Undertaker
New member
Özcan Yazıcı
[email protected]
‘Podcast’ sözcüğü Türkiye’de hâlâ birfazlaca kişi için yeni bir kavram. Fakat pandemi sürecinde, meskene kapanılan günlerde yıldızı bir anda parladı. Hem dünyada tıpkı vakitte Türkiye’de dinleyicisi ve yayıncısı arttı.
Podcast’e ilginin bu derece yükselmesinin olağan olarak tek sebebi pandemi değil. Yeni bir mecra olarak “sesin” cazibe merkezi haline gelmesi, maksat kitleye ulaşmada eşsiz bir bağlantı imkanı sağlaması ilginin artmasını destekledi.
Anımsatmakta fayda var: Hâlâ podcast’in ne demek olduğunu bilmeyenler için, “radyonun dijitalleşmiş hali” diyebiliriz. İsteğe bağlı, indirilebilir ses evrakı olan podcast’i istediğiniz vakit, istediğiniz şartlarda dinleyebilirsiniz, bildiğimiz radyodan farklı olarak.
Sosyal medya çağında, yazı, fotoğraf, görüntünün yaygınlaştığı bu vakitte, sese ilgi niye artıyor?Milyonlarca kullanıcısı olan Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, Youtube üzere platformlar varken, niye podcast yayınlarına ilgi büyüyor?
Araştırma şirketi Nielsen’in birkaç gün evvel yayınlanan “Podcasting Today” raporuna nazaran ABD’de günlük podcast dinleyicilerinin yüzde 50’sinden çoksı son iki yılda podcast dinlemeye başlamış.
2015 yılında yayınlanan podcast sayısı 51 bin 144 iken 2019 yılında 318 bin 517 oldu. 2020’de ise neredeyse 3 kat artarak podcast sayısı 885 bin 262’ye ulaştı. Ancak temel patlama pandeminin en ağır yaşandığı günler olan 2021 ve 2022’de gerçekleşti. Podcastindex’in son verisine göre yayınlanan podcast sayısı Mayıs 2022’de 4 milyon 113 bini aşmış durumda.
Türkiye’ye ait çabucak hemen kapsamlı bir araştırma ve rapor yok, ancak podcast’e yönelik ilgi, AB ülkeleri, Afrika ülkeleri, Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada ve Hindistan’da artıyor. Kapsamlı bilgiler olmasa da Türkiye’de de son birkaç yılda podcast yayıncı ve yayınlarında büyük bir artış olduğunu görüyoruz. Bağımsız yayıncıların yanı sıra, sayıları her geçen gün çoğalan kurumlar, STK’ler, şirketler de kendi podcast’lerini başlatarak bu yeni mecraya adım atıyorlar. bir daha podcast odaklı teşebbüsler, işler ve meslekler de çoğalıyor.
PODCAST’E BAŞLAMAK KOLAYLAŞTI
Peki niye? Bu ilgiyi tetikleyen ne oldu?
Kuşkusuz bu yükselişin ardında birden çok kuvvetli niye var. bundan evvelki yazımda da aktardığım üzere aslında podcast 2004 yılından beri ömrümüzde yer alıyor. Fakat 2019 yılından itibaren podcast alanında yaşanan patlamada en büyük etkiyi Spotify’ın bu alana büyük yatırım yapması oldu. Podcast, tabir yerindeyse Apple’ın hakimiyetinde ve himayesinde kendi halinde kapalı bir ekosistem yapısında ilerliyordu. Lakin Spotify kapısını açınca hem milyonlarca kullanıcısına podcast sundu birebir vakitte Apple ekosisteminin haricindeki dünyaya da ulaştırarak kapsama ve erişim alanını büyüttü.
Spotify’ın bu atılımı Apple’ı da kış uykusundan uyandırdı ve Apple Podcasts 2021’de yeni yatırımlarla altyapısını büsbütün yeniledi. Spotify’ın akabinde Deezer da müziğin yanı sıra podcast’e yöneldi. Büyük çoğunluğu ABD merkezli daha onlarca küçük büyük şirket podcast ekosistemi içerisinde eser ve hizmet geliştirmeye başladı.
