Muhabir
New member
Getty ImagesAfganistan’da bayanların geleceği belgisiz.
Taliban’ın geçmişte Afganistan’ı yönettiği periyot (1996-2001), bayanlara yönelik acımasız kural ve cezalarla hatırlanıyor. Kimi bayanların başlarının kesildiği, taşlanarak öldürüldüğü ve burka giymeye zorlandığı periyot, Taliban’ın 2001’deki 11 Eylül taarruzları daha sonrası ABD liderliğindeki koalisyon güçlerince iktidardan uzaklaştırması ile sona ermişti. Afgan bayanların özgürlük alanı genişlerken, birtakım bayanlar bakan, belediye lideri, hakim ve polis olarak çalışmaya başlamıştı. Fakat Afgan bayanların önünde artık belgisiz bir gelecek var.
‘Çaba ve fedakarlık gerekli’
Dünyanın öbür yerlerinde bir bayan gazetecinin bir üst seviye yetkili ile röportaj yapması haber niteliği taşımazdı tahminen. Afgan haber kanalı Tolo News’ın programında bayan sunucu Beheshta Arghand’ın Taliban’ın önderlerinden Mevlevi Abdulhak Hamid ile röportaj yapması ise örgütün bayan ve kız çocuklarına zalim kurallar dayattığı geçmişi niçiniyle, şaşkınlık yarattı.
Salı günü yayınlanan bu röportajda bir diğer birinci daha gerçekleşti ve birinci sefer bir Taliban önderi televizyon stüdyosunda konuştu.
Öte yandan sunucu Arghand, örgütün kimi imtiyazlar tanıdığı izlenimi veren bu gelişmelere karşın huzursuz.
BBC‘nin sorularını yanıtlayan Arghand, Taliban’ın “Afgan bayanlarla bir sorunu olmadığı ve bayanların çalışmalarını desteklediği” istikametindeki açıklamalarına rağmen hâlâ “korktuğunu” söylüyor.
Çalıştığı televizyon kanalının haber stüdyosu kadar, bulunduğu başşehir Kabil’in de değiştiğini belirten Arghan, artık tartışmalı konularda konuklarına özgürce sorular yöneltemediğini, sözlerini hayli dikkatli seçtiğini de kelamlarına ekliyor.
“Bir ya da iki ay daha sonra bize yönelik kanunlar getirecekler” diyen Arghand, kelamlarına şu biçimde devam ediyor:
“İstediğimizi yapmamıza müsaade vermeyeceklerini, bağımsız olmayı zorlaştıracaklarını düşünüyorum. Şu an bir reaksiyon göstermiyorlar ancak fazlaca dikkatli olmalıyız. Ben hayli dikkatliyim.”
Taliban, 1990’lı yılların sonu ile 2000’li yılların başında kendi şeriat anlayışı üzerinden çok sıkı kurallar getirmişti. Televizyon, müzik ve sinema yasaklanmıştı. Taliban’ın gücünü kaybetmesi daha sonrası onlarca televizyon kanalı ve 170’den çok radyo kanalı kurulmuştu.
Fakat Taliban’ın dönüşü daha sonrası kimi televizyon kanallarının bayan sunucularını yayına çıkarmadığı hatta siyasi içerikli programların yerine ilahiyat temalı sohbetlere yer verilen programlar getirildiği görüldü.
Örgüt misilleme emelli aksiyonları hayata geçirmediği için kanallar olağan akışını sürdürüyor.
Ülkede yaşayan 39 milyon insanın idaresini devralacak olan Taliban, bu hafta düzenlediği basın toplantısında bayanların “şeriat maddeleri çerçevesinde” çalışmasına ve eğitim görmesine müsaade verileceğini deklare etti.
BBCBeheshta Arghand Taliban idaresinde bağımsız bir gazeteci olmanın mümkün olmayacağından korkuyor.
Öte yandan Taliban savaşçılarının kimi vilayetlerde işe giden bayanları durdurduğu bildiriliyor. BBC’ye konuşan kimi bayanlar, korktukları için sokaklardan uzak durduklarını anlattı.
