Mezopotamya
New member
Yazar – Geoffrey Smith
Investing.com – Evvel âlâ haber: Hem pay senetleri birebir vakitte tahviller için kabus üzere günlerin yaşandığı bir yıl olan 2022 neredeyse bitti. Artık makûs haber: 2023’ün en azından başlarında daha makus günler bizi bekliyor olabilir. En azından merkez bankaları ve piyasalar içinde enflasyon görünümüne ait büyük kopukluk çözülene kadar. Ve en azından Çin, bir COVID-19 dalgasından daha sonra olağan hayata dönmek için kâfi sürü bağışıklığını kazanana kadar. Ukrayna’da Rusya ve Batı içindeki güç testi de iyileşmedilk evvel daha da berbatlaşması olası bir öteki husus. Bu mevzuların, dünyanın bakışlarını Elon Musk’ın servetinin yok oluşundan ayırmaya yetip yetmeyeceği ise farklı bir bahis.
İşte 2023 yılında finans piyasalarında bilmeniz gerekenler:
1. Merkez bankaları ve piyasalar enflasyon/durgunluk konusunda karşı karşıya
Önümüzdeki yıl piyasanın en değerli teması, hiç elbet merkez bankaları ve enflasyon içindeki uğraş olacaktır.
Son devirde yaşananlar – yüzeysel olarak bakıldığında – Fed ve Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz oranlarını daha da yükselterek dünyanın en büyük iki ekonomik bloğunu resesyona itme riskini büyük ölçüde artırdı.
Fed’in “noktasal grafiği”; siyasetçilerin bariz bir çoğunluğunun Fed fon maksadının üst sonunu gelecek yıl %5,4’e kadar yükseltmekten yana olduğunu gösterirken ECB Lideri Christine Lagarde, önümüzdeki dört ay ortasında 150 baz puana kadar sıkılaştırma tehdidinde bulundu.
Sorun şu ki piyasalar her iki kurumun da blöf yaptığına ya da bu tıp telaffuzları gereğince düşünmediğine inanıyor. Kısa vadeli faiz oranı vadeli süreçleri; konut ve temel mallarda halihazırda görülen zayıflığın, iktisadın geri kalanına yayılmasıyla bir arada Fed’in gelecek yılın ikinci yarısında faiz indirimine başlayacağı beklentisine işaret ediyor. Bir aylık euro vadeli süreçleri de tıpkı biçimde ECB’nin hamasetini kaybetmedilk evvel yalnızca 50 baz puanlık bir artırıma sıcak baktığını ima ediyor.
Bu, önümüzdeki yılın birinci aylarında giderilmesi gereken bir kopukluk. Bilhassa ABD pay senetleri, hâlâ ileriye dönük hasılatların 18 katıyla fiyatlandırılıyor ve bu niçinle yaklaşan resesyonun gerçekleşmesi halinde değerleme açısından düşüşe karşı muhafazaya pek sahip değil.
Bugün durduğumuz yerden bakınca ABD ve Avrupa’daki iş gücünün, büyük fiyat artışlarıyla enflasyondan kaynaklı kayıpları ne kadar telafi edebileceği ve Çin talebinin geri dönmesiyle petrol piyasasının ne süratte sıkılaşacağı, temel değişkenler olacak üzere görünüyor. Bu soruların her ikisi de şimdilik açıkta kalmaya devam ediyor.
2. Rusya’nın ikinci savaş yılı
Dünya iktisadı için riskler istikrarı, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin gidişatına ayrılmaz bir biçimde bağlı. Şayet savaş devam ederse Rus petrol kaynaklarının çökmesinden – Allah korusun! – nükleer silah kullanmasına kadar her türlü kuyruk riski devrede olacak. birebir vakitte barışa giden bir yol bulunabilirse besin ve güç arzının olağanlaşması global çapta iş dünyası ve tüketici hassaslığı üzerinde heyecan verici bir tesir yaratabilir.