Bu teknoloji yatırımları milyonlarca yeni dinleyiciye erişme imkanı tanıdığı üzere beraberinde podcast’e giriş ve başlama eşiğini sıradanleştirerek içerik geliştirmeyi ve yayınlamayı destekledi. Hatta bugünlerde yaygınlaşmaya başlayan yapay zekâ dayanaklı araçlarla kayıt, düzenleme, yayınlama ve dağıtım sürecini kolaylıkla çözebiliyorsunuz. Bugün itibariyle en büyük zorluğun kişi ve kurumların podcast farkındalığıyla vizyon eksikliği ve strateji geliştirememe olduğunu söyleyebiliriz.
SOSYAL MEDYA KARMAŞASINDAN KAÇIŞ
Bu teknik sebebin haricinde değerli bir öteki niye de toplumsal medya platformlarının odağında olduğu dijital irtibat alanında yaşanan kaos, milyonlarca ileti içinde kullanıcıların zihinsel olarak giderek yorulması ve platformlardan kaçışın hızlanması bir anda yeni bir mecra olarak “sesi” cazibe merkezi haline getirdi.
Yayıncı ile dinleyici içinde kurulan sakin “iletişim” ve “ilişki” toplumsal medyanın karmaşasının akabinde biroldukca kişinin podcast’i keşif sürecini hızlandırdı. Taşınabilir hayatın kökleştiği bir müddetçte radyoyu bilen ve alışkın olanlar için “indirilebilen” ve “isteğe bağlı” ses evrakları yeni ve eşsiz bir fırsat sundu; podcast’ler bilgi edinmenin, eğlenmenin yeni mecrası olmaya başladı.
Podcast’i keşfeden kuşkusuz sadece “dinleyiciler” olmadı. “Sesini” duyurmak isteyen ilgili, istekli olan herkes ve her kurum içerik geliştirerek bu yeni mecrada yer almaya, bu kitlelere ulaşmaya çalıştılar. Radyoda olduğu üzere bir “onay” sisteminin ortadan kalkması, isteyen her insanın programını (podcast’ini) kaydedip birkaç adımda kendi özgür iradesiyle çabucak yayınlayabilmesi potansiyel olarak herkesi yayıncı, herkesi dinleyici haline getirdi.
PODCAST’İN YARATTIĞI ETKİ
Podcast’i yeni odak haline getiren niçinlerden birisi de sunulan içeriğin dinleyici tarafınca yüksek oranda algılanması, alınması. Bir dinleyici ilgi duyduğu, sevdiği bir podcast’in “oynat” butonuna bastığında, sunulan iletiyle bir Facebook, Twitter paylaşımıyla müsabakasının ötesinde bir irtibat kurabiliyor. Birfazlaca araştırmanın da gösterdiği üzere kulağına konuk olduğunuz dinleyici podcast’te aktarılan içeriğin (mesajın) yüzde 70-80’den çoksını algılıyor, düşünüyor, heyecanlanıyor. Bu, tahminen de hiç bir dijital mecranın sunamayacağı mükemmel bir imkan. Bu hususta farkındalığı artan kişi ve kurumlar gaye kitlelerine ulaşabilmek ve özgün içerikler geliştirebilmek için daha fazla baş yormaya başladılar.
Sosyal medyada olduğu üzere milyonlarla, hatta yüzbinlerle kurulan bir bağlantı yerine podcast aracılığıyla binlerle, hatta kimi vakit yüzlerce şahısla kurulan irtibat, bağlantı formu daha “değerli” oldu. İstek, istek, heyecan, merakla podcast yayınına yönelen dinleyicinin, yayıncıyla kurduğu münasebet formu kaostan uzak, daha kaliteli, seçkin bir yer oluşturdu.
PODCAST’TE HUDUT AMAÇLARINIZ VE HAYALLERİNİZ
Podcast’e ilginin artmasında bir öteki niye de yazı ve görüntü üzere bağlantı araçlarına bakılırsa sesi tüketmenin daha kolay olması, taşınabilir hayatın içerisine insanlara esneklik ve süreklilik sunması. Podcast’i “nerede, ne vakit ve nasıl” istiyorsanız o denli dinleyebilirsiniz. Denetim büsbütün sizde. Bu yüzden bilhassa Z nesli ve onlara yakın jenerasyonlar içinde podcast fazlaca daha fazla ilgi görüyor.