Bu kritik yol ayrımında haber merkezinde olması gerektiğini hissettiği için işine döndüğünü söyleyen gazeteci Arghand, “Kendi kendime, ‘Gitmelisin zira bu, Afgan bayanlar için epeyce kıymetli bir zaman’ dedim” formunda konuşuyor.
Taliban savaşçılarının haber merkezine gittiği sırada onu durdurarak, niye yanında bir erkek refakatçi olmadan tek başına seyahat ettiğini sorduğunu kaydeden Arghand, “İyi bir durumda değiliz ve bunun Afganistan’daki bayanlar için de uygun olmadığını biliyoruz. Gelecek jenerasyonların faydasına, efor ve fedakarlık göstermek gerekli” diyor.
‘Geçen seferki üzere değil’
BBC’ye konuşan ve Kabil’de özel bir klinikte hastalarına hizmet veren bir bayan jinekolog, siyasi çalkantıların çalışma hayatına bir tesiri olmadığını söylüyor.
İsmini vermek istemeyen jinekolog, “(Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinden) üç gün daha sonra işe geldim. Durum normaldi” diyor.
Getty ImagesAfganistan’da kırsal bölgelerde sıhhat hizmetleri hayli kısıtlı
Taliban’ın bayan tabiplerin hastanelerde ve özel kliniklerde çalışmasına müsaade vereceği istikametindeki açıklamasını hatırlatan bayan hekim, Taliban’ın kimi noktalarda insanlara etkin olarak işe dönmeleri davetinde bulunduğu lakin dehşet iklimi niçiniyle birçoğunun işe gitmediğini belirtiyor:
“Çok sayıda hekim ve ebe, Taliban’ın duyurusundan ikna olmuş değil ve korktukları için de hastanelere gitmiyorlar.”
Getty ImagesAfganistan’da epeyce sayıda bayan hemşire olmak için eğitim almıştı fakat artık gelecekleri belgisiz.
Ülkede bilhassa kırsal bölgelerde sıhhat hizmetleri ya fazlaca kısıtlı ya da hiç yok.
Gebelikte anne ölümlerinin önüne geçmek için yetkililer, hemşire ve ebelerin sayısını artırmak emelli tedbirler almıştı. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, bütün gebe bayanların ve yeni annelerin “hayat kurtaran ebe hizmeti ve öteki hamilelik ve çocuk bakım hizmetlerine erişme hakkı” olduğunu vurguluyor.
Kabilli jinekolog, her şeye karşın umutlu. Hastaneye giderken sokakta daha az insan gördüğünü ve epey sayıda dükkanın kapalı olduğunu lakin Taliban’ın kimseyi durdurup ne giydiğini denetim etmediğini kaydediyor. “Son idareleri üzere değil. Geçen seferkine göre biraz daha iyi” diye vurguluyor.
‘Kadınlar örgütün gündeminde yok’
Afganistan’da Meclis’teki 250 koltuğun yüzde 27’si bayanlara ayrılmış durumda ve şu anda Meclis’te 69 bayan milletvekili bulunuyor.
Anda Taliban’ın hiyerarşisinde bayanlara yer vermiyor olması niçiniyle, kapsayıcı bir hükümet kurup kurmayacakları da belirsizliğini koruyor.
Farzhana KochaiFarzhana Kochai yeni hükümette bayanlara nasıl bir rol biçileceğini bilmediklerini söylüyor.
Bayan milletvekillerinden Farzhana Kochai, “Gündemlerinde ne var bilmiyoruz. Bayanlar hakkında hiç konuşmuyor olmaları bizi endişelendiriyor” diyor.
Bayanları dışarıda bırakan bir hükümet yapılanmasının memleketler arası toplum ve sivil toplum nezdinde sorumlu görülmeyeceğini belirten Kochai, “Kadınlar toplumun dışına atılmamalı. Çalışmaya devam etmeli, hükümette ve istediğimiz her yerde var olmayı sürdürmeliyiz” diyor.
Farzhana KochaiAfgan Meclisi’nde koltukların yüzde 27’si bayanlara ayrılmıştı.
