Muhabir
New member
Getty Images
Pek çoğumuz kirasını ödemekte zorlanan yahut öbür bir muhtaçlığı olan bir akrabamıza ya da arkadaşımıza para vermişizdir. Lakin sevdiklerine borç vermek kimi vakit külfetli durumlar yaratabiliyor.
Özellikle de tıpkı kişi her ay kirasını ödemenizi bekliyor, ya da onu sıkıntı durumdan kurtardığınız biçimde borcunu ödemekten hiç kelam etmiyorsa.
Zor periyotlarda yardım için akraba ya da dostlarının kapısını çalan epey. ABD Merkez Bankası’nın bir araştırmasında, “hemen ödeyemeyeceğiniz 400 dolarlık bir masraf çıkarsa ne yaparsınız” sorusuna verilen karşılıklar içinde ikinci sırada aileden yahut arkadaşlardan ödünç almak çıktı.
İlk tercih ise parayı kredi kartı ile ödemekti.
Genelde borç verdiğimiz bireyler yakınlarımız olduğu biçimde, içine para giren bağlantılar zorlaşabiliyor.
Uzmanlara nazaran, paradan konuşmak toplumsal tabularla çeliştiği üzere, bir münasebetteki güç istikrarını de değiştiriyor ve her iki tarafın da, utanç ve öfke üzere hislere kapılmasına niye olabiliyor.
bu biçimde bir durumdan kurtulmak güç olabilir, lakin fikirlerinizi ve beklentilerinizi açıkça tabir etmek, güç gününde bir dosta yardım ederken sorunlu durumlardan kaçınmanızı sağlayabilir.
İLİŞKİLERİ DEĞİŞTİREN BİR TABU
ABD’nin Pensilvanya eyaletinde psikolog ve mali konularda terapist olan Maggie Baker, “Para bir oldukcaları için hala rahatça konuşulamayacak mahrem bir konu” diyor.
Baker, insanların sık sık paradan kelam edebildiklerini, fakat kimsenin birbirine mali durumunu soramadığını belirtiyor. Bir diğer deyişle, ne kadar paranız olduğu, ya da olmadığı sohbet konusu olmuyor.
Wisconsin Üniversitesi’ndeki Mali Güvenlik Merkezi’nin Yöneticisi Profesör J. Michael Collins, paranın konuşulması tabu olan bir husus olduğunu söylüyor. Bu tabu, alakaları karmaşık hale getiriyor.
“Bankaya gidip kredi alsam, geri ödeyip ödeyemeyeceğimi bilirler. Ona göre bir kontrat yapılır, o kontratta ödemezsem neler olacağı müellif: maaşımı haczederler ya da arabamı geri alırlar. Eşe dosta borç verdiğinizde bunların hiç biri olmaz” diyor Collins.
Sorun, akraba ve dostlara borç verdiğinizde, aranızda sağlam bir muahede olmaması, ardını takip edememeniz ve karşınızdakini sorumlu tutamamanız.
Birine borç vermek, ilginizin halini de büsbütün değiştiriyor.
Psikolog Maggie Baker, “Farkında olsalar da olmasalar da kendilerini size borçlu hissederler ve apansızın, güç sizin elinize geçer” diyor.
Bu da, bağdaki rolünüzü değiştiriyor. Nebraska’daki Creighton Üniversitesi’nde doçent ve mali konularda uzman psikolog olan Brad Klontz, “Sadece bir dost yahut akraba olmaktan çıkar, kredi veren bir memur haline gelirsiniz” diyor.
Parayı veren kişi için ayrıyeten büyük bir belirsizlik kelam konusu. Zira birine ne kadar yakın olursanız olun, para konusundaki huylarını bilmeyebilirsiniz.
Gerçekten de uzmanlar, birçok vakit borçların ödenmediğini söylüyorlar. Maggie Baker, her 10 seferden 9’unda badirede olan kişinin borcunu ödemediğini belirtiyor.
Brad Klontz da bu görüşe katılıyor ve paranızı geri almama ihtimalini başından kabul etmeniz gerektiğini vurguluyor.
Klontz, “Genelde borç alan kişi, size değil, öbür faturalarını ödemeye ve masraflarını kapatmaya öncelik veriyor. daha sonrasında bile, bir şey demezseniz, mali açıdan hayli rahat olduğunuzu ve parayı geri almazsanız umurunuzda olmayacağını var iseyıyorlar” diyor.
