MrM
New member
ANTALYA – Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Kısmı Çocuk Kardiyoloji Ünitesi’nden Doç. Dr. Işıl Yıldırım Baştuhan ile bilhassa pandemi süreciyle daha da sık karşılaştığımız çocuklardaki kilo sorununu konuştuk.
Şu anda çocuklarda yaşanan kilo sorunu ne boyutta?
Son senelerda çocuklarda giderek artan bir kilo artışı ile karşılaştığımız dikkatimi çekiyordu. Pandemi ile birlikte, bilhassa son bir yıldır, bu artış hayli besbelli hale geldi. Artık neredeyse poliklinikte gördüğümüz her 10 çocuktan 4-5’i fazla kilolu. Bunun ekonomik ve toplumsal bir epeyce niçini var. Bence bu bahiste tedbir alınmaz, bilgilendirme yapılmazsa önümüzdeki senelerda genç nüfusta fazlaca önemli sıhhat sorunları goreceğiz.
Pekala, bu kilo artışındaki sebepler neler?
Pandemiyle birlikte özel hareket kısıtlaması, konutta kısıtlanan çocukların daha fazlaca abur cubur tüketmesi; bilhassa çalışan ailelerin giderek daha fazlaca ölçüde hazır besine yönlenmeleri; ekonomik dar boğazla birlikte besin pahası düşük, fakat doyuruculuğu yüksek besinlerin ön plana çıkması; taze zerzevat, et meblağlarının artışından dolayı ailelerin mecburen doymak için daha fazlaca ekmek, makarna, pilava yönelmesi…
‘SON YILLARDA ÇOCUKLARDA KİLO ARTIŞI İLE birlikte İNSÜLİN DİRENCİ DE ARTIYOR’
Kilo artışının sonuçları olarak çocuklarda ne çeşit hastalıklar gözlemliyorsunuz?
2000’li yılların başında mesleğe birinci başladığım vakit içinderda, çocuklarda şişmanlık (obezite) çok ender görülen bir sorundu, daha epeyce beslenme azlığı/kilo alamama üzere sorunlarla karşılaşıyorduk. Çocukluk çağı şişmanlığı genelde birtakım hormonal bozukluklara bağlı olarak görülüyordu. bir daha çocuklarda tansiyon yüksekliğinin hayli büyük bir kısmında altta yatan öteki bir hastalık saptanıyordu. Tip 2 diyabet, erişkin tipi diyabet olarak isimlendiriliyor, çocuklarda insülin direnci diye bir bozukluktan pek bahsedilmiyordu. Lakin son senelerda çocuklarda kilo artışı ve gövdesel yağlanmanın artışı ile birlikte insülin direnci de giderek artıyor, bu direnç giderilmediği durumlarda hepsi tip 2 diyabet adayı… Yalnızca insülin direnci değil, tansiyon yüksekliği de bu çocuklarda fazlaca önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.
‘BİZİM KUŞAK, ÇOCUKLARINDAN DAHA UZUN YAŞAYACAK BİRİNCİ JENERASYON OLABİLİR’
20 yıl önceyle kıyasladığınızda bu tansiyon yüksekliğinin altında yatan tek sebep şişmanlık mı?
Evet, maalesef o denli. bir daha gövdesel yağlanma ile birlikte karaciğer yağlanması da bu çocuklarda sık görülüyor. Hepimiz etrafımızdan duymuşuzdur, epey alkol tüketimi uzun vadede karaciğer sirozuna yol açar. Sirozdan evvelki evrelerden birisi karaciğer yağlanması ve çocuklarda karaciğer yağlanmasında korkutucu bir artış izleniyor, bu yağlanmanın tıbbi ismi non-alchololic fatty liver disease (alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı). Kilo artışının daha bir fazlaca hormonal ve gibisi sonuçları var. Bunun önüne geçmek için birtakım tedbirler alınmazsa, şu anki çocukların 20’li-30’lu yaşlarına geldiğinde epey önemli sıhhat sorunları yaşayacaklarını düşünüyorum. Bizim jenerasyon, tahminen de önlenebilir sıhhat sıkıntılarından dolayı çocuklarından daha uzun yaşayacak birinci jenerasyon olabilir.
‘DİYET YAPMAK DEĞİL, SAĞLIKLI BESLENMEK VE SAĞLIKLI YAŞAMAK’
çok korkutucu bir tablo bu… “Birtakım tedbirler alınmazsa” dediniz, yapılabilecek şeyler var mı?