Sokaklardaki bayan sayısının azalması üzere ani değişimlerin kendisini epeyce rahatsız ettiğini söyleyen Farzhana Kochai, kimi bayanların işe ve okula geri döndüğünün de farkında.
“Tüm bayanlar korkup kendilerini konuta kapadı üzere bir şey yok lakin bayanlar toplumsal, ruhsal ve politik bir değişimden geçiyor” diyen Kochai, şu biçimde devam ediyor:
“Çoğumuz saklanıyoruz. Toplumsal medyada bile olamıyoruz, işimizi yapamıyor, konutlarımızdan çıkamıyoruz.”
“Kabil’de hayli sayıda bayan burka satın alıyor. Televizyon ekranlarında ve öbür yerlerde bayanları bakılırsamiyoruz.”
Kochai Taliban’ın dönüşündilk evvel de silahlı kümelerden tehdit alıyordu. Artık onun üzere radikal kümelere muhalif epey sayıda bayan siyasetçi gizleniyor.
Haber sitesi Independent’a konuşan Afganistan’ın en genç ve birinci bayan belediye lideri 26 yaşındaki Zarifa Ghafari de “Oturmuş gelmelerini bekliyorum. Bana ya da aileme yardım edebilecek kimse yok. Benim gibiler için gelecekler ve beni öldürecekler” kelamlarıyla öldürülmekten korktuğunu anlatmıştı.
‘Onlara güvenmiyorum’
Can güvenliğinden korksa da sesini çıkarmak zorunda olduğunu söyleyen Durrani, “Bugün savaşacağım ki gelecek jenerasyonlar tüm bu çatışmalar ile yüzleşmek zorunda kalmasın” diyor.
Getty ImagesTaliban’ın kız okullarını kapatacağı iddia ediliyor.
Taliban önderlerinin bayan hakları konusunda muğlak açıklamalar yaptığını belirten Durrani, geçtiğimiz günlerde sokaklardaki savaşçıların ise varsayım edildiği üzere davrandığını belirtiyor ve şöyleki devam ediyor:
“Herat’taki kızlar üniversitelerine gidemedi, Kandahar’da kız çocuklarına meskene gitmeleri söylendi ve bayanların erkek akrabalarına bankalardaki durumlarına geçmeleri söylendi.”
“Taliban farklı ülkelerden gelecek meşruiyetin arayışında, Afganistan’ın legal hükümeti olarak tanınmak istiyor. Pekala uygulamada ne yapıyorlar?
“İki seçenek var. Ya alanda savaşçılarını denetim edemiyorlar, ya da nitekim yasal sayılmak istiyor ancak işe koyulmaya da yanaşmıyorlar. Bunlar iki büsbütün farklı şey.”
Taliban’ın “kadın haklarından” bahsetmiş olduğunde neyi kast ettiği de, Durrani için bir soru işareti.
BBCDurrani Taliban’ın söylemiş olduği ile savaşçıların uygulamada yaptığı içinde fark olduğu görüşünde
Durrani, “Taliban’ın kast ettiği hareket hakkı mı, toplumsallaşma hakkı mı, siyasi haklar mı, yoksa oy verme hakkı mı?” diye soruyor.
Öte yandan Almanya, Taliban’ın bayan haklarını teminata almaması durumunda ülkeye tüm yardımları durduracağını deklare etti.
Birtakım yorumcular Taliban’ın global önderlerin kalbini kazanmak için bayanlara daha fazla özgürlük tanıyacağı görüşünde.
Malala Yardım Kuruluşu’ndan eğitim alanındaki çalışmaları niçiniyle ödül alan Durrani, kız çocuklarının Taliban’ın okula gitmeyi yasaklaması durumunda internetten eğitim almak zorunda kalacağını vurguluyor.
Örgütün okul müfredatını da değiştireceğinden kaygı eden Durrani, “Kızlar her Afgan’ın aslına bakarsanız aldığı İslam temalı dersleri mi alacak yoksa genel müfredattaki öteki dersleri almaya devam edebilecekler mi?” diye soruyor, “Bu bahiste onlara güvenmiyorum” diye de ekliyor.
