Undertaker
New member
Metaverse kavramını, yalnızca bu paragraf ortasında bir konsept olarak kullanacağım. çabucak sonrasındaki yenidenlarında direkt Mark Zuckerberg’in yeni bir eser olarak duyurduğu ve başlıkta yazdığım üzere Zuckerberg’in Metaverse’ü olarak okumanızı öneririm. Bir konsept, kavram olarak metaverse aslında bütün dijital olanı, bilgi bütününü tanımlar. Her şeyin toplamı diyebiliriz. Zuckerberg’in Metaverse’ü, Metaverse’ün ortasında yalnızca bir alan, kendine has dünya, bir eser, alt küme üzere tanımlanabilir. Herkese ilişkin olan, kimseye ilişkin olmayan, kamusal olması gereken bir alanı tanımlayan terimi ticari bir marka haline getirmek Zuckerberg için akla yatkın olsa da her şeyi ona devretmemek için kavram ve ticari marka içindeki ayrıma dikkat etmek gerekiyor.
2014’te bir sanal gerçeklik şirketini (Oculus VR) 2 milyar dolara satın aldıktan daha sonra kendi bünyesinde Facebook Gerçeklik Laboratuvarı’nı (Facebook Reality Labs) kuran Facebook, geçen hafta Metaverse eserini tanıttı. Zuckerberg, genişletilmiş gerçeklik (XR) dünyası olan Metaverse’ü toplumsal temasın yeni hali olarak sundu. Metaverse, en sıradan tarifiyle sizin sanal gerçeklik (VR) gözlüğü takmanızı ve bu sayede artırılmış gerçeklik (AR) dünyasına adım atarak hem toplumsal hem iş hayatınızı buradan yönetim edebileceğiniz, günlük ömrün normallerinden biri haline getirmeyi amaçladığı bir Facebook -yeni şirket ismiyle Meta- projesidir.
Metaverse tanıtımından bir kare.
Metaverse’ün tanıtımına göz attığımda beni endişelendiren ve başıma takılan birkaç husus olsa da bilgi toplanması ve mahremiyeti konusuna değinmek istiyorum. Hepimizin okumadan onaylayıp geçtiği kullanıcı kontratı metinlerinde ‘şahsi datalarımız toplanması’, ‘anonim olarak saklanması ve işlenmesi’, şahısların gerçek kimliklerini ortaya çıkarmadan yapılacak ‘analizlerin ticari manada üçüncü taraflarla toplu olarak paylaşılabilmesi’ üzere artık epey aşina olduğumuz hususlara da yer verilir.
çabucak hemen 10 yıl evvel hepimiz toplumsal ağlarda ve genel olarak internette daha memnun ve bilgilerimizle ilgili daha umursamazken Zuckerberg ve takımı (ve misal yüksek teknoloji şirketleri) kolları sıvamış, dataları manalandırıp hatta insanları davranışsal deneylere dahi tabi tutmuşlardı. Ocak 2012’de 689 bin kullanıcının Facebook’ta anasayfa akışını büsbütün olumlu yahut büsbütün negatif paylaşımlarla dolduran şirket, kullanıcı davranışlarını, reaksiyonlarını rapor haline getirmişti. şüphesiz hiç bir kullanıcının iştirakçisi olduğundan haberi olmaksızın yapılan bu 1 haftalık deneyi hepimiz yıllar daha sonra öğrenebildik.
O günlerden bu günlere, geçen vakit ortasında Facebook’un ne skandalları bitti ne de gri alanlardaki uygulamaları. Gittikçe büyüyen skandallar serisinde başyapıt şimdilik Cambridge Analytica skandalı olarak hafızamda kaldı. ABD başkanlık seçim sonuçlarını etkileyecek oranda ve açıkça yasal ve etik sonları aşan bu hadise, Trump’a Beyaz Saray yolunu açmada oldukça işe yaramış; daha sonradan öğrendik.
HER TIP ŞAHSÎ BİLGİYİ ALDI
Artık tıpkı kâr maksadı güden şirket yeni bir eseriyle size çıkageliyor ve diyor ki; ‘Mobil ve masaüstü cihazlarınızla bana verdiğiniz fizyolojik ve davranışsal biyometrik bilgilerin birkaç katı büyüklüğünde şahsi bilginizi benimle paylaşmaya ne dersiniz?’ Şimdiye kadar ekrana bakma müddeti, hangi tıp içeriklere nasıl reaksiyon verdiğiniz, ne yaptıktan daha sonra ne yaptığınız, ekranı kaydırma biçiminiz ve sıklığı, hangi cins içeriğe dikkatinizi verdiğiniz, alışveriş eğilimleriniz, sevdiğiniz sanatkarlar, tatil alışkanlıkları… Ticari olarak ‘meta’ya dönüştürebileceği her cins beğeni ve etkileşiminizi aldı. Hem kendi mamüllerini geliştirmek tıpkı vakitte ticari (siyasi reklam dahil) maksatla birden fazla vakit etik tasalar gözetmeyen Facebook’a yürüyüş biçimi, yazı yazma tarzı, otomobil sürme üzere davranışsal biyometrik datalarınızı de Metaverse aracılığıyla vereceksiniz.