Savaş Rusya’nın aleyhinde ilerliyor ve Batı, Ukrayna’yı desteklemeye devam ederse bu durumu neyin değiştirebileceğini görmek güç. Ne ABD ne de Fransa, Almanya ya da İtalya bu yıl ulusal seçimlerle karşı karşıya, bu da bu cepheyi bir ortada tutmaya yardımcı olabilir. Fakat bu dayanağın ekonomik bedeli de yükseliyor. Bilhassa Avrupa süratle resesyona giriyor ve ortasında bulunduğumuz kışı Rus güç kaynakları olmadan atlatabilecek olsa da bahar geldiğinde boşalan gaz depolarını doldurmanın maliyeti, Avrupa endüstrisinin büyük bir kısmının global pazarlardaki varlığını koruyabilmesi açısından çok yüksek olabilir.
Putin’in önünde seçim de yok. Onun önündeki en büyük riskler, Sovyetler Birliği’nin Afganistan’da on yılda kaybettiğinden daha fazla asker kaybetmiş bir ordunun isyanı (Ukrayna’da yapılan değerlendirmelere bakılırsa) ve meyyit sayısı – ve enflasyon oranı – giderek artarken halkın protestosu. Fakat dünya piyasaları için en büyük risk, bu tıp olayların akabinde ne olacağı: paralı Wagner gücünü yöneten Yevgeny Prigozhin üzere muhafazakarların iktidarı ele geçirme mümkünlüğü, parçalanmış bir savaş zıddı muhalefetten epeyce daha yüksek – ve bu gücü daha orantısız bir biçimde kullanmaları da olası. Her bakımdan savaşın, bitmedilk evvel daha da berbata gitme ihtimali var.
3. Çin’in bir daha açılmasıyla tehlikeli toparlanma süreci
İşlerin güzele gitmedilk evvel daha da berbatlaşması, dünyanın bir öbür ekonomik güç merkezi olan Çin’e kadar uzanan bir tema.
Savaşların yazgısı tabiatı gereği öngörülemez olsa da ölümcül bir virüsün ilerleyişini iddia etmek çoklukla epeyce daha kolaydır. Partilerine karşı birinci protesto işaretiyle sarsılan Çin’in Komünist başkanları, önlemi elden bırakarak COVID-19 konusunda kısıtlamaların birçoklarını kaldırdı. Sürü bağışıklığı ve Çinli tüketicilerin coşkularını hür bırakması bunu takip etmeli lakin virüsün Vuhan’da birinci kere yüzünü göstermesinden bu yana geçen üç yılda şimdiye kadar görülmemiş bir enfeksiyon ve vefat dalgasından daha sonra…
Son birkaç yıldır katı halk sıhhati düzenlemeleri Çin’deki kansız büyümenin esas sorumlusu oldu. Lakin önümüzdeki yıl, düzenlemelerin büyük ölçüde kaldırılmasıyla birlikte kilit faktör, Çin tıbbının hâlâ yalnızca kısmen tesirli tedavilere sahip olduğu bir virüse karşı duyulan kaygı olacak. Çin’in sıhhat sistemi çok baskı altında kalmadığı sürece kaygı yönetilebilir hudutlar ortasında kalabilir ve acil durum kapasitesindeki büyük artışlara ait son raporlar, yetkililerin en azından eğrinin önüne geçmeye çalıştığını gösteriyor. Fakat olaylar sistem kapasitesini aşarsa vefatlar artacak ve Çinli tüketicilerin ve endüstriyel iş gücünün davranışları – Apple (NASDAQ:AAPL)’ın Zhengzhou’daki iPhone City’sinde yan yana paketlenen eserler üzere – çok derecede istikrarsız hale gelecektir.
Burada da 1. ve 2. hususlarda olduğu üzere riskler istikrarı yılın birinci yarısının tehlikeli geçeceği istikametinde lakin Pekin’in hesaplı kumarının işe yaraması halinde ikinci yarıda kuvvetli bir toparlanma ihtimali de bulunuyor.
4. Kriptonun çöküşü
Kumar demişken 2023 kriptonun talihinin tükendiği yıl olmaya aday. FTX’in müthiş çöküşü ve kurucusu Sam Bankman-Fried’ın tutuklanmasıyla doruğa ulaşan son 12 aylık idare skandalları, itimadı o kadar aşındırdı ki bir büyük patlama daha tüm varlık sınıfını büsbütün bitirmeye yetebilir.