“Podcast nedir?” sorusuna teknik olarak daha net ve hudutlu bir karşılık vermek mümkün olsa da, “hangi içeriğin podcast olduğu” konusunda verebileceğimiz tek karşılık, “hayallerin sınırı” olabilir. Belli bir gaye kitle için sesi kullanarak yaratmak istediğiniz her türlü içerik sizin podcast’iniz olabilir. Ses belgenizi kaydedersiniz, düzenlersiniz (prodüksiyon), sunucuya yüklersiniz ve Spotify, Apple Podcasts üzere onlarca dinleme platformuna dağıtırsınız. Hepsi bu! Bu bir ders içeriği, bir haber bülteni, cümbüş kaydı, yarış, eğitim kursu, şirket içi bir insan kaynakları yayını, tiyatro ve daha birfazlaca şey olabilir. Siz “ses” ile ne hedeflerseniz ne yapmak isterseniz podcast odur. Kâfi ki, seçtiğiniz gaye kitleniz için dinlemeye “değer” bir içerik sunsun. Tek mani, “hedefleriniz ve hayallerinizin” sonu.
Açıkçası podcast’in bu istikametine ait farkındalık, tasarım ve yaratım süreci çabucak hemen gelişme etabında. Klasik kültürel davranış ve kalıpların ötesine geçmek akşamdan sabaha olmuyor. Fakat podcast’e yönelimin güçlenmesini sağlayan niçinlerden birisi de bu. Her kişi ve kurum için içerik keşif seyahati sürüyor.
PODCAST GELİR MODELLERİ İLGİYİ DESTEKLİYOR
Podcast’in bu süratli yükselişini destekleyen bir öbür etken de artan dinleyici ve yayıncı sayısına paralel olarak gelir model ve kaynaklarının da oluşmaya ve gelişmeye başlamış olması. Bilhassa podcast reklamlarında da son birkaç yılda büyük artış oldu. bir daha birkaç gün evvel yayınlanan 6. IAB ABD Podcast Reklam Geliri Raporu’na nazaran, ABD podcast reklam geliri büyümesi 2021’de çarpıcı bir biçimde arttı ve 1.4 milyar dolara ulaştı. Bu sayının 2022 sonunda 2 milyar doları aşması, 2024’te ise 4,2 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Türkiye’de çabucak hemen podcast reklamcılığına ait kayda kıymet bilgiler oluşmamış olsa da yayın ve yayıncı sayısının artışına bağlı olarak podcast reklamcılığının da gelişeceği açık. bir daha sponsorluk muahedeleri, markalı podcast yayınları, Spotify ve Apple Podcast’in öncülük ettiği podcast abonelik modeli, Patreon üzere platformlar üzerinden gerçekleşen dinleyici bağışları üzere farklı gelir modelleri de bir daha yaygınlaşıyor.
Özetle, tüm bu etkenler bir arada çarpan tesiri yaratarak podcast ekosistemini tüm boyutlarıyla büyütüyor. Bundan daha sonraki sürecin ve gelişmenin bir kesimi teknoloji geliştirme ve altyapıyla ilgili olmaya devam edecek. Evvelki yazımızda da kelam ettiğimiz üzere kuvvetli bir olasılıkla, podcast yayıncılığı giderek ses ve görüntünün karışımıyla hibrit bir yapıya yanlışsız evrilecek. Lakin podcast yayıncılığının temel gelişmenini “içerik kalitesi ve değeri” belirleyecek. İnsanlara (hedef kitlelere), 10 dakika, 20 dakika ya da 60 dakika boyunca o yayını dinlemekten kaçınamayacakları içerikler üreten ve istikrarlı halde sunan podcast’ler ilgi görmeye devam edecek. Bunların sayısının artış oranı da gelişmenin suratını ve uzaklığını belirleyecek.