‘Tek istediğim özgürlük’
Kabil’de güvenliği niçiniyle ismini gizleyen ve Azada lakabını kullanan genç bir bayan teşebbüsçü de Taliban’ın vaatlerine kuşkuyla yaklaşıyor.
“Azada, özgür olan manasına geliyor. Benim de tek istediğim özgürlük. Bu yüzden bu ismi seçtim” diyen Azada, tüm Afganların dahil edildiği bir hükümet istiyor:
“Taliban’ı, direnişçi kümesi, olağan kümesi , farklı dinlerden herkesi kapsayan yeni bir hükümet istiyorum. Bunu başarabilirsek yeni bir ülke, yeni bir gelecek inşa ederiz. Tahminen daha bile parlak bir gelecek…”
Getty ImagesKadınların işlettiği dükkanların durumu da meçhul
Öte yandan gerçeklik şimdiden yüzünü göstermeye başladı. Dükkanı kapanan Azada ekonomik özgürlüğünü kaybederken, fazlaca sayıda insan üzere ülkeyi terk edebilecek şartlara sahip değil.
Taliban’ın eski periyodundaki kurallarına dair anılar hâlâ Azada’nın hafızasında. Bayanlara karşı saldırgan davranan Taliban’ın artık de daha âlâ davranacağını beklemediğini belirtiyor Azada. “Kıyafetlerini, saç ve sakalını değiştirmemişler, niçin fikirlerini değiştirmiş olsunlar ki? Bu söylentilere inanmıyorum” diyor.
Taliban’ın bayanlar kadar farklı etnik kümeleri da dışlayacağı yorumunu yapan Azada, yeni bir şiddet sarmalının baş göstereceğine inanıyor:
“Savaş çıkacak. Savaşmazsak, hayatta kalamayız. Ben de onlardan biri olacağım. Tahminen hayatımı kaybedeceğim fakat sorun değil. Yavuz olmak zorundayım. Afganistan’dan kaçamam. Tek seçeneğim bu.”
Taliban’ın geçmişte Afganistan’ı yönettiği periyot (1996-2001), bayanlara yönelik acımasız kural ve cezalarla hatırlanıyor. Kimi bayanların başlarının kesildiği, taşlanarak öldürüldüğü ve burka giymeye zorlandığı periyot, Taliban’ın 2001’deki 11 Eylül taarruzları daha sonrası ABD liderliğindeki koalisyon güçlerince iktidardan uzaklaştırması ile sona ermişti. Afgan bayanların özgürlük alanı genişlerken, birtakım bayanlar bakan, belediye lideri, hakim ve polis olarak çalışmaya başlamıştı. Fakat Afgan bayanların önünde artık belgisiz bir gelecek var.
‘Çaba ve fedakarlık gerekli’
Dünyanın öbür yerlerinde bir bayan gazetecinin bir üst seviye yetkili ile röportaj yapması haber niteliği taşımazdı tahminen. Afgan haber kanalı Tolo News’ın programında bayan sunucu Beheshta Arghand’ın Taliban’ın önderlerinden Mevlevi Abdulhak Hamid ile röportaj yapması ise örgütün bayan ve kız çocuklarına zalim kurallar dayattığı geçmişi niçiniyle, şaşkınlık yarattı.
Salı günü yayınlanan bu röportajda bir diğer birinci daha gerçekleşti ve birinci sefer bir Taliban önderi televizyon stüdyosunda konuştu.
Öte yandan sunucu Arghand, örgütün kimi imtiyazlar tanıdığı izlenimi veren bu gelişmelere karşın huzursuz.
BBC‘nin sorularını yanıtlayan Arghand, Taliban’ın “Afgan bayanlarla bir sorunu olmadığı ve bayanların çalışmalarını desteklediği” istikametindeki açıklamalarına rağmen hâlâ “korktuğunu” söylüyor.