“daha sonra genelde sizden kaçmaya başlıyorlar, siz de güceniyorsunuz. Kullanıldığınızı, size hürmet gösterilmediğini düşünmeye başlıyorsunuz” diye de ekliyor:
“Çok kıymetli bir karar bu. Zira borç verirseniz, bağlantınız bozulabilir. Borç vermezseniz de o denli. Size kızabilir, güç günlerinde yanlarında olmadığınızı düşünebilirler.”
Getty Images
PLANLAMA niye DEĞERLİ?
Uzmanlar açık ve net bir geri ödeme planı olmadan bu biçimde bir duruma girerseniz, geri tepme ihtimalinin yüksek olduğu görüşünde. Klontz, “bu tam da, kırgınlık yaratmanın yolu” diyor.
Tabii ortada sırada yemek yahut içki parasını ödeyerek bir dostunuza ya da akrabanıza yardımcı olmaya çalışmak, belli bir ölçü borç vermekten farklı. Arkadaşların birbirini kollaması esasen olağan. Lakin bu bir beklenti haline gelirse bu biçimde sorun oluyor.
Collins’e bakılırsa, “işte bu biçimde büsbütün açık konuşmanız gerekiyor”:
“En başından ‘Seninle dışarı çıkmaya şad olurum, ancak bu sefer senin hesabını ödemeyeceğim’ demelisiniz.”
Baker da, daha büyük ölçülerdeki borçlar için en kıymetli şeyin, kendinize bu mevzuda vakit tanımak, eşinize, ailenize, yahut mali konulardaki kararlarınızı ortak aldığınız şahıslara danışmak olduğunu söylüyor.
Profesör Collins, borç verdiğiniz bireyle aranızda yazılı bir muahede olmasa bile, son ödeme tarihi muhakkak olan bir ödeme planı yapmanızı tavsiye ediyor.
Örneğin diyelim ki birinin kirasının yarısı olan 500 doları siz veriyorsanız, “Maaşını ayın 15’inde alıyorsun, ayın 17’sinde 500 doları iade etmeye ne dersin? Ya da 250 dolarlık iki taksit yapmak istersen, ayın 15’inde birinci taksiti, 30’unda da ikinci taksiti ödeyebilirsin” diyebilirsiniz.
Collins, “İşte bu kadar kesin konuşun” diyor.
Baker da, “Bu kimilerine fazlaca katı görünebilir, lakin ben olsam bir kontrat imzalatırım” diyor:
“Mümkün olduğu kadar net şartlar koyun, hatta eş-dost indirimi yaparak, banka kadar olmasa da, borcu faiziyle geri alma konusunu değerlendirin. Bunlardan tümüyle kaçınmak isterseniz de bir bankaya gitmek daha düzgün olabilir.”
“Onlara güzelce düşünme fırsatı tanıyın: Sahiden bu parayı sizden mi almak istiyorlar, yoksa hiç bir şeyin şahsi olmadığı ve alakanızı tehlikeye atmayacağı bir bankaya gitmeleri daha mı düzgün?”
Aranızdaki ilgi nasıl olursa olsun, dostunuz geçmişte para konusunda sıkıntılı davranışlar sergilemişse, uzak durun.
Klontz, mali açıdan sağduyulu değillerse ve parayı daima yanlış kullanıyorlarsa, yapacağınız yardımın onlara yarardan fazlaca ziyan verebileceğini söylüyor.
GENEL KURALLAR YOK
Uzmanlar her şeye karşın, genelleme yapılamayacağını vurguluyor. Herkesle alakamız farklı olduğu üzere, onların ortasında bulundukları şartlar da farklı. Borçların birden fazla geri ödenmese de kimi vakit en doğrusu bunu borç olarak değil, armağan üzere düşünmek.
Psikolog Maggie Baker, olağanda sorumlu davranan ve bir işi olan bir kişinin başına ansızın bir felaket gelirse, mesela acil bir hastalık ortaya çıkar, meskeni yanar yahut gibisi bir şey olur da dayanağa gereksinim duyarsa, “geri ödemesini beklemeden parayı veririm” diyor.
Doğrusu güç vakit içinderı atlatmamıza yardımcı olan da aslına bakarsan toplumsal etrafımız, arkadaşlarımız, ailemiz, komşularımız, dini dayanak gruplarımız ve iş arkadaşlarımız. Collins, “hepimiz bu ağlar yardımıyla ayakta duruyoruz” diyor. Lakin beklentileri açıkça konuşmak gerekiyor.
En başından isteklerinizi ortaya koyar, para vermeyi isteyip istemediğinizi, parayı ne vakit ve nasıl geri alacağınızı söylerseniz, sahiden de bağlantınızı bozmadan dostunuza yardım edebilirsiniz.
Collins “Yakın bir ilginin içine para girerse dürüst olun. Para konuşmama tabusunu aşmanız gerek” diyor.
