Seyyar: Altı da üstü de Beyoğlu

Morgoth

New member
Haydar Ali Albayrak

Türkiye’nin birinci internet platformlarından Puhu TV uzun mühlet daha sonra yeni iç üretimi “Seyyar” dizisiyle döndü. Öncülüğünün yanı sıra tek fiyatsız platform olan Puhu TV geçtiğimiz yıllarde “Şahsiyet” ve “Fi” üzere çok başarılı üretimlere imza atmıştı. Pekala “Seyyar” nasıl görünüyor? “Şahsiyet” kadar nitelikli veyahut “Fi” kadar piyasa taleplerini karşılayan bir dizi mi? Bunu kuşkusuz vakit gösterecek fakat birinci elden “Seyyar”ın genel manada yerli çevrimiçi dizileri anımsatırken polisiye olaylara ve hata çeşidinin çizgisine dayandığını, yani bir bakıma epeydir çiğnenip aşınmış bir yoldan ilerlediğini not düşebiliriz.

İSTANBUL’UN GÖBEĞİ, ANADOLU’NUN BAĞRI

Birinci kısmıyla yayınlanan “Seyyar”ın konusunu ve karakterlerini özetlemek gerekirse aktaralım. Yasin Gencer (Ozan Ağaç) Beyoğlu’nda seyyar otomobilinde pilav satarak geçimini sağlayan kendi halinde bir esnaftır. Sevgilisi Çiğdem (Özge Özacar) ile yaşamakta, Tarlabaşı’nda tuttuğu dükkanı tadilattan geçirip açmanın hesabını yapmaktadır. Aslen Tokatlı olduğunu belirten, dededen öğrendiği tanımıyla gururlanan, tezsiz yelekler giyip nazara inanan saf bir adamdır Yasin, hani bir kesim da utangaç ve Çiğdem’in deyişiyle panik… Beyoğlu’nun göbeğinde Anadolu’nun bağrıdır Yasin, Çiğdem ise geçmişinden yaralar taşımaktadır. Ağabeyi dahil olmak üzere mahallenin erkekleri tarafınca tacize uğrayan Çiğdem, yaralamadan mahpus yatmış ve kendini savunarak yaşamaya alıştığından düşe kalka bıçkın bir karaktere bürünmüştür. İşler tam yoluna girmişken kendi tanımında kavrulup giden genç çiftin yoluna adeta taş koyarlar, daha doğrusu bir paket!

Polis çevirmesini nazarann Tufan, üstündeki uyuşturucuyu çarçabuk seyyar pilav otomobiline saklar. Devamında işin ucu emniyet amiri Suat’a ve ticareti yönlendiren bitirim midyeciye kadar uzanır. Yozlaşmış polis karikatürü Suat (Erdem Kaynarca), Tufan ve Ömer üzere gençleri kullanarak pis işlerini yaptırmakta, bir daha midyeci (Yaşar Karakulak) vasıtasıyla büyük müşterilere ulaşmaktadır. Uzatmayayım. Yasin paketi kendi eliyle karakola gdolayır, dürüstlüğü yardımıyla kuşku çekmez, paket teslim alınıp kanıt odasına kaldırılır. Hatta kaldırıldığı yerde bir dalavere kararı değiştirilir, yani “kurtarılır” lakin her şey halloldu derken bu sefer Suat paketten dökülen üç-beş gramın peşine düşer ve pilavcının yakasına yapışır.

HASSAS KRİMİNAL ANLATILAR ÇAĞINDA: GENÇ, AGRESİF VE POPÜLİST

“Seyyar”, daha evvel bahsetmiş olduğum üzere çevrimiçi yerli üretimlerin müsaadeden gidiyor ve popülist telaffuzlar kullanmayı ihmal etmiyor. Polisiye, televizyona kıyasla dinamik ve genç işi silahlı külahlı anlatı kalıbı tuttu, platformlar da ticaretin tabiatına uyarak hazır seyirci vaat eden hikayelere yöneliyorlar. Cem Özüduru’nun yönettiği “Seyyar”, polisiye temeline sosyo-kültürel katlar çıkıp başka yandan “dokusunu koruyan semt” tatları katmak istemiş. Şiddete ve tacize uğrayan, genel bir sözle “ezilen kadın” karakteri de son periyotta çoğunlukla işleniyor. Örneğin Netflix’in “Fatma” dizisi büsbütün bu karakterle inşa edilmişti.

“Seyyar”a dönersek dizinin hikayesi şimdilik aksamıyor. Yoz polis Suat karakteri ne kadar klişe olsa da sırıtmıyor ancak hani milyonların döndüğü bir dalda üç-beş gramın peşine düşülmesi pek inandırıcı durmuyor. Üstelik Suat bunu nasıl fark ediyor, başka bir muamma! Paketin yırtık olmasından uyuşturucunun çalındığı kararına nasıl varıyor örneğin? O paket emniyette ya da öteki bir yerde öbür bir sebepten yırtılmış olamaz mı? Anlaşılan o ki Çiğdem’in sabıkasını öğrenen Suat, tahminen polis refleksi gösterip kanaatini hırsızlıktan yana kullanıyor. Bu sıradan çelişkileri bir kenara bırakırsak “Seyyar”ın genç ve agresif bir takım ile dikkat yol aldığını görüyoruz. İlerleyen kısımlarda yeni isimlerle daha dingin, dengeleyici tiplerle müsabakamız kuvvetle olası lakin temel sıkıntının harala gürele geçeceğini tempoya ayak uyduracak karakter seçiminden anlıyoruz. Dizide herkes genç, herkes yırtmanın ve tıpkı oranda hayatta kalmanın sıkıntısında. Kimsenin geleceği garanti değil.