[email protected]
‘Podcast’ sözcüğü Türkiye’de hâlâ birfazlaca kişi için yeni bir kavram. Fakat pandemi sürecinde, meskene kapanılan günlerde yıldızı bir anda parladı. Hem dünyada tıpkı vakitte Türkiye’de dinleyicisi ve yayıncısı arttı.
Podcast’e ilginin bu derece yükselmesinin olağan olarak tek sebebi pandemi değil. Yeni bir mecra olarak “sesin” cazibe merkezi haline gelmesi, maksat kitleye ulaşmada eşsiz bir bağlantı imkanı sağlaması ilginin artmasını destekledi.
Anımsatmakta fayda var: Hâlâ podcast’in ne demek olduğunu bilmeyenler için, “radyonun dijitalleşmiş hali” diyebiliriz. İsteğe bağlı, indirilebilir ses evrakı olan podcast’i istediğiniz vakit, istediğiniz şartlarda dinleyebilirsiniz, bildiğimiz radyodan farklı olarak.
Sosyal medya çağında, yazı, fotoğraf, görüntünün yaygınlaştığı bu vakitte, sese ilgi niye artıyor?Milyonlarca kullanıcısı olan Facebook, Instagram, Twitter, TikTok, Youtube üzere platformlar varken, niye podcast yayınlarına ilgi büyüyor?
Araştırma şirketi Nielsen’in birkaç gün evvel yayınlanan “Podcasting Today” raporuna nazaran ABD’de günlük podcast dinleyicilerinin yüzde 50’sinden çoksı son iki yılda podcast dinlemeye başlamış.
2015 yılında yayınlanan podcast sayısı 51 bin 144 iken 2019 yılında 318 bin 517 oldu. 2020’de ise neredeyse 3 kat artarak podcast sayısı 885 bin 262’ye ulaştı. Ancak temel patlama pandeminin en ağır yaşandığı günler olan 2021 ve 2022’de gerçekleşti. Podcastindex’in son verisine göre yayınlanan podcast sayısı Mayıs 2022’de 4 milyon 113 bini aşmış durumda.
Türkiye’ye ait çabucak hemen kapsamlı bir araştırma ve rapor yok, ancak podcast’e yönelik ilgi, AB ülkeleri, Afrika ülkeleri, Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada ve Hindistan’da artıyor. Kapsamlı bilgiler olmasa da Türkiye’de de son birkaç yılda podcast yayıncı ve yayınlarında büyük bir artış olduğunu görüyoruz. Bağımsız yayıncıların yanı sıra, sayıları her geçen gün çoğalan kurumlar, STK’ler, şirketler de kendi podcast’lerini başlatarak bu yeni mecraya adım atıyorlar. bir daha podcast odaklı teşebbüsler, işler ve meslekler de çoğalıyor.
PODCAST’E BAŞLAMAK KOLAYLAŞTI
Peki niye? Bu ilgiyi tetikleyen ne oldu?
Kuşkusuz bu yükselişin ardında birden çok kuvvetli niye var. bundan evvelki yazımda da aktardığım üzere aslında podcast 2004 yılından beri ömrümüzde yer alıyor. Fakat 2019 yılından itibaren podcast alanında yaşanan patlamada en büyük etkiyi Spotify’ın bu alana büyük yatırım yapması oldu. Podcast, tabir yerindeyse Apple’ın hakimiyetinde ve himayesinde kendi halinde kapalı bir ekosistem yapısında ilerliyordu. Lakin Spotify kapısını açınca hem milyonlarca kullanıcısına podcast sundu birebir vakitte Apple ekosisteminin haricindeki dünyaya da ulaştırarak kapsama ve erişim alanını büyüttü.
Spotify’ın bu atılımı Apple’ı da kış uykusundan uyandırdı ve Apple Podcasts 2021’de yeni yatırımlarla altyapısını büsbütün yeniledi. Spotify’ın akabinde Deezer da müziğin yanı sıra podcast’e yöneldi. Büyük çoğunluğu ABD merkezli daha onlarca küçük büyük şirket podcast ekosistemi içerisinde eser ve hizmet geliştirmeye başladı.
