Muhabir
New member
Taliban güçleri Afganistan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı ele geçirerek bir anda ülkenin mutlak hâkimi oldular. İktidarın beklenmedik bir süratle çökmesi, arkeologları da hazırlıksız yakaladı. Müzeler ve sayısız antik kent, yeni bir yağmaya maruz kalmadan boşaltılmak isteniyor.
ATATÜRK’ÜN DOSTU EMANULLAH HAN KURDU
Atatürk inkılaplarını kendine örnek alan Emanullah Han, Türkiye’den Afganistan’a epey sayıda subay, hekim ve eğitimci davet etmişti. Han’ın 1919’da oluşturmaya başladığı koleksiyon, 1931’de mevcut müze binasına taşınarak Afganistan Ulusal Müzesi halini aldı.
Ulusal Müze, 1990’larda uğradığı roket ataklarıyla büyük ölçüde ziyan görmüştü. Periyodun Afgan Kültür Bakanı, kurtarılan yapıtların kayıt altına alınması için bir katalog yaptırdı. Fakat Taliban 2001 yılında 3 bin civarında yapıtı daha yağmalayarak müzeyi tekrar tahrip etti. 2003-2006 senelerında müze binasının yenilenmesi gayesiyle yaklaşık 350 bin dolar harcandı. Değerli kesimler özel güvenlik altına alındı, ayrıyeten İsviçre’de müzeye ilişkin bir koleksiyon bulundu ve geri istendi. UNESCO ve Interpol, 2007’den bu yana 8 binden çok yapıtın kurtarılmasına yardımcı oldu.
Müze, dünyanın en kıymetli Yunan – Roma sikke koleksiyonlarından birini barındırmaktadır. Envanterde ayrıyeten Neandertal kalıntıları, tarih öncesi çağlara ilişkin eserler ve Budist sanata dair sayısız modül bulunuyor. Müze Müdürü Fahim Rahimi, verdiği bir demeçte, “Personelimizin ve koleksiyonlarımızın güvenliği konusunda büyük kaygılarımız var” diyor. National Geographic’in aktardığı demece bakılırsa, Ulusal Müze’deki 80 binden çok eser bugün savunmasız durumda.
YAPITLARIN NAKLİ
Dünya basınına yansıdığı kadarıyla Afgan yetkililer, Ulusal Müze’nin koleksiyonu için ne üzere planları olduğunu belirtmeyi reddetti. Bir eski hükümet kaynağı, “Eserleri müdafaamız gerekiyor, lakin soru inançlı bir yerin nasıl bulunacağı” diyor. Kültürel mirasın korunması konusunda, Birleşmiş Milletler’in Taliban’a baskı yapacağı düşünülüyor. Taliban’ın ise berbat imajını kısmen düzeltmek için taşkınlıklara şimdilik girişmeyeceği umuluyor.
Tilla Zirve, Ay Hatun, Begram ve Zirve Fullol kazılarından ele geçen Afganistan hazinelerinin en ünlü modülleri, 2006 yılında süreksiz stantlar maksadıyla Avrupa ve Amerika müzelerine gönderilmişti. Kelam konusu eserler ABD Metropolitan Museum (Gör 1-4), Fransa Guimet Museum, Almanya Bonn Museum ve British Museum’da sergileniyordu. Süreksiz stantların bitiş tarihleri ve yapıtların Afganistan’a gönderimiyle ilgili açık datalara ulaşamadık. Tarihi eserler her vakit ilişkin oldukları toprakta hoştur lakin üzülerek iade edilmemiş olmalarını ümit ediyoruz…
ATATÜRK’ÜN DOSTU EMANULLAH HAN KURDU
Atatürk inkılaplarını kendine örnek alan Emanullah Han, Türkiye’den Afganistan’a epey sayıda subay, hekim ve eğitimci davet etmişti. Han’ın 1919’da oluşturmaya başladığı koleksiyon, 1931’de mevcut müze binasına taşınarak Afganistan Ulusal Müzesi halini aldı.
Ulusal Müze, 1990’larda uğradığı roket ataklarıyla büyük ölçüde ziyan görmüştü. Periyodun Afgan Kültür Bakanı, kurtarılan yapıtların kayıt altına alınması için bir katalog yaptırdı. Fakat Taliban 2001 yılında 3 bin civarında yapıtı daha yağmalayarak müzeyi tekrar tahrip etti. 2003-2006 senelerında müze binasının yenilenmesi gayesiyle yaklaşık 350 bin dolar harcandı. Değerli kesimler özel güvenlik altına alındı, ayrıyeten İsviçre’de müzeye ilişkin bir koleksiyon bulundu ve geri istendi. UNESCO ve Interpol, 2007’den bu yana 8 binden çok yapıtın kurtarılmasına yardımcı oldu.
Müze, dünyanın en kıymetli Yunan – Roma sikke koleksiyonlarından birini barındırmaktadır. Envanterde ayrıyeten Neandertal kalıntıları, tarih öncesi çağlara ilişkin eserler ve Budist sanata dair sayısız modül bulunuyor. Müze Müdürü Fahim Rahimi, verdiği bir demeçte, “Personelimizin ve koleksiyonlarımızın güvenliği konusunda büyük kaygılarımız var” diyor. National Geographic’in aktardığı demece bakılırsa, Ulusal Müze’deki 80 binden çok eser bugün savunmasız durumda.
YAPITLARIN NAKLİ
Dünya basınına yansıdığı kadarıyla Afgan yetkililer, Ulusal Müze’nin koleksiyonu için ne üzere planları olduğunu belirtmeyi reddetti. Bir eski hükümet kaynağı, “Eserleri müdafaamız gerekiyor, lakin soru inançlı bir yerin nasıl bulunacağı” diyor. Kültürel mirasın korunması konusunda, Birleşmiş Milletler’in Taliban’a baskı yapacağı düşünülüyor. Taliban’ın ise berbat imajını kısmen düzeltmek için taşkınlıklara şimdilik girişmeyeceği umuluyor.
Tilla Zirve, Ay Hatun, Begram ve Zirve Fullol kazılarından ele geçen Afganistan hazinelerinin en ünlü modülleri, 2006 yılında süreksiz stantlar maksadıyla Avrupa ve Amerika müzelerine gönderilmişti. Kelam konusu eserler ABD Metropolitan Museum (Gör 1-4), Fransa Guimet Museum, Almanya Bonn Museum ve British Museum’da sergileniyordu. Süreksiz stantların bitiş tarihleri ve yapıtların Afganistan’a gönderimiyle ilgili açık datalara ulaşamadık. Tarihi eserler her vakit ilişkin oldukları toprakta hoştur lakin üzülerek iade edilmemiş olmalarını ümit ediyoruz…