Kurdaki artışlar niçiniyle şirketler “teknik iflas” riskiyle karşı karşıya

Mezopotamya

New member
Osman Nuri BOYACI

Denizli Sanayi Odası Lideri (DSO) Müjdat Keçeci, 2018 yılından beri yaşanan kur artışları niçiniyle Anadolu’da biroldukça şirketin Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 376’ncı hususunda yer alan “teknik ifl as” riskiyle karşı karşıya kaldığını belirterek, sorunun tahlili konusunda acil bir efor istediklerini söylemiş oldu. Keçeci, “Geçici 1’inci husustaki düzenlemede dikkate alınmayabileceği belirtilen çabucak hemen ifa edilmemiş yabancı para cinsinden yükümlülüklerden doğan kur farkı ziyanları tabirinin genişletilmesi durumunda sorun büyük ölçüde giderilecektir” dedi.

TL’nin bedel kaybetmesi niçiniyle döviz borcu olan şirketler kur farkı ziyanı yazıyor. Lakin kur farkı ziyanı ticari faaliyet kaynaklı değil öngörülemeyen bir durum.

TTK’nın 376’ncı unsurunda “Bir şirket sermayesinin 3’te 2’sini kaybedilmiş olursa idare şurası tarafınca Asliye Hukuk Mahkemesi’ne müracaat edilerek, şirketin teknik ifl asını istemek zorunluluğuna işaret ediliyor. Şu anda Anadolu’da bir epey döviz borçlu KOBİ’nin bu durumda olduğu belirtiliyor.

Öte yandan DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar, Hüzünlü ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı’nın husus üzerinde çalışmalarını sürdürdüklerini bildirdiler. Kaynaklar, bildirimde yapılacak mümkün bir düzenlemenin yalnızca TTK’nın 376’ncı hususu tarafıyla gerçekleştirilmesi halinde, kamu gelirine yönelik rastgele bir azalış olmayacağını vurguladılar.

Bahisle ilgili açıklamalarda bulunan DSO Lideri Müjdat Keçeci, Türkiye’de kurulmuş şirketlerin ekseriyetle sermayelerinin yaptıkları iş hacmine göre küçük olduğunu söyleyerek şirketlerin yaptıkları yatırımlar için bankalara yabancı para ile borçlandıklarını, makinaların yabancı para ile satın alındığını, yatırımlar niçiniyle yabancı para borçlanmalarının bilançoların pasif kısmını büyüttüğünü belirtti.

Kurdaki artışlar şirketleri zora sokuyor

Şirketlerin bilançolardaki yabancı para cinsinden borçların 2018 yılından bu yana yaşanan kur artışları niçiniyle daima büyüdüğüne ve Türk Lirası cinsinden büyük meblağlara ulaştığına dikkat çeken Keçeci, şunları söylemiş oldu: “Bu borçlar niçiniyle bilançolarımızdaki yük şirket sermayelerini etkileyerek esasen küçük olan sermayenin de yok bulunmasına sebep olmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’nun 376’ncı unsuru teknik ifl as diye bir kurumu söylemektedir. Bu kanun hususu ile şayet şirket sermayesinin 2/3’ü kaybedilmiş olursa idare şurası tarafınca Asliye Hukuk Mahkemesi’ne müracaat ederek şirketin teknik ifl asını istemek mecburiliği anlatılmaktadır. Bakanlık teftiş elemanları şirketleri incelerken bu maddeyi göz önünde aldıklarında idare şurası üyelerini türel ve cezai sorumluluklarla mahkemelere sevk etmektedirler. Bugün ülkemizde yaşadığımız yüksek seviyedeki kur artışları niçiniyle şirketlerimizin büyük çoğunluğunun bu durumda oldukları, yani teknik ifl asla karşı karşıya olduklarını görmekteyiz. Bu durum niçiniyle hala istihdam yaratan, ihracat yapan, hatta yatırımlarını gerçekleştirmekte olan şirketlerimizin çalışmaları sonlandırılmakta ve hem şirketin yöneticileri sorumluluk altına girmekte birebir vakitte şirket yok olmaktadır. Bu ise bugünkü ortamda katlanamayacağımız bir durumdur.”


