Undertaker
New member
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısım Lideri ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, tıpkı kısımdan araştırma nazaranvlisi Ekrem Murat Esmer, Doç. Dr. Özgür Baştürk ve Prof. Dr. Selim Osman Selam ile İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmından Tabip Öğretim Üyesi Sinan Aliş tarafınca gerçekleştirilen ve saygın bir milletlerarası mecmuada yayımlanan keşif, Türkiye kaynaklı ikinci gezegen keşfi olarak bilim tarihine geçti.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, iki yeni gezegen keşfine ait açıklama yaptı.
Keşif için Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi’nde bulunan 80 santimetre çaplı Prof. Dr. Berahitdin Albayrak teleskobu ve İstanbul Üniversitesi Gözlemevi’nin Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ulupınar Gözlemevi Yerleşkesi’nde bulunan 60 santimetre çaplı teleskobu ile çift yıldızın ışık ölçüm müşahedelerinin yapıldığını anlatan Selam, bunun yanı sıra Kepler ve TESS uzay teleskoplarının elde ettiği müşahedelerin de kullanıldığını ve çift yıldızın tutulma vakit içinderının tahlil edildiğini bildirdi.
JÜPİTER BÜYÜKLÜĞÜNDE
“Bu gözlemlerimizle Kepler-451 sisteminde daha evvel keşfedilmiş olan bir gezegene ek olarak Jüpiter boyutlarında iki dev gezegenin daha varlığını keşfetmiş olduk.” bilgisini paylaşan Selam, şöyleki devam etti:
“Bu sistemde görülen tutulmaların vaktindeki değişimler kullanılarak gezegenlerin keşifleri gerçekleştirildi. Yapılan çalışmada toplam üç gezegen barındıran bu sistemin kararlı yörüngelerde dolandıkları da tespit edildi. Çift yıldızlar etrafında gezegen bulma işi biraz kuvvetli bir iştir. Dünya literatürüne bakılacak olursa çift yıldızlar etrafında gezegen keşfi Türkiye’den birinci sefer yapılıyor. Ayrıyeten Türkiye’den birinci gezegen keşfi de Ankara Üniversitesine aitti, bu biçimdece ikinci gezegen keşfi de bir daha Ankara Üniversitesinde yapılmış oldu.
Çift yıldızlar etrafındaki 21. ve 22. gezegeni Türk araştırmacılar bulduğundan uzayda bu manada keşfi yapılan gezegen sayısı 22’ye çıktı. Gezegenlerden biri Jüpiter’in kütlesinin yaklaşık olarak 1,5 katı, oburu de iki katına yakın. Gaz devi gezegenler olduğu için bu gezegenlerde hayat olma ihtimali yok. Yörünge müddetlerini de hesapladık. Keşfedilen gezegenlerden bir adedinin çift yıldız sistemi etrafındaki yörünge periyodu, yani bir yılı 43 günde, başkası ise bir yılı 1800 günde tamamlıyor.”
BİLİM DÜNYASINDA YENİ HEYECAN YARATTI
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısım Lideri ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 çift yıldız sisteminin yaklaşık 29 bin 300 santigrat yüzey sıcaklığına sahip altcüce tipi bir yıldız ile 2580 santigrat yüzey sıcaklığındaki cüce tipi diğer bir yıldızdan oluştuğunu belirterek, “Ayrıca, Kepler-451, Kepler-47’den daha sonra etrafında ikiden çok gezegen keşfedilen ikinci çift yıldız sistemi olmuştur.” dedi.
Çift yıldız sisteminin bileşenlerinden birinin bir manada hayatının sonuna gelmiş bir yıldız olduğunu ve yalnızca sıcak çekirdeğinin bulunduğunu belirten Selam, “Bu cins yıldız sistemlerinin etrafında gezegen bulmuş olmak, bu işlerin teorisi ve evrim çalışmaları açısından da enteresan bir fırsat sunuyor. Zira genel olarak bu cins cisimlerin etrafında aslında pek de gezegen beklenmiyor. Bu manada da değişik ve bilim dünyasında heyecan yaratan bir keşif olarak gerçekleşti.” diye konuştu.
TÜBİTAK tarafınca Doç. Dr. Özgür Baştürk yürütücülüğünde sürdürülen “zaman içindema Usulüyle Ötegezegen Keşfi” başlıklı 1001 AR-GE Projesi kapsamında desteklenen çalışmanın bununla birlikte doktora öğrencisi araştırma bakılırsavlisi Ekrem Murat Esmer’in doktora tez çalışması kapsamında yapıldığını aktaran Selam, “Kepler-451 sistemindeki gezegenlerin keşfinin belirtildiğı bilimsel makale, Oxford Üniversitesi Yayınları tarafınca basılan ve alanın en itibarlı mecmualarından biri olan “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society” mecmuasında yayınlandı.”
YENİ GEZEGENLERİN İSİMLERİ KURALLARA NAZARAN VERİLDİ
Çalışma kapsamında birebir çift yıldız sisteminde evvelde keşfi yapılmış başka gezegenin yörünge periyodunun ise 406 gün olarak güncellendiğini tabir eden Selam, Türk astronomlarca keşfedilen bu yeni gezegenlerin ise sistemde 2015 yılında keşfedilen gezegene misal kütlede olduğunu söylemiş oldu.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 çift sisteminde keşfedilen iki yeni gezegenle bir arada toplamda bu üç gezegen, memleketler arası isimlendirme kurallarına göre “Kepler451b”, “Kepler451c” ve “Kepler451d” isimleri ile astronomi topluluğunun ortak ötegezegen kataloğunda (exoplanet.eu) yerlerini aldığını bildirdi.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, iki yeni gezegen keşfine ait açıklama yaptı.
