Muhabir
New member
BBC
Çin büyük bir süratle silahlı kuvvetlerini güçlendiriyor ve Batılı uzmanlar, füze teknolojileri, nükleer silah ve yapay zeka alanlarındaki ilerlemelerinin global askeri güç istikrarını önemli bir biçimde değiştireceğinden kaygılı.
Çin Devlet Lideri Şi Jinping, ülkenin silahlı kuvvetlerinin 2035 yılına kadar çağdaşlaşmasını ve 2049 yılına kadar dünyanın en düzgünleri içinde olmasını emretti. Şi Jinping, Çin silahlı kuvvetlerinin önümüzdeki 30 yıl ortasında “savaşabilecek ve savaş kazanabilecek” duruma gelmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Bu epeyce büyük bir taahhüt olsa da ülke bu istikamette ilerliyor.
ASKERİ YATIRIM
Çin, silahlı kuvvetlerine yaptığı yatırım konusunda birtakım uzmanlar tarafınca “şeffaf olmamak” ve “tutarsızlıkla” suçlanıyor.
Çin hükümeti, askeri harcamalarının resmi datalarını açıklıyor, lakin bu bilgiler birden fazla vakit Batı’da varsayım edilen bedellerden daha düşük oluyor ve Çin’in ABD’den daha sonra silahlı kuvvetlerine en hayli yatırım yapan ülke olduğu düşünülüyor.
Washington merkezli niyet kuruluşu Stratejik ve Memleketler arası Çalışmalar Merkezi, Çin’in askeri bütçesinin en az 10 yıdır ekonomik büyüme kıymetinden daha yüksek olduğunu belirtti.
NÜKLEER STOKLAMA
Kasım ayında ABD Savunma Bakanlığı Çin’in nükleer stoklarının 2030 yılına kadar 4 kat artıracağını ve “en az bin adet savaş başlığına sahip olacağını” öne sürdü.
Çin devlet medyası ise nükleer stoklarını olabildiğince az sayıda tuttuğunu, bunun “önyargılı ve spekülatif” olduğu cevabını verdi.
Dünya ülkelerinin yıllık nükleer silah stoklarını pahalandıran Stockholm Milletlerarası Barış Araştırmaları Enstitüsü, Çin’in son birkaç yıldır savaş başlık sayısını artırdığını söylüyor.
Sandra Rodriguez Chillida, Joy Roxas and Sean Will
Çin çabucak hemen ABD’deki 5 bin 550 savaş başlığı düzeyine yaklaşmadı fakat nükleer silah sayısını bu derece artırması, Batı’nın askeri üstünlüğü için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Londra merkezli Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü’nden Veerle Nouwens, “Çin’in nükleer silahları karşılaştığımız en büyük sorun. İki taraf da birbirine güvenmiyor ve diyalog kurulmuyor. Bu durumun riskleri fazlaca büyük ve çıkış noktasını görmek zor” dedi.
HİPERSONİK GELECEK
Hipersonik füzeler kıtalararası balistik füzeler kadar süratli olmasa da ses suratının yaklaşık 5 katına kadar çıkabiliyor.
hem de uçuş esnasında radarda sıkıntı tespit edildiği için hipersonik füzelere karşı savunma sağlamak zorlaşıyor.
Londra’da King’s College Üniversitesi’nden Dr Zeno Leoni, “Çin, geride kaldığını biliyor ve bu yüzden hipersonik füze üzere teknolojiler geliştirerek büyük atılımlar yapmaya çalışıyor” dedi.
Sandra Rodriguez Chillida, Joy Roxas and Sean Will
Çin, hipersonik füze denemeleri yaptığını inkar ediyor, fakat Batılı uzmanlar yaz aylarında iki roket ile yapılan çalışmaların buna söyleme muhalif olduğunu düşünüyor.
Çin’in ne çeşit füze teknolojisi geliştirdiği çabucak hemen bilinmiyor. İki ana çeşit bulunuyor:
Sandra Rodriguez Chillida, Joy Roxas and Sean Will
Dr Leoni, hipersonik füzelerin en tesirli teknoloji olmadığını, lakin kimi maksatları epeyce hassas bir pozisyona düşürdüğünü söylüyor ve devam ediyor:
“Örneğin uçakları hipersonik füzelerden korumak fazlaca güç.”