TOBB seviyesinde sorunun tahlili için çalışmalar yapıldı

TTK’nın 376’ncı hususunun şirketler için ağır bir yük ve sorumluluk getirdiğini vurgulayan Keçeci, “Öncelikle kendi etrafımızda bu olayları gereğince tartışarak mevzuyu bağlı bulunduğumuz Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne götürdük. Kurumun hukuk müşavirleri ile bir arada olayı paylaştık ve tartıştık. Hukuk müşavirlerince de bahis haklı bulunduğundan mutlak suretle sorunun çözülmesi konusunda mutabık kaldık. Mevzuyu TOBB Lideri Rıfat Hisarcıklıoğlu ile de paylaştık. Bahsin bir sorun teşkil ettiği ve bu sorunun siyasi iktidar tarafınca çözülmesi gerektiği konusunda mutabık kaldık. Liderimiz bu mevzuyu şahsen Ticaret ve Adalet Bakanlığı‘na götürdü ve Bakanlıklardan uygun görüşler almak suretiyle bahsin çözüleceği konusunda çalışmaların başlatılmasını sağladı. Adalet Bakanlığı ile yapılan görüşmelerde, mevzunun kıymetli bir sorun olduğu ve çözülmesinin de bir kanun problemi olarak kıymetlendirilmesi gerektiği benimsendi” diyerek sorunun tahlili için yaptıkları çalışmaları lisana getirdi.

Süreksiz 1. Unsura yapılacak düzeltme sorunu çözer

Bakanlıklar nezdinde yapılan çalışmalar kararı TTK’nın 376’ncı hususuyla ilgili bildirime eklenen Süreksiz 1’inci unsurla sorunun çözülmek istendiğini vurgulayan Keçeci, yapılan düzenlemenin sorunu çözemediğinin ortaya çıktığını belirtti. Sorunun biroldukça Anadolu kentinde yaşandığını söyleyen Keçeci, “Şu anki Süreksiz 1’inci unsurdaki düzenlemede dikkate alınmayabileceği belirtilen “hemen çabucak ifa edilmemiş yabancı para cinsinden yükümlülüklerden doğan kur farkı zararları” sözünün genişletilmesi durumunda sorunun büyük ölçüde giderileceğini düşünmekteyim. Şayet ki; bir şirketin periyot ortasında yabancı para cinsinden ödemeleri bulunsa da periyot sonunda yabancı para cinsi yükümlülüğünde periyot başına bakılırsa bir azalma olmadıysa, o şirketin o periyottaki tüm kur farkları 376’ncı unsurdaki hesaplamanın haricinde tutulmalıdır. Zira gerçekte ifa edilmiş bir yükümlülük bulunmamaktadır. Benim yabancı para borcumun ölçüsü değişmemişse yıl ortasında yaptığım ödemeler niçiniyle doğan kur farkları da dikkate alınmamalıdır. Unsura ek edilecek bir açıklamayla bu konu çarçabuk uygulanabilir hale getirilebilir” dedi.

Finansal bir daha Yapılandırma Çerçeve Muahedesi da kapsama alınmalı Süreksiz unsura Finansal bir daha Yapılandırma Çerçeve Mutabakatı kapsamında bir daha yapılandırma yapmış şirketler için de bir düzenleme ek edilmesi gerektiğini vurgulayan Keçeci, “Çünkü alacaklı finans kuruluşlarıyla muahede sağlamış ve borçlarını ödeyebilmesi için şirkete gerekli vade tanınmışken, öteki taraftan bu şirketin idare konseyinin TTK 376’ncı maddeyi münasebet göstererek şirketin ifl asını isteme yükümlüğünün bulunması büyük bir çelişki doğurmaktadır. Unsura bu çelişkiyi de ortadan kaldıracak bir düzenlemenin ek edilmesi gerektiğini düşünmekteyim. Hakikaten de bu ekler yapıldığında biroldukca şirketin hayatış olduğu yahut yaşayabilecek olduğu teknik ifl as sorunu büyük ölçüde giderilecektir” biçiminde konuştu.

Uzmanlar tek unsurluk düzenlemeyi kâfi görüyor

Bayar: Kur farkı ziyanı ticari faaliyetten kaynaklanmıyor, öngörülemeyen bir durum


TOBB Hukuk Müşaviri Dr. İbrahim Bayar, Türk Ticaret Kanunu’nun şirketlerin ticari faaliyetlerinden kaynaklarının ziyanların önlenmesini öngördüğünü belirtirken, kur farkı ziyanının ticari faaliyet kaynaklı değil, öngörülemeyen bir durum olduğunu söylemiş oldu.

