Muhabir
New member
ABD, İngiltere ve Avustralya’nın kurduğu, taraf ülkelerin isimlerinin baş harfleriyle tanımlanan AUKUS Mutabakatı yalnızca Asya-Pasifik’te değil, şimdi her tartışmalı bölgede tansiyonu yükseltecek bir mana taşıyor. Zira artık, ABD’nin başlatmış olduğu bir ABD-Çin Soğuk Savaşı gerçeğiyle karşı karşıyayız. ötürüsıyla bu “savaş” yalnızca Asya-Pasifikle sonlu kalmayacak. İki ülkenin karşı karşıya geldiği her bahiste buna misal ittifaklar oluşacak üzere bundan bu biçimde. AUKUS bunun birinci adımı aslında.
Üç ülke muahedeyi “nükleer denizaltılarda kullanılan süratle gelişen teknolojinin paylaşılmasını da içeren bir savunma anlaşması” olarak açıklıyor. Görünen o ki hedef mümkün olan en kısa müddette Avustralya’nın nükleer denizaltıya sahip olması. Zira muahedeye taraf olan ülkeler içinde nükleer denizaltısı olmayan tek ülke o. Durumu çok garipleştiren şu: Yakın vakte kadar Çin’in en büyük ticaret ortağı olan, bu niçinle de Çin zıddı ABD stratejilerine çok aralı duran bir ülkeydi Avustralya. Hatta George W. Bush devrinde bir daha ABD, Japonya ile Hindistan’ın da iştirakiyle Çin’e karşı oluşturulmak istenen “dörtlü” ortasında olmamıştı. Devrin Avustralya Başbakanı Kevin Rudd, bu oluşuma karşı durmuştu. Ancak artık ne değiştiyse Avustralya çok tartışmalı, Çin’in dostu olmayan kimi ülkelerce bile sıkıntılı kabul edilen AUKUS ortasında yer aldı.
Sonu başından belirli olan şu: Avustralya önemli manada kaybeden taraf olacak. Öncelikle dizel/elektrikle çalışan eski filosunun yerine nükleer denizaltı imali konusunda anlaştığı Fransa ile bağlantıları önemli olarak bozuldu. Avustralya’nın AUKUS’da yer alması askeri değil stratejik bir karar, epeyce aşikâr ki. Artık büsbütün ABD yörüngesine giriyor.
ZAYIFLAYAN ABD
ABD’nin, kalması için hiç bir öne sürülen nedeninin bulunmadığı Afganistan’dan çekilmesi “siyasi açıdan” elbette mağlubiyettir. Bu mutabakatın ABD’nin “zayıfladığı” bir anda gündeme getirilmesi dikkat caziptir bu niçinle. hem de daha evvel ABD’nin sıkça lisana getirdiği üzere “Çin’ e odaklanma”nın da bir kararı. Buradan bakınca Afganistan’dan çekilmenin hezimetle ya da zaferle ilgisi olmadığı anlaşılabilir. ABD için odaklanılması gereken gaye Çin. İngiltere’nin tavrı ise her ne kadar “küresel Britanya” maksadı peşinde koşsa da bu koşuya uygun düşmeyecek bir “esnaf” tavrı aslında. Onun kaygısı nükleer reaktör üretiminde pazar kazanmak. Avustralya da güzel bir pazar kuşkusuz.
Reaktör teknolojisi hem hayli bedelli birebir vakitte saklıdır. Zira reaktörler için kullanılan uranyum yüzde 95 oranında zenginleştirilmek zorunda. Değerli iş. ABD ile İngiltere birinci vakit içinderda 1958’de yürürlüğe giren dünyanın en kapsamlı nükleer paylaşım mutabakatı olan Karşılıklı Savunma Mutabakatı kuralları altında bu mevzuda işbirliği yapıyor. Her on yılda bir yenilenir bu mutabakat. En son 2014’te reaktör teknolojisi üzerinde daha fazla işbirliği adımları atıldı. Avustralyalılar reaktörleri kendileri inşa edecek olsalardı, ABD teknolojisine, uzmanlığına, ABD ile kendilerine ilişkin bir nükleer paylaşım mutabakatına muhtaçlıkları olacaktı. Bu yüzden en sıradan tahlil onları satın almak olacaktır. Satın alacakları en uygun ülke de İngiltere. Ayrıyeten İngiltere’nin bu mutabakata iştiraki Çin’e yönelik ikinci provokasyonudur. Birincisi biliyorsunuz Güney Çin Denizi’ne uçak gemileri yollamasıydı.
REAKSİYONLAR VAR
Dünyanın gözünün içine baka baka bu muahedenin Hint-Pasifik’te istikrarı özendireceğini söylemeleri hakikaten anlaşılır üzere değil. Mutabakat duyurulur duyulmaz Çin’in haricinde, Çin aykırısı ittifakla ticari, siyasi yakınlığı olan ülkelerden de itirazlar yükseldi. Yani bırakın istikrarı özendirmeyi, mevcut “istikrarı” bile sarsan bir tesir yarattı AUKUS. halbuki başta iklim mevzuları olmak üzere Çin’le mutabakatın, işbirliği yapmanın tam vakti. Ancak bunun yerine Çin’e karşı kışkırtıcı tavırlar alınmaya devam ediyor.