Bu teknoloji yatırımları milyonlarca yeni dinleyiciye erişme imkanı tanıdığı üzere beraberinde podcast’e giriş ve başlama eşiğini sıradanleştirerek içerik geliştirmeyi ve yayınlamayı destekledi. Hatta bugünlerde yaygınlaşmaya başlayan yapay zekâ dayanaklı araçlarla kayıt, düzenleme, yayınlama ve dağıtım sürecini kolaylıkla çözebiliyorsunuz. Bugün itibariyle en büyük zorluğun kişi ve kurumların podcast farkındalığıyla vizyon eksikliği ve strateji geliştirememe olduğunu söyleyebiliriz.
SOSYAL MEDYA KARMAŞASINDAN KAÇIŞ
Bu teknik sebebin haricinde değerli bir öteki niye de toplumsal medya platformlarının odağında olduğu dijital irtibat alanında yaşanan kaos, milyonlarca ileti içinde kullanıcıların zihinsel olarak giderek yorulması ve platformlardan kaçışın hızlanması bir anda yeni bir mecra olarak “sesi” cazibe merkezi haline getirdi.
Yayıncı ile dinleyici içinde kurulan sakin “iletişim” ve “ilişki” toplumsal medyanın karmaşasının akabinde biroldukca kişinin podcast’i keşif sürecini hızlandırdı. Taşınabilir hayatın kökleştiği bir müddetçte radyoyu bilen ve alışkın olanlar için “indirilebilen” ve “isteğe bağlı” ses evrakları yeni ve eşsiz bir fırsat sundu; podcast’ler bilgi edinmenin, eğlenmenin yeni mecrası olmaya başladı.
Podcast’i keşfeden kuşkusuz sadece “dinleyiciler” olmadı. “Sesini” duyurmak isteyen ilgili, istekli olan herkes ve her kurum içerik geliştirerek bu yeni mecrada yer almaya, bu kitlelere ulaşmaya çalıştılar. Radyoda olduğu üzere bir “onay” sisteminin ortadan kalkması, isteyen her insanın programını (podcast’ini) kaydedip birkaç adımda kendi özgür iradesiyle çabucak yayınlayabilmesi potansiyel olarak herkesi yayıncı, herkesi dinleyici haline getirdi.
PODCAST’İN YARATTIĞI ETKİ
Podcast’i yeni odak haline getiren niçinlerden birisi de sunulan içeriğin dinleyici tarafınca yüksek oranda algılanması, alınması. Bir dinleyici ilgi duyduğu, sevdiği bir podcast’in “oynat” butonuna bastığında, sunulan iletiyle bir Facebook, Twitter paylaşımıyla müsabakasının ötesinde bir irtibat kurabiliyor. Birfazlaca araştırmanın da gösterdiği üzere kulağına konuk olduğunuz dinleyici podcast’te aktarılan içeriğin (mesajın) yüzde 70-80’den çoksını algılıyor, düşünüyor, heyecanlanıyor. Bu, tahminen de hiç bir dijital mecranın sunamayacağı mükemmel bir imkan. Bu hususta farkındalığı artan kişi ve kurumlar gaye kitlelerine ulaşabilmek ve özgün içerikler geliştirebilmek için daha fazla baş yormaya başladılar.
Sosyal medyada olduğu üzere milyonlarla, hatta yüzbinlerle kurulan bir bağlantı yerine podcast aracılığıyla binlerle, hatta kimi vakit yüzlerce şahısla kurulan irtibat, bağlantı formu daha “değerli” oldu. İstek, istek, heyecan, merakla podcast yayınına yönelen dinleyicinin, yayıncıyla kurduğu münasebet formu kaostan uzak, daha kaliteli, seçkin bir yer oluşturdu.
PODCAST’TE HUDUT AMAÇLARINIZ VE HAYALLERİNİZ
Podcast’e ilginin artmasında bir öteki niye de yazı ve görüntü üzere bağlantı araçlarına bakılırsa sesi tüketmenin daha kolay olması, taşınabilir hayatın içerisine insanlara esneklik ve süreklilik sunması. Podcast’i “nerede, ne vakit ve nasıl” istiyorsanız o denli dinleyebilirsiniz. Denetim büsbütün sizde. Bu yüzden bilhassa Z nesli ve onlara yakın jenerasyonlar içinde podcast fazlaca daha fazla ilgi görüyor.
