Taliban’ın denetimindeki Afganistan bir ‘terör yuvası’ olacak mı?

Muhabir

New member
ReutersTaliban militanları sokaklarda dolaşıyor. Pekala hükümeti kurunca farklı bir imaja bürünecekler mi?

Afganistan’ın ücra ve çam ağaçlarıyla kaplı Kunar vilayetinde, El Esas destekçilerinin “tarihi bir zafer” olarak gördüğü Taliban’ın idaresi ele geçirmesi kutlanıyor. Tıpkı cihatçıların çevrimiçi sohbet odalarında olduğu gibi…

20 yıl evvel Taliban ve El Kural’ı bir süreliğine saf dışı bırakan güçlerin küçük düşürücü bir biçimde ülkeyi terk etmesi, dünya çapında Batı tersi cihatçılara büyük bir moral dayanağı sağladı.

Ülke ortasında egemenliğin sağlanamadığı bölgelerde ortaya çıkan potansiyel saklanma noktaları onlar için cezbedici bir imkan; bilhassa de Irak ve Suriye’de kurdukları halifeliğin mağlubiyetinin akabinde kendilerine yeni bir üs arayan IŞİD için.

Batılı generaller ve siyasetçiler El Kural’ın Afganistan’a kuvvetli bir biçimde dönmesinin kaçınılmaz olduğuna dair ikazlar yapıyor.

Acil durum toplantısının akabinde konuşan İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Afganistan’ın milletlerarası terörist kümeler için inançlı bir sığınak olmaması için Batılı ulusların bir ortaya gelmesi gerektiğini söylemiş oldu.

Pazartesi günü bir açıklama yapan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise BM Güvenlik Kurulu’nu “Afganistan’daki global terörist tehdide karşı ellerindeki tüm araçları kullanmaya” davet etti.

Pekala Taliban’ın dönüşü El Esas üslerinin ve Batı ülkelerini gaye alan ülkeler ortası akınların gerçekleştiği ortamın geri geleceği manasına mı geliyor?

Hayır.

Meşruiyet ve tanınma uğraşı

Taliban’ın ülkeyi büsbütün denetim ettiği son periyot 1996-2001 ortasıydı ve Afganistan o devir dışlanmış bir devletti.

Yalnızca üç ülke; Suudi Arabistan, Pakistan ve Birleşik Arap Emirlikleri onları yasal görüyordu.

Kendi halkına merhametsizce davranmalarının yanı sıra Taliban Usame Bin Ladin’in El Kaide’si için bir sığınak bakılırsavi gördü ve Bin Ladin oradan 2001 yılında ABD’de 3 bine yakın kişinin vefatına yol açan 11 Eylül akınlarını yönetti.

Dünyanın dört bir yanından 20 bin civarında kişinin El Kural’ın kamplarında eğitim gördüğü düşünülüyor. Bu bireyler “terör üniversitesi” olarak bilinen bu kamplarda edindikleri ölümcül yetilerini kendi ülkelerinde de yaydı.

Taliban bugün kendilerini, “Afganistan İslam Emirliği’nin” (seçimle iktidara gelmemiş olsalar da) legal yöneticileri olarak görüyor ve bu niçinle memleketler arası tanınırlığa da sahip olmak istiyorlar.

Son 20 yıldır idareyle özdeşleşen yolsuzluk, iç çatışmalar ve israfın akabinde bir sistem kurmak ve sükuneti sağlamak için geldikleri fikrini yayıyorlar.

Doha’daki başarısız barış görüşmelerinde Taliban yöneticilerine, memleketler arası tanınırlığın tek yolunun, kendilerini El Esas’tan büsbütün soyutlamalarından geçtiği net bir biçimde söylendi.

Taliban bunu halihazırda yapmış olduğunu savunsa da kısa mühlet evvel yayınlanan bir BM raporu bunun aksini söylüyor. Raporda iki örgütün yakın aşiret ve evlilik bağları bulunduğu aktarılıyor.

Taliban’ın dramatik bir biçimde ülkeyi ele geçirdiği son günlerde Taliban saflarında fazlaca sayıda Afgan olmayan savaşçı görüldü.

Ayrıyeten Taliban’ın müzakerecileri ve sözcülerinin söylemiş olduği pragmatik ve ölçülü kelamlar ile alandaki barbarca intikam aksiyonları içinde bir uyuşmazlık olduğu da aşikar.

Taliban’ın Kabil’e ilerlemekte olduğu 12 Ağustos günü, ABD’nin Afganistan’daki maslahatgüzarı Twitter hesabından yaptığı açıklamada şöyleki demişti:

“Taliban’ın Doha’da yaptığı açıklamalar Bedahşan, Gazne, Helmand ve Kandahar’da gördüğümüz aksiyonlarıyla tutarsız.

“İktidarı vahşet, dehşet ve savaşla ele geçirmeye çalışmak sırf milletlerarası izolasyona niye olur.”

Batı cihatçıları frenleyemeyebilir

Taliban Afganistan’ı kendi katı şerait yorumuna nazaran yönetmek istese de ülke hudutları dışına dair bir amacı olmadığını söylüyor.

Ancak El Düstur ve IŞİD üzere örgütlerin daha farklı emelleri olabilir. Hatta Taliban hükümetinin onları engellemeye çalışmak istemesine karşın bile bu örgütlerin ülkenin kimi ücra bölgelerinde gizlice faaliyetlerini sürdürdüğü bir mümkünlük da mümkün.

Asya Pacific Foundation’dan Dr. Sajjan Gohel, Afganistan’ın Kunar bölgesinde bulunduğu varsayım edilen 200-500 ortası El Düstur mensubunun sayıca artmasını bekliyor:

“Kunar epey güçlü bir coğrafya ve orada sık ormanlara sahip vadiler bulunuyor. Bu yüzden Taliban’ın burayı ele geçirmesi son derece stratejik bir değere sahip.

“El Esas’ın burada bir varlığı bulunuyor ve bunu genişletmek isteyeceklerdir.”

Getty ImagesEl Düstur 11 Eylül ataklarını Usame Bin Ladin liderliğinde planlamıştı

Bu gerçekleşirse Batı’nın cihatçıları frenlemesinin daha sıkıntı olacağı epey net.

Batı 20 yıldır Afgan istihbarat servisi NDS’den gelen bilgilere göre hareket ediyordu. ABD, İngiltere ve Afgan Özel Kuvvetleri, NDS’nin muhbir ağının sağladığı bilgilere göre süratlice harekete geçiyordu.

Bütün bunlar artık bitmiş oldu. Bu yüzden istihbarat açısından Afganistan artık “zor bir hedef”.

Terör eğitim kamplarının varlığı ve pozisyonları tespit edilirse Washington uzaktan, insansız hava araçları yahut güdümlü füzelerle müdahale edebilir.

1998’de Usame Bin Ladin’i de bu biçimdesi bir taarruzla öldürmeye çalışmış lakin başaramamıştı.

Dr. Gohel bir hayli şeyin de Pakistan’ın, yabancı savaşçıların kendi topraklarını kullanarak Afganistan’a girmesine müsaade verip vermeyeceğine bağlı olduğunu söylüyor.
 
Üst