Avustralya ister dışarıdan alsın ister kendisi inşa etsin kuracağı nükleer reaktörler için gerekli olan yüksek oranda zenginleştirmiş uranyumu nasıl sağlayacak? Bunu vakit gösterecek lakin bu AUKUS aslında istikrarı, nükleeri olmayan Avustralya’ya zenginleştirilmiş uranyum satma planları yaparak bozuyor.
Üç ülke muahedeyi “nükleer denizaltılarda kullanılan süratle gelişen teknolojinin paylaşılmasını da içeren bir savunma anlaşması” olarak açıklıyor. Görünen o ki hedef mümkün olan en kısa müddette Avustralya’nın nükleer denizaltıya sahip olması. Zira muahedeye taraf olan ülkeler içinde nükleer denizaltısı olmayan tek ülke o. Durumu çok garipleştiren şu: Yakın vakte kadar Çin’in en büyük ticaret ortağı olan, bu niçinle de Çin zıddı ABD stratejilerine çok aralı duran bir ülkeydi Avustralya. Hatta George W. Bush devrinde bir daha ABD, Japonya ile Hindistan’ın da iştirakiyle Çin’e karşı oluşturulmak istenen “dörtlü” ortasında olmamıştı. Devrin Avustralya Başbakanı Kevin Rudd, bu oluşuma karşı durmuştu. Ancak artık ne değiştiyse Avustralya çok tartışmalı, Çin’in dostu olmayan kimi ülkelerce bile sıkıntılı kabul edilen AUKUS ortasında yer aldı.
Sonu başından belirli olan şu: Avustralya önemli manada kaybeden taraf olacak. Öncelikle dizel/elektrikle çalışan eski filosunun yerine nükleer denizaltı imali konusunda anlaştığı Fransa ile bağlantıları önemli olarak bozuldu. Avustralya’nın AUKUS’da yer alması askeri değil stratejik bir karar, epeyce aşikâr ki. Artık büsbütün ABD yörüngesine giriyor.
ZAYIFLAYAN ABD
ABD’nin, kalması için hiç bir öne sürülen nedeninin bulunmadığı Afganistan’dan çekilmesi “siyasi açıdan” elbette mağlubiyettir. Bu mutabakatın ABD’nin “zayıfladığı” bir anda gündeme getirilmesi dikkat caziptir bu niçinle. hem de daha evvel ABD’nin sıkça lisana getirdiği üzere “Çin’ e odaklanma”nın da bir kararı. Buradan bakınca Afganistan’dan çekilmenin hezimetle ya da zaferle ilgisi olmadığı anlaşılabilir. ABD için odaklanılması gereken gaye Çin. İngiltere’nin tavrı ise her ne kadar “küresel Britanya” maksadı peşinde koşsa da bu koşuya uygun düşmeyecek bir “esnaf” tavrı aslında. Onun kaygısı nükleer reaktör üretiminde pazar kazanmak. Avustralya da güzel bir pazar kuşkusuz.
Reaktör teknolojisi hem hayli bedelli birebir vakitte saklıdır. Zira reaktörler için kullanılan uranyum yüzde 95 oranında zenginleştirilmek zorunda. Değerli iş. ABD ile İngiltere birinci vakit içinderda 1958’de yürürlüğe giren dünyanın en kapsamlı nükleer paylaşım mutabakatı olan Karşılıklı Savunma Mutabakatı kuralları altında bu mevzuda işbirliği yapıyor. Her on yılda bir yenilenir bu mutabakat. En son 2014’te reaktör teknolojisi üzerinde daha fazla işbirliği adımları atıldı. Avustralyalılar reaktörleri kendileri inşa edecek olsalardı, ABD teknolojisine, uzmanlığına, ABD ile kendilerine ilişkin bir nükleer paylaşım mutabakatına muhtaçlıkları olacaktı. Bu yüzden en sıradan tahlil onları satın almak olacaktır. Satın alacakları en uygun ülke de İngiltere. Ayrıyeten İngiltere’nin bu mutabakata iştiraki Çin’e yönelik ikinci provokasyonudur. Birincisi biliyorsunuz Güney Çin Denizi’ne uçak gemileri yollamasıydı.
REAKSİYONLAR VAR
Dünyanın gözünün içine baka baka bu muahedenin Hint-Pasifik’te istikrarı özendireceğini söylemeleri hakikaten anlaşılır üzere değil. Mutabakat duyurulur duyulmaz Çin’in haricinde, Çin aykırısı ittifakla ticari, siyasi yakınlığı olan ülkelerden de itirazlar yükseldi. Yani bırakın istikrarı özendirmeyi, mevcut “istikrarı” bile sarsan bir tesir yarattı AUKUS. halbuki başta iklim mevzuları olmak üzere Çin’le mutabakatın, işbirliği yapmanın tam vakti. Ancak bunun yerine Çin’e karşı kışkırtıcı tavırlar alınmaya devam ediyor.
Avustralya ister dışarıdan alsın ister kendisi inşa etsin kuracağı nükleer reaktörler için gerekli olan yüksek oranda zenginleştirmiş uranyumu nasıl sağlayacak? Bunu vakit gösterecek lakin bu AUKUS aslında istikrarı, nükleeri olmayan Avustralya’ya zenginleştirilmiş uranyum satma planları yaparak bozuyor.