Keşif için Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi’nde bulunan 80 santimetre çaplı Prof. Dr. Berahitdin Albayrak teleskobu ve İstanbul Üniversitesi Gözlemevi’nin Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ulupınar Gözlemevi Yerleşkesi’nde bulunan 60 santimetre çaplı teleskobu ile çift yıldızın ışık ölçüm müşahedelerinin yapıldığını anlatan Selam, bunun yanı sıra Kepler ve TESS uzay teleskoplarının elde ettiği müşahedelerin de kullanıldığını ve çift yıldızın tutulma vakit içinderının tahlil edildiğini bildirdi.
JÜPİTER BÜYÜKLÜĞÜNDE
“Bu gözlemlerimizle Kepler-451 sisteminde daha evvel keşfedilmiş olan bir gezegene ek olarak Jüpiter boyutlarında iki dev gezegenin daha varlığını keşfetmiş olduk.” bilgisini paylaşan Selam, şöyleki devam etti:
“Bu sistemde görülen tutulmaların vaktindeki değişimler kullanılarak gezegenlerin keşifleri gerçekleştirildi. Yapılan çalışmada toplam üç gezegen barındıran bu sistemin kararlı yörüngelerde dolandıkları da tespit edildi. Çift yıldızlar etrafında gezegen bulma işi biraz kuvvetli bir iştir. Dünya literatürüne bakılacak olursa çift yıldızlar etrafında gezegen keşfi Türkiye’den birinci sefer yapılıyor. Ayrıyeten Türkiye’den birinci gezegen keşfi de Ankara Üniversitesine aitti, bu biçimdece ikinci gezegen keşfi de bir daha Ankara Üniversitesinde yapılmış oldu.
Çift yıldızlar etrafındaki 21. ve 22. gezegeni Türk araştırmacılar bulduğundan uzayda bu manada keşfi yapılan gezegen sayısı 22’ye çıktı. Gezegenlerden biri Jüpiter’in kütlesinin yaklaşık olarak 1,5 katı, oburu de iki katına yakın. Gaz devi gezegenler olduğu için bu gezegenlerde hayat olma ihtimali yok. Yörünge müddetlerini de hesapladık. Keşfedilen gezegenlerden bir adedinin çift yıldız sistemi etrafındaki yörünge periyodu, yani bir yılı 43 günde, başkası ise bir yılı 1800 günde tamamlıyor.”
BİLİM DÜNYASINDA YENİ HEYECAN YARATTI
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısım Lideri ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 çift yıldız sisteminin yaklaşık 29 bin 300 santigrat yüzey sıcaklığına sahip altcüce tipi bir yıldız ile 2580 santigrat yüzey sıcaklığındaki cüce tipi diğer bir yıldızdan oluştuğunu belirterek, “Ayrıca, Kepler-451, Kepler-47’den daha sonra etrafında ikiden çok gezegen keşfedilen ikinci çift yıldız sistemi olmuştur.” dedi.
Çift yıldız sisteminin bileşenlerinden birinin bir manada hayatının sonuna gelmiş bir yıldız olduğunu ve yalnızca sıcak çekirdeğinin bulunduğunu belirten Selam, “Bu cins yıldız sistemlerinin etrafında gezegen bulmuş olmak, bu işlerin teorisi ve evrim çalışmaları açısından da enteresan bir fırsat sunuyor. Zira genel olarak bu cins cisimlerin etrafında aslında pek de gezegen beklenmiyor. Bu manada da değişik ve bilim dünyasında heyecan yaratan bir keşif olarak gerçekleşti.” diye konuştu.
TÜBİTAK tarafınca Doç. Dr. Özgür Baştürk yürütücülüğünde sürdürülen “zaman içindema Usulüyle Ötegezegen Keşfi” başlıklı 1001 AR-GE Projesi kapsamında desteklenen çalışmanın bununla birlikte doktora öğrencisi araştırma bakılırsavlisi Ekrem Murat Esmer’in doktora tez çalışması kapsamında yapıldığını aktaran Selam, “Kepler-451 sistemindeki gezegenlerin keşfinin belirtildiğı bilimsel makale, Oxford Üniversitesi Yayınları tarafınca basılan ve alanın en itibarlı mecmualarından biri olan “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society” mecmuasında yayınlandı.”
YENİ GEZEGENLERİN İSİMLERİ KURALLARA NAZARAN VERİLDİ
Çalışma kapsamında birebir çift yıldız sisteminde evvelde keşfi yapılmış başka gezegenin yörünge periyodunun ise 406 gün olarak güncellendiğini tabir eden Selam, Türk astronomlarca keşfedilen bu yeni gezegenlerin ise sistemde 2015 yılında keşfedilen gezegene misal kütlede olduğunu söylemiş oldu.
Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 çift sisteminde keşfedilen iki yeni gezegenle bir arada toplamda bu üç gezegen, memleketler arası isimlendirme kurallarına göre “Kepler451b”, “Kepler451c” ve “Kepler451d” isimleri ile astronomi topluluğunun ortak ötegezegen kataloğunda (exoplanet.eu) yerlerini aldığını bildirdi.