimsediği toplumsal siyasetleri da bir bakıma kenara itiyor ve “toplum yararı” olgusunu göz önünden uzaklaştırıyor. Bitter Daisies özelinde konuşursak küçük ve maço kasabanın bayanı ezen tavrı İspanya genelinden yani bu kültürle gayret etmeyen merkezi siyasetten soyutlanarak kıymetsiz kılınıyor hatta mahallî kültüre şirin bir katkı biçiminde algılanıyor.
Bu küçük kasabaların bir öteki sıkıntısı ise büyük olayların gölgesinde kalmaları… Dizide Papa’nın ziyareti bu biçimde bir mana yüklenmiş. Dini (suskunluğu) ve erkek hükümran sistemi temsil eden Papa (Baba) polis teşkilatının tek gündem unsuru… Buna karşın polislerin fedakârlık sergileyip kayıp bayana odaklanmaları bir daha küçük kasabanın “ben de varım” itirazı olarak kıymetlendirilebilir. Bu polisiyelerde yerelin bir karşı kelam söylemesi ve kendini düzenlemeye gelen büyük kentli müfettişe veya sansasyonel olaya (şölene) karşı var olması, en azından dengeyi sağlaması gerekiyor. Bitter Daisies Papa’nın ulaşmadığı, hani o kutsal elinin değmediği kasabalarda yaşananları onun sempatik ziyaretini yabana atarak teşhir ediyor.
FİNALE YANLIŞSIZ DÜŞEN TEMPO VE GİZEM ÖGESİNİN BAŞARISIZ İDARESİ
Dizi bozulmamış tabiatı ile dikkat çeken bu tatlı Galiçya kasabasını Cehennemle örtüştürüyor. Dante’nin Kutsal Komedya’sından alıntılar kısımların başında yer alırken içeriğe dair ipucu veriyorlar. Bu alıntıların anlatıyı süslediği üzere izleyiciye ileti aktardığını söyleyebiliriz. Öbür yandan Papa ziyaretinin yanı sıra karakol amiri Alberte’nin vedası da kelam konusu. Bu biri büyük öteki ise küçük ve samimi iki gelişme olayların gölgesinde akarken tırmanan tansiyona eşlik ediyor. Fakat yeterli açılan Bitter Daisies’in devamını getiremediğini söylemeliyiz. Finale gerçek seyirci üstündeki tesir kırılıyor ve heyecan artmak bir yana azalıyor. aslına bakarsan bu zafiyet inandırıcılığın yitirildiği finale de taşınıyor. Rosa’nın sürpriz hikayesi, Mauro’nun değişen konumu bir kısma sığmamış. Üstelik dizinin kısım mühletleri çok uzun, yaklaşık yetmiş dakika…
Bahsi geçmişken bu müddetin verimli kullanılmadığına da değinmeli. Her kısmı neredeyse sinema mühletine denk gelen Bitter Daisies yan hikayelere gereğince eğilmemiş, farklı bir ısrarla Rosa’nın etrafında dönüp durmuş. Kısımları bu kadar uzun tutulan bir anlatının tek bir karakteri merkeze alması bilhassa günümüz için pek fonksiyonel değil. Dahası bu durum finali de etkisizleştiriyor. Kısımlar (saatler) uzunluğu olayları çözmeye çalışan Rosa’nın farklı bir probleme daha ağırlaştığını biliyoruz ancak eksenin büsbütün kayması çok emeği boşa düşürüyor. Benzeri bir yüzeyselliğe yan hikayelerde de şahit oluyoruz. Satanist ayinlere katılarak kasabanın berbatlığına kendince reaksiyon geliştiren genç bayan hakikat dürüst “dinlenmiyor” bile. Bir polisiyenin olay örgüsüne dedektif titizliğinde yaklaşması, en ufak ayrıntısı dahi kurcalaması gerekmez mi? Birebir ayrıntının kasabanın rahibinde de ıskalandığı açık. Rahip tesadüfen soruşturmaya girse dahi düzgünlük kötülük hakkında ileri sürdüğü fikirler havada kalıyor. Bitter Daisies’in temel düşüncesi karşıt köşe yapıp seyirciyi sürprize hazırlarken olay örgüsünü ilmek ilmek örmeyişi ve yan hikayelerine özensiz yaklaşması. Yan hikayelerin gereğince işlenmeyişi ise dizideki bildirilerin anlaşılırlığını zedelemiş.
* *
Bitter Daisies için yazıyı noktalarken şunları söyleyebiliriz. Dizi Galiçya’nın hoş tabiatını görmek ve kasaba polisiyesi tatmak için fırsat yaratsa da maalesef öteye geçmiyor. Erkek hükümran bir dünyada geçerken bayan kahramanın tüm dengeyi değiştirebildiği bir hikaye anlatıyor lakin bunu da popülist telaffuzlardan ayrılmayarak bir manada heba ediyor. Bitter Daisies polisiyede “suçlu kasaba” temasından hoşlananlara ilaç üzere gelecektir. Yenilik arayanlar için ise reçetesiz antibiyotikten farksız!