Aday sorunu yok fakat spot ışığı, “batamayacak kadar büyük” iki isim üzerinde bilhassa ağır olacak. Dünyanın en büyük borsası olan Binance ve dünyanın en bedelli stabil kripto para ağını işleten Tether, son aylarda rezervlerinin yeterliliği ve iş modellerinin meşruiyeti konusundaki kuşkuları gidermekte başarısız oldu.
Aralık ayında yaşanan olaylar, önümüzdeki aylar için telaş verici bir hissiyat yarattı: Binance tarafınca rezervlerinin kalitesini “tasdik etmesi” için tutulan hukuk ve kontrol firması Mazars, geçen hafta tasdikini geri çekti ve kripto şirketleriyle olan tüm çalışmalarını askıya aldı. Eleştirmenler ayrıyeten Binance’in ABD operasyonlarının FTX’inkinden daha güzel korunmadığına dair işaretler hakkında da iç karartıcı şeyler mırıldanıyor. Adalet bakanlığının İran ve başkaları ismine kara para aklama kuşkusuyla yürüttüğü ve muhtemelen önümüzdeki yıl sonuçlanacak olan soruşturmadan bahsetmeye gerek bile yok.
5. Mars daha cazip görünecek
Eğer gezegende 2023 yılında dünya piyasalarına husus olabilecek kadar büyük bir adam var ise o da Elon Musk’tır. Bu köşe Musk’ın, 12 aylık vakit diliminde Twitter ya da Tesla’nın (NASDAQ:TSLA) CEO’su olmayacağına inanıyor.
Twitter sıkıntı bir iddia değil. Musk’ın kendisi Twitter’daki takipçilerine istifa edip etmemesi gerektiği konusunda bir anket yaptı. Yaklaşık %60’ı “evet” dedi.
Gerçekte tüm bunlar, alacaklılarının aslına bakarsanız almış olduğu bir karar hakkında aldatıcı bir hava yaratıyor. Morgan Stanley (NYSE:MS) ve öbürleri, Musk’ın Twitter’ı alması için imzaladıkları ve şu anda satamadıkları milyarlarca dolarlık tahvillerin üzerinde oturuyor. Bu borç, yazılım şirketi Citrix’in kaldıraçlı satın alımını finanse etmeye giden milyarlarca dolarla birleştiğinde Wall Street’in kârları için gerekli olan birleşme ve satın alma piyasasının ve kaldıraçlı kredi piyasasının tamamını tıkıyor. Bu tıkanıklığı gidermenin en süratli yolu, bankaların Twitter’ın denetimini ele geçirmesi, Musk’ı kovması ve her ne olursa olsun bir B planını devreye sokmasıdır.
Musk’ın Tesla üstündeki denetimi de azalıyor. En son 3,6 milyar dolarlık pay satışından daha sonra araba üreticisindeki payı %13,4’e düştü ki bu da denetimi garanti etmeye yetmiyor. Kıyaslayacak olursak Henry Ford (IS:FROTO)’un soyundan gelenler hâlâ Ford’un oy hakkına sahip paylarının %40’ına sahipken Ferdinand Porsche (F
911_p)’nin soyundan gelenler Volkswagen’in %53’ünü denetim ediyor.
Eğer 2023 yılı araba bölümü için kusursuz bir yıl olacaksa ve Tesla’nın payları gerçekçi bir biçimde fiyatlandırılmışsa bu bir sorun teşkil etmeyecektir. Lakin o denli değil, muhakkak değil. Tesla şimdiden en büyük iki pazarı olan ABD ve Çin’de fiyatları düşürmek zorunda kaldı ve gelecek yıl ABD’nin araba finans piyasasında ülke çapında fiyat düşüşünü hızlandırabilecek bir felaketin yaklaşmakta olduğuna dair işaretler var. Bu yıl %50’den çok düşmesine karşın Tesla payları, hâlâ hasılatlarının 53 katından fazla süreç görüyor ve bu hasılatlar ABD, Avrupa ve Çin’de – üstte tartışılan niçinlerden dolayı –muhtemel büyük gerilemelere dayanamayacak. Atlayabilir, itilebilir fakat varsayımımız, o denli ya da bu biçimde, biz bu ön değerlendirmeyi yazarken Musk’ın SpaceX’te daha fazla vakit geçirmenin bir yolunu bulacağı istikametinde.