Bitti mi? Bitmedi. Tanıtım görüntüsünde geçtiği üzere insanların jest ve mimiklerini ‘kusursuzca’ Metaverse dünyasına aktarabilmek için sensörler her an devrede kalacak ve neye nasıl reaksiyon verdiğiniz, gerilim altında nefes alışveriş ritminizden elinizi nereye koyduğunuz yahut nereye baktığınıza kadar aslında sizin bile kendinize dair farkında olmadığınız bir izlek çıkartabilecek.
BULUNDUĞUNUZ ALANI TARAYARAK BİLGİYE DÖNÜŞTÜRECEK
Bitti mi? çabucak hemen değil. Genişletilmiş gerçekliğin bir modülü olarak VR gözlüğü takılıyken fizikî dünyayla bağınızı kopmaması için de ortasında bulunduğunuz alanı ve nesneleri gözlüğün dış sensörleri tarayacak. Ne tıp bir yerde bulunuyorsunuz? Etrafınızda neler var? Masada mı yoksa koltukta mısınız? Yanınızda bir fincan mı var yoksa su bardağı mı? Koltuk L biçiminde mi yoksa tekli mi? Bulunduğunuz yerin ebatlarından ortasında bulunan bütün nesnelere kadar hepsini tanıyacak. VR gözlüğünüzü taktığınızda siz Metaverse dünyasındaki tasarımınıza geçtiğiniz için bu taramanın muhtemelen farkına bile varmayacaksınız yahut sizi rahatsız etmeyecek.
15 yıl ortasında toplumsal ve politik skandalların odağında yer almış, nefret söylemi ve dezenformasyonu engellemek yerine kullanıcı etkileşimini -ve ötürüsıyla ticari çıkarı- önceliği olarak belirlemiş bir yüksek teknoloji şirketini, ömrümüze şimdikinden daha fazla dahil etmek istediğimizden emin miyiz? Sunduğu ‘yeni sosyalleşme’ yahut iş tahlillerine hakikaten de gereksinimimiz var mı? Facebook’tan ağzımız bir defa yanmışken Metaverse’ü üfleyerek yesek daha yeterli olmaz mı?
2014’te bir sanal gerçeklik şirketini (Oculus VR) 2 milyar dolara satın aldıktan daha sonra kendi bünyesinde Facebook Gerçeklik Laboratuvarı’nı (Facebook Reality Labs) kuran Facebook, geçen hafta Metaverse eserini tanıttı. Zuckerberg, genişletilmiş gerçeklik (XR) dünyası olan Metaverse’ü toplumsal temasın yeni hali olarak sundu. Metaverse, en sıradan tarifiyle sizin sanal gerçeklik (VR) gözlüğü takmanızı ve bu sayede artırılmış gerçeklik (AR) dünyasına adım atarak hem toplumsal hem iş hayatınızı buradan yönetim edebileceğiniz, günlük ömrün normallerinden biri haline getirmeyi amaçladığı bir Facebook -yeni şirket ismiyle Meta- projesidir.
Metaverse tanıtımından bir kare.
Metaverse’ün tanıtımına göz attığımda beni endişelendiren ve başıma takılan birkaç husus olsa da bilgi toplanması ve mahremiyeti konusuna değinmek istiyorum. Hepimizin okumadan onaylayıp geçtiği kullanıcı kontratı metinlerinde ‘şahsi datalarımız toplanması’, ‘anonim olarak saklanması ve işlenmesi’, şahısların gerçek kimliklerini ortaya çıkarmadan yapılacak ‘analizlerin ticari manada üçüncü taraflarla toplu olarak paylaşılabilmesi’ üzere artık epey aşina olduğumuz hususlara da yer verilir.