Çalıştığı televizyon kanalının haber stüdyosu kadar, bulunduğu başşehir Kabil’in de değiştiğini belirten Arghan, artık tartışmalı konularda konuklarına özgürce sorular yöneltemediğini, sözlerini hayli dikkatli seçtiğini de kelamlarına ekliyor.
“Bir ya da iki ay daha sonra bize yönelik kanunlar getirecekler” diyen Arghand, kelamlarına şu biçimde devam ediyor:
“İstediğimizi yapmamıza müsaade vermeyeceklerini, bağımsız olmayı zorlaştıracaklarını düşünüyorum. Şu an bir reaksiyon göstermiyorlar ancak fazlaca dikkatli olmalıyız. Ben hayli dikkatliyim.”
Taliban, 1990’lı yılların sonu ile 2000’li yılların başında kendi şeriat anlayışı üzerinden çok sıkı kurallar getirmişti. Televizyon, müzik ve sinema yasaklanmıştı. Taliban’ın gücünü kaybetmesi daha sonrası onlarca televizyon kanalı ve 170’den çok radyo kanalı kurulmuştu.
Fakat Taliban’ın dönüşü daha sonrası kimi televizyon kanallarının bayan sunucularını yayına çıkarmadığı hatta siyasi içerikli programların yerine ilahiyat temalı sohbetlere yer verilen programlar getirildiği görüldü.
Örgüt misilleme emelli aksiyonları hayata geçirmediği için kanallar olağan akışını sürdürüyor.
Ülkede yaşayan 39 milyon insanın idaresini devralacak olan Taliban, bu hafta düzenlediği basın toplantısında bayanların “şeriat maddeleri çerçevesinde” çalışmasına ve eğitim görmesine müsaade verileceğini deklare etti.
BBCBeheshta Arghand Taliban idaresinde bağımsız bir gazeteci olmanın mümkün olmayacağından korkuyor.
Öte yandan Taliban savaşçılarının kimi vilayetlerde işe giden bayanları durdurduğu bildiriliyor. BBC’ye konuşan kimi bayanlar, korktukları için sokaklardan uzak durduklarını anlattı.
Bu kritik yol ayrımında haber merkezinde olması gerektiğini hissettiği için işine döndüğünü söyleyen gazeteci Arghand, “Kendi kendime, ‘Gitmelisin zira bu, Afgan bayanlar için epeyce kıymetli bir zaman’ dedim” formunda konuşuyor.
Taliban savaşçılarının haber merkezine gittiği sırada onu durdurarak, niye yanında bir erkek refakatçi olmadan tek başına seyahat ettiğini sorduğunu kaydeden Arghand, “İyi bir durumda değiliz ve bunun Afganistan’daki bayanlar için de uygun olmadığını biliyoruz. Gelecek jenerasyonların faydasına, efor ve fedakarlık göstermek gerekli” diyor.
‘Geçen seferki üzere değil’
BBC’ye konuşan ve Kabil’de özel bir klinikte hastalarına hizmet veren bir bayan jinekolog, siyasi çalkantıların çalışma hayatına bir tesiri olmadığını söylüyor.
İsmini vermek istemeyen jinekolog, “(Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinden) üç gün daha sonra işe geldim. Durum normaldi” diyor.
Getty ImagesAfganistan’da kırsal bölgelerde sıhhat hizmetleri hayli kısıtlı
Taliban’ın bayan tabiplerin hastanelerde ve özel kliniklerde çalışmasına müsaade vereceği istikametindeki açıklamasını hatırlatan bayan hekim, Taliban’ın kimi noktalarda insanlara etkin olarak işe dönmeleri davetinde bulunduğu lakin dehşet iklimi niçiniyle birçoğunun işe gitmediğini belirtiyor:
“Çok sayıda hekim ve ebe, Taliban’ın duyurusundan ikna olmuş değil ve korktukları için de hastanelere gitmiyorlar.”
Getty ImagesAfganistan’da epeyce sayıda bayan hemşire olmak için eğitim almıştı fakat artık gelecekleri belgisiz.
Ülkede bilhassa kırsal bölgelerde sıhhat hizmetleri ya fazlaca kısıtlı ya da hiç yok.