Bu kadar karanlık bir tablo çizsem de aslında yeterli haberler de var. bahsetmiş olduğum sıhhat sıkıntılarının hepsi geri dönüşebilir. Yalnız burada altını çizmek istediğim bir husus var; o da aslında kilo vermeye odaklanmaktan fazlaca, göbek ve iç organların etrafındaki yağdan kurtulmak. Diyet yapmak değil, sağlıklı beslenmek ve sağlıklı yaşamak…
‘EKMEĞİN TÜKETİMİNİ SINIRLAMAK SAĞLIKLI BESLENMEDE KIYMETLİ BİR ADIM’
Bunun için neler yapılmalı?
Birinci ve en değerli etap marketlerde ve bakkallarda satılan paketli besinlerden ve işlenmiş eserlerden uzak durmak. Şekerli eserleri mümkün olduğunca tüketmemek, tüketileceği vakit taze meyve olarak tüketmek. Özellikli şekerli ve gazlı içeceklerin tüketilmesinden kaçınılmalı. bir daha meyve suları beslenmede gözden kaçan kıymetli kalemlerden biri. Taze sıkılmış da olsa, meyve suyundansa meyvenin kendisi tercih edilmeli. Örneğin, portakal suyunu ele alalım: Bir bardak portakal suyu için ortalama iki adet portakal gerekiyor, portakal suyu süratle ve kolay kolay içilebiliyor. Evet taze sıkılmış olunca ortasında vitaminler var fakat bol bol meyve şekeri de var. Bu durumda, şekerin bağırsaklardan süratli emilmesini önleyen lif maalesef yok. Bu ise uzun vadede karaciğer yağlanması ve insülin direncine giden yolda değerli bir adım. Bir oturuşta iki portakal basitçe yenmez fakat portakal suyu bir dikişte içilebiliyor.
Şeker haricinde beslenmede değerli faktörlerden bir tanesi de, hazır besinler. Maalesef “fast food” diye tabir edilen hazır besinlerin tüketiminde de kıymetli bir artış mevcut. bir daha bu üslup besinlerin tüketilmesinden mümkün olduğunca kaçınmak gerektiğini düşünüyorum. Bir de Türkiye’de yaşayan insanların epey değerli bir besin tüketim hususu, ekmek… Ekmeğin tüketimini sınırlamak, sağlıklı beslenmede değerli bir adım. Aslında bizim klâsik tencere yemeklerimiz son derece sağlıklı ve besleyici. Abur cuburu kesip, ekmeği sonlandırıp beslenmeyi ana olarak bu türlü düzenleyince problemlerin birçoklarının düzeleceğini düşünüyorum.
Pekala, çocuklar ya da biz, hiç mi tatlı, lahmacun ve mantı üzere şeyler yemeyeceğiz?
elbette ortada sırada bunlardan tüketilebilir lakin beslenmenin ana ayağını bu şekil yiyecekler oluşturmamalı.
Hareketli ömür, spor yapmak üzere çeşitli aktiviteler, bu çeşit rahatsızlıklardan kurtulmak için yardımcı olur mu? Pandemi şartlarında bunu nasıl sağlayabiliriz?
Maalesef pandemi süreci ile birlikte hepimizin olduğu üzere çocuklarımızın da ömrüne önemli kısıtlamalar geldi. Bir buçuk yıldır birden fazla çocuk için okullar kapalı. Okullar, eğitim-öğretim dışında çocuklar için toplumsallaşmanın de kıymetli bir merkezi. Çocuklar aylardır dört duvar içinde hareketleri kısıtlanmış biçimde oturuyorlar. Arkadaşları ile görüşemiyorlar, oyun oynayamıyor, güçlerini atamıyorlar. Bir an evvel bu mevzuda düzenlemelere gitmek gerekiyor. Düzenlemeye gidilene kadar, dışarı çıkamayan çocuklarda meskende hareket artırabilecek tahliller aranabilir; dans etmek, konutta yürüyüş üzere. Artık bir hayli insanın internet erişimi mevcut, kısa bir Youtube araması ile meskende spor, yürüyüş ile bir epeyce kaynak bulmak mümkün. Özgürce yürüyebildiğimiz günlere kadar kısa vadeli tahlil olabilir. Amaç, en az günde 45 dakika etkin hareket olmalı; etkin hareket süratli ve tempolu bir yürüyüşteki harekete denk olarak kabul edilebilir.
