Türkiye internete erişimde uygun, dijital okuryazarlıkta zayıf

Undertaker

New member
‘Oxford Üniversitesi’nin yayınladığı Dijital Vatandaşlık: Erişim, Tavır ve Davranışlar Raporu’nun Türkiye kısmı malumu ilam etmiş. İnsani Gelişme Vakfı’nın yürüttüğü anket çalışmasının neticelerina yer verilen rapor, Türkiye’de internete bağlanma oranının yüksekliğini gösterirken dijital okuryazarlığın vasatlığını da ortaya çıkarmış.

Cep telefonlarının yüzde 97’si internete bağlanıyor ve beraberinde internete bağlanılan aygıt olarak da cep telefonları bir daha birinci sırada. İnternet teması olmayan bireylerin en yüksek olduğu küme, eğitim düzeyine nazaran ilkokula dahi gidememiş bireylerden oluşuyor. Bilgisayar sahipliği konusunda da birebir eğilim kendini gösteriyor.

BİLGİ GÜVENLİĞİ ŞUURU ZAYIF

İştirakçilerin yanıtlarına bakılırsa, internete bağlanma sebepleri şu biçimde sıralanıyor: Toplumsal medya hesaplarına girmek, internette gezinmek, anlık iletileşme uygulamalarını kullanmak, görüntü yahut film/dizi izlemek, gazete yahut mecmua okumak.

İnternete erişim genel manada bu kadar güzel bir düzeydeyken birebir şeyi dijital okuryazarlık konusunda söylemek mümkün görünmüyor. İştirakçilerin, kelam konusu dijital okuryazarlığa dair sorular olduğunda verdikleri yanıtlar aslında şahsi mahremiyetleri, bilgi güvenliği ve şifre/cihaz güvenliği üzere konularda farkındalıklarının gorece düşük olduğunu gösteriyor. Örneğin üniversite yahut üstü eğitime sahip bireylerin yalnızca yüzde 64’ü, şifrelerini diğerleriyle paylaşmadığını söylüyor.

Siber zorbalık kelam konusu olduğunda ise her gün şahit olunan linçler, ifşalar ve aşağılamaların bini bir para. Rapora nazaran, Türkiye’de her 3 şahıstan 1’i en az bir cins siber zorbalığa maruz kaldığını söylüyor. Öbür taraftan da her 5 şahıstan 1’i en az bir cins siber zorbalık yaptığını söylüyor. Siber zorbalıkta bulunanların en çok farklılaştıkları huylar ise dürtü denetimi. Sonlanınca kendini sakinleştirmekte zorlandığını yahut genelde sonunu düşünmeden hareket ettiklerini söylüyorlar. Yani öfke anında ağzına geleni söyleyen, yorum yazan yahut yorum yapan bireyler aslında kendilerini denetim etmekte yahut yaptıklarının sonuçlarını düşünmedikleri aksiyonların bir kısmı siber zorbalık olarak muhatabını etkiliyor.

Rapora bakılırsa siber zorbalık, nefret söylemi ve dezenformasyon kavramlarına dair farkındalık ülke genelinde yüzde 50’nin altında.

Bu farkındalığın düşük olması yahut hangi hareketin siber zorbalık olduğu, ne cins bilgiden şüphelenmek gerektiği üzere mevzulara baş yormama hali, toplumu mobilize eden siyasetçiler, kanaat liderleri yahut fazlaca takipçili dijital personaların paylaşımları yahut davranış biçimleriyle de ilgili olabilir. Çünkü bir bireyler; takip ettiği, teorik yahut toplumsal bilgisine güvendiği şahısların paylaşımları, üslubu yahut paylaştığı bilgi kaynaklarına çoklukla ikinci bir süzgeçten geçirmeden itimat edebiliyor.

Dijital okuryazarlık konusunda dönüp dolaşıp birebir yere geliyoruz. Biroldukça insanın internete erişimi mevcut ve günlük hayatının bir biçimde bir modülünü temsil ediyor ancak data güvenliğinden ne tıp davranışların siber zorbalık olabileceğine dair, dezenformasyon yayılımını önlemek için sıradan tüyolara kadar genel bir şuur eksikliği kelam konusu.

ALIŞVERİŞTEN TOPLUMSALLAŞMA ALIŞKANLIKLARINA KADAR DÖNÜŞÜM

Teknolojiye ulaşımda değil onu uygun biçimde kullanmada sorun yaşıyoruz. Bir gecede tahlili mümkün olmayan nefret telaffuzuyla, dezenformasyonla uğraşta, siber zorbalık şuurunun artırılması yahut inançlı internet kullanması üzere konularda daha evvel yaptığım öneriyi bir daha ortaya koymak istiyorum. Bilhassa ilkokulla bir arada başlayacak dijital okuryazarlık derslerinin müfredatlarda yer almasının yanı sıra yaş gurubu olarak eğitim sisteminin artık haricinde kalmış insanların yaralanması için de halk eğitim merkezleri üzere kurumların bilinçlendirici etkinliklere daha fazla yer vermesi gerekiyor. Fizikî alanda yapılabilecek bu çeşit eğitimlerin yanı sıra ve hatta daha da değerlisi, bireylerin dijital olarak ulaşabilecekleri çok sıradan, anlaşılır, en yaygın berbat ve âlâ hadiselere yer verilen gereçlerin mümkün çok yayılımının sağlanması gerekir.

Dijital teknolojiler toplumları alışverişten toplumsallaşma alışkanlıklarına kadar dönüştürürken daha sağlıklı bir ilerleme sağlamak için bilhassa siyaset yapıcıların bu bahse daha fazla eğilmeleri ve bilhassa kendi davranış ve tavırlarıyla buna örnek olmaları gerekir.
 
Üst