ÖTEKİLERİN KALBİNDE KÜLTÜRÜ SEYYAR YAŞAMAK VE YAŞATMAK

Aksiyon ve polisiye ekseninde biçimlenen “Seyyar”ı ayrıyeten iki açıdan kıymetlendirmekte yarar görüyorum: Bir semt/kültür anlatısı olarak ve bu anlatıya seyyar emek vasıtasıyla eklemlenen kent ögelerinin yürüttüğü asil-yabancı çekişmesi olarak… “Seyyar”a evvela “bir Beyoğlu öyküsü” diyebiliriz. Son senelerda önemli bir dönüşüm geçiren semt, meydandaki cami açılışıyla bir defa daha gündeme taşındı. Seyahat Parkı direnişi, AKM’nin kapatılması başta olmak üzere civardaki sanatsal faaliyetlerin tasfiyesi, Arap turist isteği derken değişen kültürel dokusu ve toplumsal yapısıyla Beyoğlu, çekişmenin sürdüğü, bin yıl daha sürecek göründüğü alanlar içinde. Lakin ilgiyi günümüze mal etmek yanlışsız değil zira Beyoğlu -eski ismiyle Pera- çabucak her periyot Yeşilçam’ın, şov dünyasının vitrini olagelmiş. Gerek cümbüş yerlerinin çeşitliliği gerek ülke tarihinde yer tutan 6-7 Eylül üzere kıymetli kırılmalara sahne olmasıyla kah tekleyen kah çarpıntılı bir kalp görevi görürken sinema yapımcılarına da konut sahipliği yapmış Beyoğlu; üretimciler ise vakit zaman art sokaklarına eğilen birfazlaca sinemaya yönelmiş. Bu ilginin yerli sinema bölümünün tepeyi gördüğü 60’larda ve artık çöküşe sürüklendiği 80’lerde artması ise düşündürücü. Öteki yandan bir daha bu durum Beyoğlu’nun her kuralda anlatacakları olduğunu ortaya koyuyor. Beyoğlu her daim yaşayan bir semt, müdavimleri değişse de kentin tamamına hitap edebilen bir çekim merkezi. Yılbaşı kutlamaları metropolün varoşlarını Taksim Meydanı’na pompalıyor, hareket ve direnişler hak arayanları çağırıyor, bir daha İstanbul’a adım atan yerli turist ne hikmetse soluğu Beyoğlu’nda alıyor!

“Seyyar” dizisi devrin havasını da yansıtarak son senelerda külçeşidinin adeta seyyar bir konuma sürüklendiği Beyoğlu’na bir sefer daha art sokaklarından, ötürüsıyla kriminalize bir cepheden ve görünmez emek tartışmasından yaklaşıyor. Beyoğlu’nun art yakası, tutunamayanların dünyasına açılıyor. Üstelik bu dünya şahsen onu yaşayanlar/yaşatanlar tarafınca bile sıklıkla yadırganan, öcüleştirilen bir dünya ve bu iki yüzlü hal, semti hem de “şehrin safrası” yapıyor. Beyoğlu onsuz edemeyenlerin art sokaklarına dair ayıp ve korkutucu hikayeler anlattığı, kent efsaneleri türettiği bir semt. O denli ki semtin öbür yüzünde yani ilçenin Tarlabaşı’ndan Haliç kıyılarına dek uzanan kısmında siyasi iktidarın oy değirmenini döndüren muhafazakâr bir öfke canlı tutulurken bölgenin kültürel çehresine de bir cins tekinsizlik anlatısı hakim kılınıyor. Beyoğlu’nun bir yanağı makyajlı iken bir yanağı jilet izleriyle dolu diyebiliriz. Art sokakları tokat yedikçe süsleyip püslediği vitrini uzatıyor. Hal bu biçimde olunca kendi cazibesini şahsen kendisi yaratıyor. Çatışmanın olduğu yerden öykü doğar. “Seyyar” da çetrefil sıkıntıları tam manasıyla bu göbekten düğümlemiş.

Beyoğlu 60’larda çekilen sinemalar için bayan satılan, insanların yıldız yapılma vaadiyle ağa düşürüldüğü art sokaklarıyla ürkütücü bir konumdaydı, bu bakış 80’lerde yumuşamasa dahi çeşitlendi ve alt kültürler sinemaya çekilerek tanınmaya, öbür bir deyişle muhatap alınmaya başlandı. Günümüzdeyse Beyoğlu berbat şöhretini korumakla birlikte toplumsal çalkantıların akla gelen birinci adresi sayılıyor. Ezilenlerin, ötekilerin dayanışarak hayatta kalabildiği “Kayıp Şehir” (2012) dizisi yakın devirden örnek verilebilir. 80’lerde ve giderek 90’larda tanınan ötekilerin artık romantize edildiği bir sureci gözlemliyoruz. Beyoğlu’nun art sokakları salt ayıplanmıyor, anlaşılıyor. İşte bu şartlarda “Seyyar” belirli ki “biraz o denli biraz bu biçimde” bir üslup tutturacak. “Kendi halinde” olanlar sonları aşacak, hudut ihlal edenler hizaya girecek. Çalkanıp durulacak! Eh, altı da üstü de Beyoğlu!
 
Üst