Dr Leoni bununla birlikte Çin’de yapılan çalışmaların tehlikesinin Batı tarafınca abartılmış olabileceği, birtakım Batı ülkelerinin kendi askeri uzay teknoloji çalışmaları için daha fazla bütçe edinmeye çalıştığını öne sürdü:
“Gerçek bir tehdit var lakin bununla birlikte abartılıyor olabilir.”
YAPAY ZEKA VE SİBER HÜCUM
ABD Savunma Bakanlığı’na bakılırsa Çin, yapay zeka üzere akıllı ve müdahaleci teknolojiler kullanarak yeni askeri yollar geliştirmeye çalışıyor.
Çin Askeri Bilimler Akademisi’nin nazaranvi ise bu teknolojiler geliştirilirken ülkenin özel kesim teknoloji şirketleri ve savunma endüstrisi içinde işbirliği sağlamak.
Araştırmacılar, Çin’in hali hazırda füze güdüm sistemlerinde yapay zeka kullandığı, insansız hava ve deniz araçları geliştirdiği ve yurtharicinde büyük çaplı siber operasyonlar gerçekleştirdiğini söylüyor.
Temmuz ayında Birleşik Krallık, ABD ve AB, Çin’i Microsoft Exchange sunucularını hedefleyerek büyük bir siber akın gerçekleştirmekle suçladı.
Bu atağın dünya çapında en az 30 bin kurumu olumsuz etkilediği ve şahsi data ve fikri mülkiyete ulaşmak için bir casusluk operasyonu olduğu düşünülüyor.
DÜNYANIN EN BÜYÜK DONANMASI, FAKAT EN GÜÇLÜSÜ DEĞİL
Çin, ABD’yi geçerek dünyanın en büyük donanmasına sahip ülke oldu, fakat uzmanlar gemi sayılarını karşılaştırmanın gereğince kapsamlı bir yaklaşım olmadığını söylüyor.
Sandra Rodriguez Chillida, Joy Roxas and Sean Will
11 uçak gemisi ve epeyce sayıda nükleer güçle çalışan savaş gemisine sahip ABD şimdilik donanmasının kuvvetlilüğü ve kabiliyeti konusunda üstünlüğünü koruyor.
Fakat Çin’in deniz kuvvetlerini süratle güçlendirmesi bekleniyor.
Daha evvel Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nda Kıdemli Albay olan ve artık Pekin Tsinghua Üniversitesi’nde çalışan Zhou Bo, Çin’in deniz kaynaklı tehditlerini ortadan kaldırmak için deniz kuvvetlerini güçlendirmesinin kural olduğunu düşünüyor.
ABD Donanması, Çin’in önümüzdeki 20 yıl ortasında savaş gemi sayısını yüzde 40 oranında artıracağını iddia ediyor.
GELECEK MEÇHUL
Dr Leoni, Çin’in şimdilik “çatışmadan kazanma” siyasetini koruduğu, lakin bunun ileride değişebileceğini söylüyor ve devam ediyor:
“Tamamen çağdaşlaşmış bir deniz gücü pozisyonuna gelmek her şeyi değiştirebilir.”
Kıdemli Albay Zhou ise Batı’nın kaygılarının temelsiz olduğunu düşünüyor.
Zhou, “Çin ABD üzere dünyayı denetim etme niyetinde değil. Güçlense bile kendi temel siyasetlerini korur.”
Çin en son 1979 yılında Vietnam’a karşı savaştı ötürüsıyla geliştirdiği çağdaş askeri gücü çabucak hemen test edilmedi. Hem Batı ülkelerinde, tıpkı vakitte Çin’de biroldukça kişi bunun bu biçimde kalmasını umuyor.