Gebelikte anne ölümlerinin önüne geçmek için yetkililer, hemşire ve ebelerin sayısını artırmak emelli tedbirler almıştı. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu, bütün gebe bayanların ve yeni annelerin “hayat kurtaran ebe hizmeti ve öteki hamilelik ve çocuk bakım hizmetlerine erişme hakkı” olduğunu vurguluyor.
Kabilli jinekolog, her şeye karşın umutlu. Hastaneye giderken sokakta daha az insan gördüğünü ve epey sayıda dükkanın kapalı olduğunu lakin Taliban’ın kimseyi durdurup ne giydiğini denetim etmediğini kaydediyor. “Son idareleri üzere değil. Geçen seferkine göre biraz daha iyi” diye vurguluyor.
‘Kadınlar örgütün gündeminde yok’
Afganistan’da Meclis’teki 250 koltuğun yüzde 27’si bayanlara ayrılmış durumda ve şu anda Meclis’te 69 bayan milletvekili bulunuyor.
Anda Taliban’ın hiyerarşisinde bayanlara yer vermiyor olması niçiniyle, kapsayıcı bir hükümet kurup kurmayacakları da belirsizliğini koruyor.
Farzhana KochaiFarzhana Kochai yeni hükümette bayanlara nasıl bir rol biçileceğini bilmediklerini söylüyor.
Bayan milletvekillerinden Farzhana Kochai, “Gündemlerinde ne var bilmiyoruz. Bayanlar hakkında hiç konuşmuyor olmaları bizi endişelendiriyor” diyor.
Bayanları dışarıda bırakan bir hükümet yapılanmasının memleketler arası toplum ve sivil toplum nezdinde sorumlu görülmeyeceğini belirten Kochai, “Kadınlar toplumun dışına atılmamalı. Çalışmaya devam etmeli, hükümette ve istediğimiz her yerde var olmayı sürdürmeliyiz” diyor.
Farzhana KochaiAfgan Meclisi’nde koltukların yüzde 27’si bayanlara ayrılmıştı.
Sokaklardaki bayan sayısının azalması üzere ani değişimlerin kendisini epeyce rahatsız ettiğini söyleyen Farzhana Kochai, kimi bayanların işe ve okula geri döndüğünün de farkında.
“Tüm bayanlar korkup kendilerini konuta kapadı üzere bir şey yok lakin bayanlar toplumsal, ruhsal ve politik bir değişimden geçiyor” diyen Kochai, şu biçimde devam ediyor:
“Çoğumuz saklanıyoruz. Toplumsal medyada bile olamıyoruz, işimizi yapamıyor, konutlarımızdan çıkamıyoruz.”
“Kabil’de hayli sayıda bayan burka satın alıyor. Televizyon ekranlarında ve öbür yerlerde bayanları bakılırsamiyoruz.”
Kochai Taliban’ın dönüşündilk evvel de silahlı kümelerden tehdit alıyordu. Artık onun üzere radikal kümelere muhalif epey sayıda bayan siyasetçi gizleniyor.
Haber sitesi Independent’a konuşan Afganistan’ın en genç ve birinci bayan belediye lideri 26 yaşındaki Zarifa Ghafari de “Oturmuş gelmelerini bekliyorum. Bana ya da aileme yardım edebilecek kimse yok. Benim gibiler için gelecekler ve beni öldürecekler” kelamlarıyla öldürülmekten korktuğunu anlatmıştı.
‘Onlara güvenmiyorum’
Can güvenliğinden korksa da sesini çıkarmak zorunda olduğunu söyleyen Durrani, “Bugün savaşacağım ki gelecek jenerasyonlar tüm bu çatışmalar ile yüzleşmek zorunda kalmasın” diyor.
Getty ImagesTaliban’ın kız okullarını kapatacağı iddia ediliyor.
Taliban önderlerinin bayan hakları konusunda muğlak açıklamalar yaptığını belirten Durrani, geçtiğimiz günlerde sokaklardaki savaşçıların ise varsayım edildiği üzere davrandığını belirtiyor ve şöyleki devam ediyor:
“Herat’taki kızlar üniversitelerine gidemedi, Kandahar’da kız çocuklarına meskene gitmeleri söylendi ve bayanların erkek akrabalarına bankalardaki durumlarına geçmeleri söylendi.”