Pek çoğumuz kirasını ödemekte zorlanan yahut öbür bir muhtaçlığı olan bir akrabamıza ya da arkadaşımıza para vermişizdir. Lakin sevdiklerine borç vermek kimi vakit külfetli durumlar yaratabiliyor.
Özellikle de tıpkı kişi her ay kirasını ödemenizi bekliyor, ya da onu sıkıntı durumdan kurtardığınız biçimde borcunu ödemekten hiç kelam etmiyorsa.
Zor periyotlarda yardım için akraba ya da dostlarının kapısını çalan epey. ABD Merkez Bankası’nın bir araştırmasında, “hemen ödeyemeyeceğiniz 400 dolarlık bir masraf çıkarsa ne yaparsınız” sorusuna verilen karşılıklar içinde ikinci sırada aileden yahut arkadaşlardan ödünç almak çıktı.
İlk tercih ise parayı kredi kartı ile ödemekti.
Genelde borç verdiğimiz bireyler yakınlarımız olduğu biçimde, içine para giren bağlantılar zorlaşabiliyor.
Uzmanlara nazaran, paradan konuşmak toplumsal tabularla çeliştiği üzere, bir münasebetteki güç istikrarını de değiştiriyor ve her iki tarafın da, utanç ve öfke üzere hislere kapılmasına niye olabiliyor.
bu biçimde bir durumdan kurtulmak güç olabilir, lakin fikirlerinizi ve beklentilerinizi açıkça tabir etmek, güç gününde bir dosta yardım ederken sorunlu durumlardan kaçınmanızı sağlayabilir.
İLİŞKİLERİ DEĞİŞTİREN BİR TABU
ABD’nin Pensilvanya eyaletinde psikolog ve mali konularda terapist olan Maggie Baker, “Para bir oldukcaları için hala rahatça konuşulamayacak mahrem bir konu” diyor.
Baker, insanların sık sık paradan kelam edebildiklerini, fakat kimsenin birbirine mali durumunu soramadığını belirtiyor. Bir diğer deyişle, ne kadar paranız olduğu, ya da olmadığı sohbet konusu olmuyor.
Wisconsin Üniversitesi’ndeki Mali Güvenlik Merkezi’nin Yöneticisi Profesör J. Michael Collins, paranın konuşulması tabu olan bir husus olduğunu söylüyor. Bu tabu, alakaları karmaşık hale getiriyor.
“Bankaya gidip kredi alsam, geri ödeyip ödeyemeyeceğimi bilirler. Ona göre bir kontrat yapılır, o kontratta ödemezsem neler olacağı müellif: maaşımı haczederler ya da arabamı geri alırlar. Eşe dosta borç verdiğinizde bunların hiç biri olmaz” diyor Collins.
Sorun, akraba ve dostlara borç verdiğinizde, aranızda sağlam bir muahede olmaması, ardını takip edememeniz ve karşınızdakini sorumlu tutamamanız.
Birine borç vermek, ilginizin halini de büsbütün değiştiriyor.
Psikolog Maggie Baker, “Farkında olsalar da olmasalar da kendilerini size borçlu hissederler ve apansızın, güç sizin elinize geçer” diyor.
Bu da, bağdaki rolünüzü değiştiriyor. Nebraska’daki Creighton Üniversitesi’nde doçent ve mali konularda uzman psikolog olan Brad Klontz, “Sadece bir dost yahut akraba olmaktan çıkar, kredi veren bir memur haline gelirsiniz” diyor.
Parayı veren kişi için ayrıyeten büyük bir belirsizlik kelam konusu. Zira birine ne kadar yakın olursanız olun, para konusundaki huylarını bilmeyebilirsiniz.
Gerçekten de uzmanlar, birçok vakit borçların ödenmediğini söylüyorlar. Maggie Baker, her 10 seferden 9’unda badirede olan kişinin borcunu ödemediğini belirtiyor.
Brad Klontz da bu görüşe katılıyor ve paranızı geri almama ihtimalini başından kabul etmeniz gerektiğini vurguluyor.
Klontz, “Genelde borç alan kişi, size değil, öbür faturalarını ödemeye ve masraflarını kapatmaya öncelik veriyor. daha sonrasında bile, bir şey demezseniz, mali açıdan hayli rahat olduğunuzu ve parayı geri almazsanız umurunuzda olmayacağını var iseyıyorlar” diyor.
“daha sonra genelde sizden kaçmaya başlıyorlar, siz de güceniyorsunuz. Kullanıldığınızı, size hürmet gösterilmediğini düşünmeye başlıyorsunuz” diye de ekliyor:
“Çok kıymetli bir karar bu. Zira borç verirseniz, bağlantınız bozulabilir. Borç vermezseniz de o denli. Size kızabilir, güç günlerinde yanlarında olmadığınızı düşünebilirler.”