Investing.com – Evvel âlâ haber: Hem pay senetleri birebir vakitte tahviller için kabus üzere günlerin yaşandığı bir yıl olan 2022 neredeyse bitti. Artık makûs haber: 2023’ün en azından başlarında daha makus günler bizi bekliyor olabilir. En azından merkez bankaları ve piyasalar içinde enflasyon görünümüne ait büyük kopukluk çözülene kadar. Ve en azından Çin, bir COVID-19 dalgasından daha sonra olağan hayata dönmek için kâfi sürü bağışıklığını kazanana kadar. Ukrayna’da Rusya ve Batı içindeki güç testi de iyileşmedilk evvel daha da berbatlaşması olası bir öteki husus. Bu mevzuların, dünyanın bakışlarını Elon Musk’ın servetinin yok oluşundan ayırmaya yetip yetmeyeceği ise farklı bir bahis.
İşte 2023 yılında finans piyasalarında bilmeniz gerekenler:
1. Merkez bankaları ve piyasalar enflasyon/durgunluk konusunda karşı karşıya
Önümüzdeki yıl piyasanın en değerli teması, hiç elbet merkez bankaları ve enflasyon içindeki uğraş olacaktır.
Son devirde yaşananlar – yüzeysel olarak bakıldığında – Fed ve Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz oranlarını daha da yükselterek dünyanın en büyük iki ekonomik bloğunu resesyona itme riskini büyük ölçüde artırdı.
Fed’in “noktasal grafiği”; siyasetçilerin bariz bir çoğunluğunun Fed fon maksadının üst sonunu gelecek yıl %5,4’e kadar yükseltmekten yana olduğunu gösterirken ECB Lideri Christine Lagarde, önümüzdeki dört ay ortasında 150 baz puana kadar sıkılaştırma tehdidinde bulundu.
Sorun şu ki piyasalar her iki kurumun da blöf yaptığına ya da bu tıp telaffuzları gereğince düşünmediğine inanıyor. Kısa vadeli faiz oranı vadeli süreçleri; konut ve temel mallarda halihazırda görülen zayıflığın, iktisadın geri kalanına yayılmasıyla bir arada Fed’in gelecek yılın ikinci yarısında faiz indirimine başlayacağı beklentisine işaret ediyor. Bir aylık euro vadeli süreçleri de tıpkı biçimde ECB’nin hamasetini kaybetmedilk evvel yalnızca 50 baz puanlık bir artırıma sıcak baktığını ima ediyor.
Bu, önümüzdeki yılın birinci aylarında giderilmesi gereken bir kopukluk. Bilhassa ABD pay senetleri, hâlâ ileriye dönük hasılatların 18 katıyla fiyatlandırılıyor ve bu niçinle yaklaşan resesyonun gerçekleşmesi halinde değerleme açısından düşüşe karşı muhafazaya pek sahip değil.
Bugün durduğumuz yerden bakınca ABD ve Avrupa’daki iş gücünün, büyük fiyat artışlarıyla enflasyondan kaynaklı kayıpları ne kadar telafi edebileceği ve Çin talebinin geri dönmesiyle petrol piyasasının ne süratte sıkılaşacağı, temel değişkenler olacak üzere görünüyor. Bu soruların her ikisi de şimdilik açıkta kalmaya devam ediyor.
2. Rusya’nın ikinci savaş yılı
Dünya iktisadı için riskler istikrarı, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin gidişatına ayrılmaz bir biçimde bağlı. Şayet savaş devam ederse Rus petrol kaynaklarının çökmesinden – Allah korusun! – nükleer silah kullanmasına kadar her türlü kuyruk riski devrede olacak. birebir vakitte barışa giden bir yol bulunabilirse besin ve güç arzının olağanlaşması global çapta iş dünyası ve tüketici hassaslığı üzerinde heyecan verici bir tesir yaratabilir.