2018 yılında yayınlanan bildirim ile sorunu çözme bakımından kolaylaştırıcı bir karar getirildiğini hatırlatan Bayar, “Söz konusu karar tahakkuk etmiş borçlar için getirilmiş, bunun tahsil edilmiş borçlar için de dikkate alınması gerekir” diye konuştu.

Düzenlemenin mevcut haliyle sıkıntıya yönelik bilgi sahibi olmayan ve bu bahiste önlem alması gerektiğinin farkına varamayan şirketlerin olabileceğinin altını çizen Bayar, “Çok kurumsal olmayan şirketlerin bile yönetemeyecekleri bir risk” dedi.

İbrahim Bayar, sorunun tahlili için geçmişe yönelik bir tarih belirlenerek, borçtan kurtulmuş lakin bunu bilançosuna aksi yansıtmamış şirketlerin, bilançosunun bozucu etkisinin ortadan kalkmış olması gerektiğini anlattı. Bayar’a bakılırsa, döviz cinsinden ifa edilmiş yükümlülüklerin kur farkı ziyanı olarak dikkate alınmaması gerektiği istikametinde bir düzenleme yapılmasına gereksinim var.

Karyağdı: Düzenleme bilhassa Anadolu KOBİ’leri için gerekli

Gelir Yönetimi E. Strateji Geliştirme Daire Lideri ve Yeni İktisat Danışmanlık A.Ş Kurucu Ortağı Nazmi Karyağdı, TL’nin bedel kaybının bilhassa döviz cinsi borcu olan şirketleri sıkıntı durumda bıraktığını söylemiş oldu. TTK’nın 376’ncı hususu uyarınca birçok şirketin önemli bir sermaye kaybı ve borca batıklık ortasında olduğunu lisana getiren Karyağdı, “Bu gerçeği kabul etmek zorundayız. Tam da bu niçinle özellikle Anadolu’daki küçük ve orta ölçekli girişimcilerin krizin tesirlerini taban ziyanla atlatabilmesini sağlamak için her türlü dayanağın ve kolaylaştırıcı yasal düzenlemenin yapılması gerektiği bir periyottan geçiyoruz” dedi. Karyağdı, endüstricinin, girişimcinin korunması ve yaşatılması gereken bir vakitte olunduğuna vurgu yaparak, “ Bu niçinle de krizdeki dünya iktisadının ülkemize yansımalarını ve kendi içi ekonomik sıkıntılarımızı dikkate alarak TTK’nın 376. hususunun süreksiz olarak esnetilmesinin uygun olacağına inanıyorum” halinde konuştu.

Sezer: Fiktif kâr ve ziyan kaçınılmaz olacaktır

Kurlarda meydana gelen çok artışın bilhassa bilançosu borca batık işletmeler üzerinde hayli daha fazla ve olumsuz bir tesir yaratacağına dikkat çeken Yeni Küme İdare Şurası Lideri Yılmaz Sezer, şu değerlendirmede bulundu: “15 Eylül 2018 tarihindeki resmî gazetede yayımlanan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 376. Hususunun uygulanmasına ait yöntem ve asıllar hakkındaki bildirim kararlarının uygulanması daha da manalı hale gelmiştir. İlgili bildiri süreksiz 1. Hususunda 1/1/2023 tarihine kadar, Kanunun 376. Unsuru kapsamında sermaye kaybı yahut borca batık olma durumuna ait yapılan hesaplamalarda, çabucak hemen ifa edilmemiş yabancı para cinsi yükümlülüklerden doğan kur farkı ziyanları dikkate alınmayabilir. Kararı yer almaktadır. ötürüsıyla bu karar gereği borca batık şirketler kur değerlemesi yapmayabilir. Lakin borca batık olmayan şirketlerin kur risklerinden kurtulmaları için başka bir düzenlemeye gereksinimleri bulunmaktadır. Farklı bir düzenleme yapılmaması halinde 31.12.2021 yılı bilançolarında fiktif kar ve ziyanlar kaçınılmaz olacaktır.”
 
Üst