Getty Images
PLANLAMA niye DEĞERLİ?
Uzmanlar açık ve net bir geri ödeme planı olmadan bu biçimde bir duruma girerseniz, geri tepme ihtimalinin yüksek olduğu görüşünde. Klontz, “bu tam da, kırgınlık yaratmanın yolu” diyor.
Tabii ortada sırada yemek yahut içki parasını ödeyerek bir dostunuza ya da akrabanıza yardımcı olmaya çalışmak, belli bir ölçü borç vermekten farklı. Arkadaşların birbirini kollaması esasen olağan. Lakin bu bir beklenti haline gelirse bu biçimde sorun oluyor.
Collins’e bakılırsa, “işte bu biçimde büsbütün açık konuşmanız gerekiyor”:
“En başından ‘Seninle dışarı çıkmaya şad olurum, ancak bu sefer senin hesabını ödemeyeceğim’ demelisiniz.”
Baker da, daha büyük ölçülerdeki borçlar için en kıymetli şeyin, kendinize bu mevzuda vakit tanımak, eşinize, ailenize, yahut mali konulardaki kararlarınızı ortak aldığınız şahıslara danışmak olduğunu söylüyor.
Profesör Collins, borç verdiğiniz bireyle aranızda yazılı bir muahede olmasa bile, son ödeme tarihi muhakkak olan bir ödeme planı yapmanızı tavsiye ediyor.
Örneğin diyelim ki birinin kirasının yarısı olan 500 doları siz veriyorsanız, “Maaşını ayın 15’inde alıyorsun, ayın 17’sinde 500 doları iade etmeye ne dersin? Ya da 250 dolarlık iki taksit yapmak istersen, ayın 15’inde birinci taksiti, 30’unda da ikinci taksiti ödeyebilirsin” diyebilirsiniz.
Collins, “İşte bu kadar kesin konuşun” diyor.
Baker da, “Bu kimilerine fazlaca katı görünebilir, lakin ben olsam bir kontrat imzalatırım” diyor:
“Mümkün olduğu kadar net şartlar koyun, hatta eş-dost indirimi yaparak, banka kadar olmasa da, borcu faiziyle geri alma konusunu değerlendirin. Bunlardan tümüyle kaçınmak isterseniz de bir bankaya gitmek daha düzgün olabilir.”
“Onlara güzelce düşünme fırsatı tanıyın: Sahiden bu parayı sizden mi almak istiyorlar, yoksa hiç bir şeyin şahsi olmadığı ve alakanızı tehlikeye atmayacağı bir bankaya gitmeleri daha mı düzgün?”
Aranızdaki ilgi nasıl olursa olsun, dostunuz geçmişte para konusunda sıkıntılı davranışlar sergilemişse, uzak durun.
Klontz, mali açıdan sağduyulu değillerse ve parayı daima yanlış kullanıyorlarsa, yapacağınız yardımın onlara yarardan fazlaca ziyan verebileceğini söylüyor.
GENEL KURALLAR YOK
Uzmanlar her şeye karşın, genelleme yapılamayacağını vurguluyor. Herkesle alakamız farklı olduğu üzere, onların ortasında bulundukları şartlar da farklı. Borçların birden fazla geri ödenmese de kimi vakit en doğrusu bunu borç olarak değil, armağan üzere düşünmek.
Psikolog Maggie Baker, olağanda sorumlu davranan ve bir işi olan bir kişinin başına ansızın bir felaket gelirse, mesela acil bir hastalık ortaya çıkar, meskeni yanar yahut gibisi bir şey olur da dayanağa gereksinim duyarsa, “geri ödemesini beklemeden parayı veririm” diyor.
Doğrusu güç vakit içinderı atlatmamıza yardımcı olan da aslına bakarsan toplumsal etrafımız, arkadaşlarımız, ailemiz, komşularımız, dini dayanak gruplarımız ve iş arkadaşlarımız. Collins, “hepimiz bu ağlar yardımıyla ayakta duruyoruz” diyor. Lakin beklentileri açıkça konuşmak gerekiyor.
En başından isteklerinizi ortaya koyar, para vermeyi isteyip istemediğinizi, parayı ne vakit ve nasıl geri alacağınızı söylerseniz, sahiden de bağlantınızı bozmadan dostunuza yardım edebilirsiniz.
Collins “Yakın bir ilginin içine para girerse dürüst olun. Para konuşmama tabusunu aşmanız gerek” diyor.