Savaş Rusya’nın aleyhinde ilerliyor ve Batı, Ukrayna’yı desteklemeye devam ederse bu durumu neyin değiştirebileceğini görmek güç. Ne ABD ne de Fransa, Almanya ya da İtalya bu yıl ulusal seçimlerle karşı karşıya, bu da bu cepheyi bir ortada tutmaya yardımcı olabilir. Fakat bu dayanağın ekonomik bedeli de yükseliyor. Bilhassa Avrupa süratle resesyona giriyor ve ortasında bulunduğumuz kışı Rus güç kaynakları olmadan atlatabilecek olsa da bahar geldiğinde boşalan gaz depolarını doldurmanın maliyeti, Avrupa endüstrisinin büyük bir kısmının global pazarlardaki varlığını koruyabilmesi açısından çok yüksek olabilir.
Putin’in önünde seçim de yok. Onun önündeki en büyük riskler, Sovyetler Birliği’nin Afganistan’da on yılda kaybettiğinden daha fazla asker kaybetmiş bir ordunun isyanı (Ukrayna’da yapılan değerlendirmelere bakılırsa) ve meyyit sayısı – ve enflasyon oranı – giderek artarken halkın protestosu. Fakat dünya piyasaları için en büyük risk, bu tıp olayların akabinde ne olacağı: paralı Wagner gücünü yöneten Yevgeny Prigozhin üzere muhafazakarların iktidarı ele geçirme mümkünlüğü, parçalanmış bir savaş zıddı muhalefetten epeyce daha yüksek – ve bu gücü daha orantısız bir biçimde kullanmaları da olası. Her bakımdan savaşın, bitmedilk evvel daha da berbata gitme ihtimali var.
3. Çin’in bir daha açılmasıyla tehlikeli toparlanma süreci
İşlerin güzele gitmedilk evvel daha da berbatlaşması, dünyanın bir öbür ekonomik güç merkezi olan Çin’e kadar uzanan bir tema.
Savaşların yazgısı tabiatı gereği öngörülemez olsa da ölümcül bir virüsün ilerleyişini iddia etmek çoklukla epeyce daha kolaydır. Partilerine karşı birinci protesto işaretiyle sarsılan Çin’in Komünist başkanları, önlemi elden bırakarak COVID-19 konusunda kısıtlamaların birçoklarını kaldırdı. Sürü bağışıklığı ve Çinli tüketicilerin coşkularını hür bırakması bunu takip etmeli lakin virüsün Vuhan’da birinci kere yüzünü göstermesinden bu yana geçen üç yılda şimdiye kadar görülmemiş bir enfeksiyon ve vefat dalgasından daha sonra…
Son birkaç yıldır katı halk sıhhati düzenlemeleri Çin’deki kansız büyümenin esas sorumlusu oldu. Lakin önümüzdeki yıl, düzenlemelerin büyük ölçüde kaldırılmasıyla birlikte kilit faktör, Çin tıbbının hâlâ yalnızca kısmen tesirli tedavilere sahip olduğu bir virüse karşı duyulan kaygı olacak. Çin’in sıhhat sistemi çok baskı altında kalmadığı sürece kaygı yönetilebilir hudutlar ortasında kalabilir ve acil durum kapasitesindeki büyük artışlara ait son raporlar, yetkililerin en azından eğrinin önüne geçmeye çalıştığını gösteriyor. Fakat olaylar sistem kapasitesini aşarsa vefatlar artacak ve Çinli tüketicilerin ve endüstriyel iş gücünün davranışları – Apple (NASDAQ:AAPL)’ın Zhengzhou’daki iPhone City’sinde yan yana paketlenen eserler üzere – çok derecede istikrarsız hale gelecektir.
Burada da 1. ve 2. hususlarda olduğu üzere riskler istikrarı yılın birinci yarısının tehlikeli geçeceği istikametinde lakin Pekin’in hesaplı kumarının işe yaraması halinde ikinci yarıda kuvvetli bir toparlanma ihtimali de bulunuyor.
4. Kriptonun çöküşü
Kumar demişken 2023 kriptonun talihinin tükendiği yıl olmaya aday. FTX’in müthiş çöküşü ve kurucusu Sam Bankman-Fried’ın tutuklanmasıyla doruğa ulaşan son 12 aylık idare skandalları, itimadı o kadar aşındırdı ki bir büyük patlama daha tüm varlık sınıfını büsbütün bitirmeye yetebilir.