Şu anda çocuklarda yaşanan kilo sorunu ne boyutta?
Son senelerda çocuklarda giderek artan bir kilo artışı ile karşılaştığımız dikkatimi çekiyordu. Pandemi ile birlikte, bilhassa son bir yıldır, bu artış hayli besbelli hale geldi. Artık neredeyse poliklinikte gördüğümüz her 10 çocuktan 4-5’i fazla kilolu. Bunun ekonomik ve toplumsal bir epeyce niçini var. Bence bu bahiste tedbir alınmaz, bilgilendirme yapılmazsa önümüzdeki senelerda genç nüfusta fazlaca önemli sıhhat sorunları goreceğiz.
Pekala, bu kilo artışındaki sebepler neler?
Pandemiyle birlikte özel hareket kısıtlaması, konutta kısıtlanan çocukların daha fazlaca abur cubur tüketmesi; bilhassa çalışan ailelerin giderek daha fazlaca ölçüde hazır besine yönlenmeleri; ekonomik dar boğazla birlikte besin pahası düşük, fakat doyuruculuğu yüksek besinlerin ön plana çıkması; taze zerzevat, et meblağlarının artışından dolayı ailelerin mecburen doymak için daha fazlaca ekmek, makarna, pilava yönelmesi…
‘SON YILLARDA ÇOCUKLARDA KİLO ARTIŞI İLE birlikte İNSÜLİN DİRENCİ DE ARTIYOR’
Kilo artışının sonuçları olarak çocuklarda ne çeşit hastalıklar gözlemliyorsunuz?
2000’li yılların başında mesleğe birinci başladığım vakit içinderda, çocuklarda şişmanlık (obezite) çok ender görülen bir sorundu, daha epeyce beslenme azlığı/kilo alamama üzere sorunlarla karşılaşıyorduk. Çocukluk çağı şişmanlığı genelde birtakım hormonal bozukluklara bağlı olarak görülüyordu. bir daha çocuklarda tansiyon yüksekliğinin hayli büyük bir kısmında altta yatan öteki bir hastalık saptanıyordu. Tip 2 diyabet, erişkin tipi diyabet olarak isimlendiriliyor, çocuklarda insülin direnci diye bir bozukluktan pek bahsedilmiyordu. Lakin son senelerda çocuklarda kilo artışı ve gövdesel yağlanmanın artışı ile birlikte insülin direnci de giderek artıyor, bu direnç giderilmediği durumlarda hepsi tip 2 diyabet adayı… Yalnızca insülin direnci değil, tansiyon yüksekliği de bu çocuklarda fazlaca önemli bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.
‘BİZİM KUŞAK, ÇOCUKLARINDAN DAHA UZUN YAŞAYACAK BİRİNCİ JENERASYON OLABİLİR’
20 yıl önceyle kıyasladığınızda bu tansiyon yüksekliğinin altında yatan tek sebep şişmanlık mı?
Evet, maalesef o denli. bir daha gövdesel yağlanma ile birlikte karaciğer yağlanması da bu çocuklarda sık görülüyor. Hepimiz etrafımızdan duymuşuzdur, epey alkol tüketimi uzun vadede karaciğer sirozuna yol açar. Sirozdan evvelki evrelerden birisi karaciğer yağlanması ve çocuklarda karaciğer yağlanmasında korkutucu bir artış izleniyor, bu yağlanmanın tıbbi ismi non-alchololic fatty liver disease (alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı). Kilo artışının daha bir fazlaca hormonal ve gibisi sonuçları var. Bunun önüne geçmek için birtakım tedbirler alınmazsa, şu anki çocukların 20’li-30’lu yaşlarına geldiğinde epey önemli sıhhat sorunları yaşayacaklarını düşünüyorum. Bizim jenerasyon, tahminen de önlenebilir sıhhat sıkıntılarından dolayı çocuklarından daha uzun yaşayacak birinci jenerasyon olabilir.
‘DİYET YAPMAK DEĞİL, SAĞLIKLI BESLENMEK VE SAĞLIKLI YAŞAMAK’
çok korkutucu bir tablo bu… “Birtakım tedbirler alınmazsa” dediniz, yapılabilecek şeyler var mı?