Çin büyük bir süratle silahlı kuvvetlerini güçlendiriyor ve Batılı uzmanlar, füze teknolojileri, nükleer silah ve yapay zeka alanlarındaki ilerlemelerinin global askeri güç istikrarını önemli bir biçimde değiştireceğinden kaygılı.
Çin Devlet Lideri Şi Jinping, ülkenin silahlı kuvvetlerinin 2035 yılına kadar çağdaşlaşmasını ve 2049 yılına kadar dünyanın en düzgünleri içinde olmasını emretti. Şi Jinping, Çin silahlı kuvvetlerinin önümüzdeki 30 yıl ortasında “savaşabilecek ve savaş kazanabilecek” duruma gelmesi gerektiğini söylemiş oldu.
Bu epeyce büyük bir taahhüt olsa da ülke bu istikamette ilerliyor.
ASKERİ YATIRIM
Çin, silahlı kuvvetlerine yaptığı yatırım konusunda birtakım uzmanlar tarafınca “şeffaf olmamak” ve “tutarsızlıkla” suçlanıyor.
Çin hükümeti, askeri harcamalarının resmi datalarını açıklıyor, lakin bu bilgiler birden fazla vakit Batı’da varsayım edilen bedellerden daha düşük oluyor ve Çin’in ABD’den daha sonra silahlı kuvvetlerine en hayli yatırım yapan ülke olduğu düşünülüyor.
Washington merkezli niyet kuruluşu Stratejik ve Memleketler arası Çalışmalar Merkezi, Çin’in askeri bütçesinin en az 10 yıdır ekonomik büyüme kıymetinden daha yüksek olduğunu belirtti.
NÜKLEER STOKLAMA
Kasım ayında ABD Savunma Bakanlığı Çin’in nükleer stoklarının 2030 yılına kadar 4 kat artıracağını ve “en az bin adet savaş başlığına sahip olacağını” öne sürdü.
Çin devlet medyası ise nükleer stoklarını olabildiğince az sayıda tuttuğunu, bunun “önyargılı ve spekülatif” olduğu cevabını verdi.
Dünya ülkelerinin yıllık nükleer silah stoklarını pahalandıran Stockholm Milletlerarası Barış Araştırmaları Enstitüsü, Çin’in son birkaç yıldır savaş başlık sayısını artırdığını söylüyor.
Sandra Rodriguez Chillida, Joy Roxas and Sean Will
Çin çabucak hemen ABD’deki 5 bin 550 savaş başlığı düzeyine yaklaşmadı fakat nükleer silah sayısını bu derece artırması, Batı’nın askeri üstünlüğü için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Londra merkezli Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü’nden Veerle Nouwens, “Çin’in nükleer silahları karşılaştığımız en büyük sorun. İki taraf da birbirine güvenmiyor ve diyalog kurulmuyor. Bu durumun riskleri fazlaca büyük ve çıkış noktasını görmek zor” dedi.
HİPERSONİK GELECEK
Hipersonik füzeler kıtalararası balistik füzeler kadar süratli olmasa da ses suratının yaklaşık 5 katına kadar çıkabiliyor.
hem de uçuş esnasında radarda sıkıntı tespit edildiği için hipersonik füzelere karşı savunma sağlamak zorlaşıyor.
Londra’da King’s College Üniversitesi’nden Dr Zeno Leoni, “Çin, geride kaldığını biliyor ve bu yüzden hipersonik füze üzere teknolojiler geliştirerek büyük atılımlar yapmaya çalışıyor” dedi.
Sandra Rodriguez Chillida, Joy Roxas and Sean Will
Çin, hipersonik füze denemeleri yaptığını inkar ediyor, fakat Batılı uzmanlar yaz aylarında iki roket ile yapılan çalışmaların buna söyleme muhalif olduğunu düşünüyor.