“Podcast nedir?” sorusuna teknik olarak daha net ve hudutlu bir karşılık vermek mümkün olsa da, “hangi içeriğin podcast olduğu” konusunda verebileceğimiz tek karşılık, “hayallerin sınırı” olabilir. Belli bir gaye kitle için sesi kullanarak yaratmak istediğiniz her türlü içerik sizin podcast’iniz olabilir. Ses belgenizi kaydedersiniz, düzenlersiniz (prodüksiyon), sunucuya yüklersiniz ve Spotify, Apple Podcasts üzere onlarca dinleme platformuna dağıtırsınız. Hepsi bu! Bu bir ders içeriği, bir haber bülteni, cümbüş kaydı, yarış, eğitim kursu, şirket içi bir insan kaynakları yayını, tiyatro ve daha birfazlaca şey olabilir. Siz “ses” ile ne hedeflerseniz ne yapmak isterseniz podcast odur. Kâfi ki, seçtiğiniz gaye kitleniz için dinlemeye “değer” bir içerik sunsun. Tek mani, “hedefleriniz ve hayallerinizin” sonu.
Açıkçası podcast’in bu istikametine ait farkındalık, tasarım ve yaratım süreci çabucak hemen gelişme etabında. Klasik kültürel davranış ve kalıpların ötesine geçmek akşamdan sabaha olmuyor. Fakat podcast’e yönelimin güçlenmesini sağlayan niçinlerden birisi de bu. Her kişi ve kurum için içerik keşif seyahati sürüyor.
PODCAST GELİR MODELLERİ İLGİYİ DESTEKLİYOR
Podcast’in bu süratli yükselişini destekleyen bir öbür etken de artan dinleyici ve yayıncı sayısına paralel olarak gelir model ve kaynaklarının da oluşmaya ve gelişmeye başlamış olması. Bilhassa podcast reklamlarında da son birkaç yılda büyük artış oldu. bir daha birkaç gün evvel yayınlanan 6. IAB ABD Podcast Reklam Geliri Raporu’na nazaran, ABD podcast reklam geliri büyümesi 2021’de çarpıcı bir biçimde arttı ve 1.4 milyar dolara ulaştı. Bu sayının 2022 sonunda 2 milyar doları aşması, 2024’te ise 4,2 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Türkiye’de çabucak hemen podcast reklamcılığına ait kayda kıymet bilgiler oluşmamış olsa da yayın ve yayıncı sayısının artışına bağlı olarak podcast reklamcılığının da gelişeceği açık. bir daha sponsorluk muahedeleri, markalı podcast yayınları, Spotify ve Apple Podcast’in öncülük ettiği podcast abonelik modeli, Patreon üzere platformlar üzerinden gerçekleşen dinleyici bağışları üzere farklı gelir modelleri de bir daha yaygınlaşıyor.
Özetle, tüm bu etkenler bir arada çarpan tesiri yaratarak podcast ekosistemini tüm boyutlarıyla büyütüyor. Bundan daha sonraki sürecin ve gelişmenin bir kesimi teknoloji geliştirme ve altyapıyla ilgili olmaya devam edecek. Evvelki yazımızda da kelam ettiğimiz üzere kuvvetli bir olasılıkla, podcast yayıncılığı giderek ses ve görüntünün karışımıyla hibrit bir yapıya yanlışsız evrilecek. Lakin podcast yayıncılığının temel gelişmenini “içerik kalitesi ve değeri” belirleyecek. İnsanlara (hedef kitlelere), 10 dakika, 20 dakika ya da 60 dakika boyunca o yayını dinlemekten kaçınamayacakları içerikler üreten ve istikrarlı halde sunan podcast’ler ilgi görmeye devam edecek. Bunların sayısının artış oranı da gelişmenin suratını ve uzaklığını belirleyecek.