Aday sorunu yok fakat spot ışığı, “batamayacak kadar büyük” iki isim üzerinde bilhassa ağır olacak. Dünyanın en büyük borsası olan Binance ve dünyanın en bedelli stabil kripto para ağını işleten Tether, son aylarda rezervlerinin yeterliliği ve iş modellerinin meşruiyeti konusundaki kuşkuları gidermekte başarısız oldu.
Aralık ayında yaşanan olaylar, önümüzdeki aylar için telaş verici bir hissiyat yarattı: Binance tarafınca rezervlerinin kalitesini “tasdik etmesi” için tutulan hukuk ve kontrol firması Mazars, geçen hafta tasdikini geri çekti ve kripto şirketleriyle olan tüm çalışmalarını askıya aldı. Eleştirmenler ayrıyeten Binance’in ABD operasyonlarının FTX’inkinden daha güzel korunmadığına dair işaretler hakkında da iç karartıcı şeyler mırıldanıyor. Adalet bakanlığının İran ve başkaları ismine kara para aklama kuşkusuyla yürüttüğü ve muhtemelen önümüzdeki yıl sonuçlanacak olan soruşturmadan bahsetmeye gerek bile yok.
5. Mars daha cazip görünecek
Eğer gezegende 2023 yılında dünya piyasalarına husus olabilecek kadar büyük bir adam var ise o da Elon Musk’tır. Bu köşe Musk’ın, 12 aylık vakit diliminde Twitter ya da Tesla’nın (NASDAQ:TSLA) CEO’su olmayacağına inanıyor.
Twitter sıkıntı bir iddia değil. Musk’ın kendisi Twitter’daki takipçilerine istifa edip etmemesi gerektiği konusunda bir anket yaptı. Yaklaşık %60’ı “evet” dedi.
Gerçekte tüm bunlar, alacaklılarının aslına bakarsanız almış olduğu bir karar hakkında aldatıcı bir hava yaratıyor. Morgan Stanley (NYSE:MS) ve öbürleri, Musk’ın Twitter’ı alması için imzaladıkları ve şu anda satamadıkları milyarlarca dolarlık tahvillerin üzerinde oturuyor. Bu borç, yazılım şirketi Citrix’in kaldıraçlı satın alımını finanse etmeye giden milyarlarca dolarla birleştiğinde Wall Street’in kârları için gerekli olan birleşme ve satın alma piyasasının ve kaldıraçlı kredi piyasasının tamamını tıkıyor. Bu tıkanıklığı gidermenin en süratli yolu, bankaların Twitter’ın denetimini ele geçirmesi, Musk’ı kovması ve her ne olursa olsun bir B planını devreye sokmasıdır.
Musk’ın Tesla üstündeki denetimi de azalıyor. En son 3,6 milyar dolarlık pay satışından daha sonra araba üreticisindeki payı %13,4’e düştü ki bu da denetimi garanti etmeye yetmiyor. Kıyaslayacak olursak Henry Ford (IS:FROTO)’un soyundan gelenler hâlâ Ford’un oy hakkına sahip paylarının %40’ına sahipken Ferdinand Porsche (F
911_p)’nin soyundan gelenler Volkswagen’in %53’ünü denetim ediyor.Eğer 2023 yılı araba bölümü için kusursuz bir yıl olacaksa ve Tesla’nın payları gerçekçi bir biçimde fiyatlandırılmışsa bu bir sorun teşkil etmeyecektir. Lakin o denli değil, muhakkak değil. Tesla şimdiden en büyük iki pazarı olan ABD ve Çin’de fiyatları düşürmek zorunda kaldı ve gelecek yıl ABD’nin araba finans piyasasında ülke çapında fiyat düşüşünü hızlandırabilecek bir felaketin yaklaşmakta olduğuna dair işaretler var. Bu yıl %50’den çok düşmesine karşın Tesla payları, hâlâ hasılatlarının 53 katından fazla süreç görüyor ve bu hasılatlar ABD, Avrupa ve Çin’de – üstte tartışılan niçinlerden dolayı –muhtemel büyük gerilemelere dayanamayacak. Atlayabilir, itilebilir fakat varsayımımız, o denli ya da bu biçimde, biz bu ön değerlendirmeyi yazarken Musk’ın SpaceX’te daha fazla vakit geçirmenin bir yolunu bulacağı istikametinde.