“Taliban farklı ülkelerden gelecek meşruiyetin arayışında, Afganistan’ın legal hükümeti olarak tanınmak istiyor. Pekala uygulamada ne yapıyorlar?
“İki seçenek var. Ya alanda savaşçılarını denetim edemiyorlar, ya da nitekim yasal sayılmak istiyor ancak işe koyulmaya da yanaşmıyorlar. Bunlar iki büsbütün farklı şey.”
Taliban’ın “kadın haklarından” bahsetmiş olduğunde neyi kast ettiği de, Durrani için bir soru işareti.
BBCDurrani Taliban’ın söylemiş olduği ile savaşçıların uygulamada yaptığı içinde fark olduğu görüşünde
Durrani, “Taliban’ın kast ettiği hareket hakkı mı, toplumsallaşma hakkı mı, siyasi haklar mı, yoksa oy verme hakkı mı?” diye soruyor.
Öte yandan Almanya, Taliban’ın bayan haklarını teminata almaması durumunda ülkeye tüm yardımları durduracağını deklare etti.
Birtakım yorumcular Taliban’ın global önderlerin kalbini kazanmak için bayanlara daha fazla özgürlük tanıyacağı görüşünde.
Malala Yardım Kuruluşu’ndan eğitim alanındaki çalışmaları niçiniyle ödül alan Durrani, kız çocuklarının Taliban’ın okula gitmeyi yasaklaması durumunda internetten eğitim almak zorunda kalacağını vurguluyor.
Örgütün okul müfredatını da değiştireceğinden kaygı eden Durrani, “Kızlar her Afgan’ın aslına bakarsanız aldığı İslam temalı dersleri mi alacak yoksa genel müfredattaki öteki dersleri almaya devam edebilecekler mi?” diye soruyor, “Bu bahiste onlara güvenmiyorum” diye de ekliyor.
‘Tek istediğim özgürlük’
Kabil’de güvenliği niçiniyle ismini gizleyen ve Azada lakabını kullanan genç bir bayan teşebbüsçü de Taliban’ın vaatlerine kuşkuyla yaklaşıyor.
“Azada, özgür olan manasına geliyor. Benim de tek istediğim özgürlük. Bu yüzden bu ismi seçtim” diyen Azada, tüm Afganların dahil edildiği bir hükümet istiyor:
“Taliban’ı, direnişçi kümesi, olağan kümesi , farklı dinlerden herkesi kapsayan yeni bir hükümet istiyorum. Bunu başarabilirsek yeni bir ülke, yeni bir gelecek inşa ederiz. Tahminen daha bile parlak bir gelecek…”
Getty ImagesKadınların işlettiği dükkanların durumu da meçhul
Öte yandan gerçeklik şimdiden yüzünü göstermeye başladı. Dükkanı kapanan Azada ekonomik özgürlüğünü kaybederken, fazlaca sayıda insan üzere ülkeyi terk edebilecek şartlara sahip değil.
Taliban’ın eski periyodundaki kurallarına dair anılar hâlâ Azada’nın hafızasında. Bayanlara karşı saldırgan davranan Taliban’ın artık de daha âlâ davranacağını beklemediğini belirtiyor Azada. “Kıyafetlerini, saç ve sakalını değiştirmemişler, niçin fikirlerini değiştirmiş olsunlar ki? Bu söylentilere inanmıyorum” diyor.
Taliban’ın bayanlar kadar farklı etnik kümeleri da dışlayacağı yorumunu yapan Azada, yeni bir şiddet sarmalının baş göstereceğine inanıyor:
“Savaş çıkacak. Savaşmazsak, hayatta kalamayız. Ben de onlardan biri olacağım. Tahminen hayatımı kaybedeceğim fakat sorun değil. Yavuz olmak zorundayım. Afganistan’dan kaçamam. Tek seçeneğim bu.”