Bu kadar karanlık bir tablo çizsem de aslında yeterli haberler de var. bahsetmiş olduğum sıhhat sıkıntılarının hepsi geri dönüşebilir. Yalnız burada altını çizmek istediğim bir husus var; o da aslında kilo vermeye odaklanmaktan fazlaca, göbek ve iç organların etrafındaki yağdan kurtulmak. Diyet yapmak değil, sağlıklı beslenmek ve sağlıklı yaşamak…
‘EKMEĞİN TÜKETİMİNİ SINIRLAMAK SAĞLIKLI BESLENMEDE KIYMETLİ BİR ADIM’
Bunun için neler yapılmalı?
Birinci ve en değerli etap marketlerde ve bakkallarda satılan paketli besinlerden ve işlenmiş eserlerden uzak durmak. Şekerli eserleri mümkün olduğunca tüketmemek, tüketileceği vakit taze meyve olarak tüketmek. Özellikli şekerli ve gazlı içeceklerin tüketilmesinden kaçınılmalı. bir daha meyve suları beslenmede gözden kaçan kıymetli kalemlerden biri. Taze sıkılmış da olsa, meyve suyundansa meyvenin kendisi tercih edilmeli. Örneğin, portakal suyunu ele alalım: Bir bardak portakal suyu için ortalama iki adet portakal gerekiyor, portakal suyu süratle ve kolay kolay içilebiliyor. Evet taze sıkılmış olunca ortasında vitaminler var fakat bol bol meyve şekeri de var. Bu durumda, şekerin bağırsaklardan süratli emilmesini önleyen lif maalesef yok. Bu ise uzun vadede karaciğer yağlanması ve insülin direncine giden yolda değerli bir adım. Bir oturuşta iki portakal basitçe yenmez fakat portakal suyu bir dikişte içilebiliyor.
Şeker haricinde beslenmede değerli faktörlerden bir tanesi de, hazır besinler. Maalesef “fast food” diye tabir edilen hazır besinlerin tüketiminde de kıymetli bir artış mevcut. bir daha bu üslup besinlerin tüketilmesinden mümkün olduğunca kaçınmak gerektiğini düşünüyorum. Bir de Türkiye’de yaşayan insanların epey değerli bir besin tüketim hususu, ekmek… Ekmeğin tüketimini sınırlamak, sağlıklı beslenmede değerli bir adım. Aslında bizim klâsik tencere yemeklerimiz son derece sağlıklı ve besleyici. Abur cuburu kesip, ekmeği sonlandırıp beslenmeyi ana olarak bu türlü düzenleyince problemlerin birçoklarının düzeleceğini düşünüyorum.
Pekala, çocuklar ya da biz, hiç mi tatlı, lahmacun ve mantı üzere şeyler yemeyeceğiz?
elbette ortada sırada bunlardan tüketilebilir lakin beslenmenin ana ayağını bu şekil yiyecekler oluşturmamalı.
Hareketli ömür, spor yapmak üzere çeşitli aktiviteler, bu çeşit rahatsızlıklardan kurtulmak için yardımcı olur mu? Pandemi şartlarında bunu nasıl sağlayabiliriz?
Maalesef pandemi süreci ile birlikte hepimizin olduğu üzere çocuklarımızın da ömrüne önemli kısıtlamalar geldi. Bir buçuk yıldır birden fazla çocuk için okullar kapalı. Okullar, eğitim-öğretim dışında çocuklar için toplumsallaşmanın de kıymetli bir merkezi. Çocuklar aylardır dört duvar içinde hareketleri kısıtlanmış biçimde oturuyorlar. Arkadaşları ile görüşemiyorlar, oyun oynayamıyor, güçlerini atamıyorlar. Bir an evvel bu mevzuda düzenlemelere gitmek gerekiyor. Düzenlemeye gidilene kadar, dışarı çıkamayan çocuklarda meskende hareket artırabilecek tahliller aranabilir; dans etmek, konutta yürüyüş üzere. Artık bir hayli insanın internet erişimi mevcut, kısa bir Youtube araması ile meskende spor, yürüyüş ile bir epeyce kaynak bulmak mümkün. Özgürce yürüyebildiğimiz günlere kadar kısa vadeli tahlil olabilir. Amaç, en az günde 45 dakika etkin hareket olmalı; etkin hareket süratli ve tempolu bir yürüyüşteki harekete denk olarak kabul edilebilir.