Çin’in ne çeşit füze teknolojisi geliştirdiği çabucak hemen bilinmiyor. İki ana çeşit bulunuyor:
- Hipersonik planörlü füzeler dünya atmosferinin ortasında kalıyor
- Fraksiyonel Yörünge Bombardıman Sistemi (FOBS) maksada yanlışsız hızlanmadan evvel düşük yörüngede seyrediyor
Sandra Rodriguez Chillida, Joy Roxas and Sean Will
Dr Leoni, hipersonik füzelerin en tesirli teknoloji olmadığını, lakin kimi maksatları epeyce hassas bir pozisyona düşürdüğünü söylüyor ve devam ediyor:
“Örneğin uçakları hipersonik füzelerden korumak fazlaca güç.”
Dr Leoni bununla birlikte Çin’de yapılan çalışmaların tehlikesinin Batı tarafınca abartılmış olabileceği, birtakım Batı ülkelerinin kendi askeri uzay teknoloji çalışmaları için daha fazla bütçe edinmeye çalıştığını öne sürdü:
“Gerçek bir tehdit var lakin bununla birlikte abartılıyor olabilir.”
YAPAY ZEKA VE SİBER HÜCUM
ABD Savunma Bakanlığı’na bakılırsa Çin, yapay zeka üzere akıllı ve müdahaleci teknolojiler kullanarak yeni askeri yollar geliştirmeye çalışıyor.
Çin Askeri Bilimler Akademisi’nin nazaranvi ise bu teknolojiler geliştirilirken ülkenin özel kesim teknoloji şirketleri ve savunma endüstrisi içinde işbirliği sağlamak.
Araştırmacılar, Çin’in hali hazırda füze güdüm sistemlerinde yapay zeka kullandığı, insansız hava ve deniz araçları geliştirdiği ve yurtharicinde büyük çaplı siber operasyonlar gerçekleştirdiğini söylüyor.
Temmuz ayında Birleşik Krallık, ABD ve AB, Çin’i Microsoft Exchange sunucularını hedefleyerek büyük bir siber akın gerçekleştirmekle suçladı.
Bu atağın dünya çapında en az 30 bin kurumu olumsuz etkilediği ve şahsi data ve fikri mülkiyete ulaşmak için bir casusluk operasyonu olduğu düşünülüyor.
DÜNYANIN EN BÜYÜK DONANMASI, FAKAT EN GÜÇLÜSÜ DEĞİL
Çin, ABD’yi geçerek dünyanın en büyük donanmasına sahip ülke oldu, fakat uzmanlar gemi sayılarını karşılaştırmanın gereğince kapsamlı bir yaklaşım olmadığını söylüyor.
Sandra Rodriguez Chillida, Joy Roxas and Sean Will
11 uçak gemisi ve epeyce sayıda nükleer güçle çalışan savaş gemisine sahip ABD şimdilik donanmasının kuvvetlilüğü ve kabiliyeti konusunda üstünlüğünü koruyor.
Fakat Çin’in deniz kuvvetlerini süratle güçlendirmesi bekleniyor.
Daha evvel Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nda Kıdemli Albay olan ve artık Pekin Tsinghua Üniversitesi’nde çalışan Zhou Bo, Çin’in deniz kaynaklı tehditlerini ortadan kaldırmak için deniz kuvvetlerini güçlendirmesinin kural olduğunu düşünüyor.
ABD Donanması, Çin’in önümüzdeki 20 yıl ortasında savaş gemi sayısını yüzde 40 oranında artıracağını iddia ediyor.
GELECEK MEÇHUL
Dr Leoni, Çin’in şimdilik “çatışmadan kazanma” siyasetini koruduğu, lakin bunun ileride değişebileceğini söylüyor ve devam ediyor:
“Tamamen çağdaşlaşmış bir deniz gücü pozisyonuna gelmek her şeyi değiştirebilir.”
Kıdemli Albay Zhou ise Batı’nın kaygılarının temelsiz olduğunu düşünüyor.
Zhou, “Çin ABD üzere dünyayı denetim etme niyetinde değil. Güçlense bile kendi temel siyasetlerini korur.”
Çin en son 1979 yılında Vietnam’a karşı savaştı ötürüsıyla geliştirdiği çağdaş askeri gücü çabucak hemen test edilmedi. Hem Batı ülkelerinde, tıpkı vakitte Çin’de biroldukça kişi bunun bu biçimde kalmasını umuyor.