çabucak hemen 10 yıl evvel hepimiz toplumsal ağlarda ve genel olarak internette daha memnun ve bilgilerimizle ilgili daha umursamazken Zuckerberg ve takımı (ve misal yüksek teknoloji şirketleri) kolları sıvamış, dataları manalandırıp hatta insanları davranışsal deneylere dahi tabi tutmuşlardı. Ocak 2012’de 689 bin kullanıcının Facebook’ta anasayfa akışını büsbütün olumlu yahut büsbütün negatif paylaşımlarla dolduran şirket, kullanıcı davranışlarını, reaksiyonlarını rapor haline getirmişti. şüphesiz hiç bir kullanıcının iştirakçisi olduğundan haberi olmaksızın yapılan bu 1 haftalık deneyi hepimiz yıllar daha sonra öğrenebildik.
O günlerden bu günlere, geçen vakit ortasında Facebook’un ne skandalları bitti ne de gri alanlardaki uygulamaları. Gittikçe büyüyen skandallar serisinde başyapıt şimdilik Cambridge Analytica skandalı olarak hafızamda kaldı. ABD başkanlık seçim sonuçlarını etkileyecek oranda ve açıkça yasal ve etik sonları aşan bu hadise, Trump’a Beyaz Saray yolunu açmada oldukça işe yaramış; daha sonradan öğrendik.
HER TIP ŞAHSÎ BİLGİYİ ALDI
Artık tıpkı kâr maksadı güden şirket yeni bir eseriyle size çıkageliyor ve diyor ki; ‘Mobil ve masaüstü cihazlarınızla bana verdiğiniz fizyolojik ve davranışsal biyometrik bilgilerin birkaç katı büyüklüğünde şahsi bilginizi benimle paylaşmaya ne dersiniz?’ Şimdiye kadar ekrana bakma müddeti, hangi tıp içeriklere nasıl reaksiyon verdiğiniz, ne yaptıktan daha sonra ne yaptığınız, ekranı kaydırma biçiminiz ve sıklığı, hangi cins içeriğe dikkatinizi verdiğiniz, alışveriş eğilimleriniz, sevdiğiniz sanatkarlar, tatil alışkanlıkları… Ticari olarak ‘meta’ya dönüştürebileceği her cins beğeni ve etkileşiminizi aldı. Hem kendi mamüllerini geliştirmek tıpkı vakitte ticari (siyasi reklam dahil) maksatla birden fazla vakit etik tasalar gözetmeyen Facebook’a yürüyüş biçimi, yazı yazma tarzı, otomobil sürme üzere davranışsal biyometrik datalarınızı de Metaverse aracılığıyla vereceksiniz.
Bitti mi? Bitmedi. Tanıtım görüntüsünde geçtiği üzere insanların jest ve mimiklerini ‘kusursuzca’ Metaverse dünyasına aktarabilmek için sensörler her an devrede kalacak ve neye nasıl reaksiyon verdiğiniz, gerilim altında nefes alışveriş ritminizden elinizi nereye koyduğunuz yahut nereye baktığınıza kadar aslında sizin bile kendinize dair farkında olmadığınız bir izlek çıkartabilecek.
BULUNDUĞUNUZ ALANI TARAYARAK BİLGİYE DÖNÜŞTÜRECEK
Bitti mi? çabucak hemen değil. Genişletilmiş gerçekliğin bir modülü olarak VR gözlüğü takılıyken fizikî dünyayla bağınızı kopmaması için de ortasında bulunduğunuz alanı ve nesneleri gözlüğün dış sensörleri tarayacak. Ne tıp bir yerde bulunuyorsunuz? Etrafınızda neler var? Masada mı yoksa koltukta mısınız? Yanınızda bir fincan mı var yoksa su bardağı mı? Koltuk L biçiminde mi yoksa tekli mi? Bulunduğunuz yerin ebatlarından ortasında bulunan bütün nesnelere kadar hepsini tanıyacak. VR gözlüğünüzü taktığınızda siz Metaverse dünyasındaki tasarımınıza geçtiğiniz için bu taramanın muhtemelen farkına bile varmayacaksınız yahut sizi rahatsız etmeyecek.
15 yıl ortasında toplumsal ve politik skandalların odağında yer almış, nefret söylemi ve dezenformasyonu engellemek yerine kullanıcı etkileşimini -ve ötürüsıyla ticari çıkarı- önceliği olarak belirlemiş bir yüksek teknoloji şirketini, ömrümüze şimdikinden daha fazla dahil etmek istediğimizden emin miyiz? Sunduğu ‘yeni sosyalleşme’ yahut iş tahlillerine hakikaten de gereksinimimiz var mı? Facebook’tan ağzımız bir defa yanmışken Metaverse’ü üfleyerek yesek daha yeterli olmaz mı?