Kripto para tezi: Facebook, WhatsApp ve Instagram niye çöktü?

Undertaker

New member
WhatsApp, instagram, Facebook çöktü, toplumsal medya coştu




Facebook, WhatsApp ve Instagram’a 6 saat erişilemedi. Milyarlarca dolar uçtu. Kaos için 5 argüman ön plana çıktı.

Facebook, WhatsApp ve Instagram evvelki gün çöktü. Dünya genelinde bu platformlara 6 saat erişim sağlanamadı. Sosyal medyada hayat durdu. Kesintiyle ilgili biroldukca teori ortaya atıldı. Kimine nazaran bu bir CIA operasyonu, kimine bakılırsa ise Zuckerberg’in kripto para oyunu. Savlar şöyleki:

1- e-TİCARET’E GİRİYOR

Mark Zuckerberg, bu üç platformu tek çatı hâline getirip e-Ticaret sitesi kurdu. Olağan bir şirketin beş ayda hazırlayabileceği network hudut güvenliği, bu müddet zarfında yüklenmek istendi. Sistem kendisini kilitledi ve bilgi akışını kesti. Sistemin döndürülmesi süreci Facebook mühendislerinin yapabileceği bir şey olmadığı için uzmanlar çağırıldı.

2- KRİPTO ÜRETECEK

Zuckerberg’in kuracağı e-Ticaret sitesinde alışveriş de kendi çıkaracağı kripto para ile yapılacak. Bunun uygulama yüklemesi yapıldığı sırada sistem çöktü. Ayrıyeten son birkaç gündür merkezi olmayan Shiba Coin yüzde 80’lerin üstünde yükseldi. Zuckerberg’in çıkaracağı kripto para da merkezsiz olacak. Fakat bu kriptoyu programa adapte ettiği sırada kriz yaşandı.


3- DATALAR ÇALINDI

Bu üç toplumsal medya platformu hackerların saldırısına uğradı. 1.5 milyar kullanıcının dataları çalınıp Deep Web’te (Derin ağ-internetin karanlık yüzü) satışa sunuldu. Siber güvenlik haber kaynağı Privacy Affairs’in yayımladığı rapora bakılırsa yalnızca bir milyon kişinin bilgileri için hackerler, 5 bin dolar istedi.

4- CIA Mİ, RUSLAR MI?

Kesinti izleme web sitesi DownDetector “Dünyanın her yerinden 10.6 milyondan fazla kesinti raporu aldık. Şimdiye kadar gördüğümüz en büyük kesinti” açıklamasında bulundu. Kimi çevreler, bu olayı kapalı bir CIA operasyonu olarak kıymetlendirdi. Bazıları de kesintiyi Ruslara ve Çinlilere bağladı. Bir Facebook çalışanı ise “Kesintinin niçinini kimse bilmiyor” dedi.

5- MUSK’IN OYUNU

Mars’ta yeni bir hayat kurmaya çalışan Elon Musk’ın en büyük hayallerinden biri de bütün dünyaya yüksek süratte fiyatsız internet sağlamak. Bu kapsamda, Musk, dünyanın etrafını Starlink uydularıyla kapladı. Evvelki gün de bu planın birinci adımlarını attı. İnternet alanında tekelleşmek isteyen Musk, deneme yaptı ve dünya çapında bir kesintiye sebep oldu.


ÇALIŞANLAR ŞİRKETE GİREMEDİ

ABD’nin önde gelen gazetelerinden New York Times’ın muhabiri Sheera Frenkel, Facebook çalışanlarının şirket binasına giremediğini öne sürdü. Frenkel, argümanını, bir Facebook çalışanına dayandırdı. Frenkel, çalışanların giriş kartlarının kapıları açmadığını ve bu sebeple iş yeri önünde de büyük bir kriz yaşandığını söylemiş oldu.


“ÇOCUKLARA KARŞI SORUMLU DAVRANILMADI”

Facebook’un reşit olmayan çocuklar ve güvenlikle ilgili yasal sorumluluklarını yerine getirmediği ile ilgili ayrıntıları sızdıran Frances Haugen, ABD Senato Komitesi önünde söz verdi. Mayıs ayında istifa etmedilk evvel yaklaşık iki yıl Facebook’ta sivil yanlış bilgilendirme takımında müdür olarak çalışan Haugen, platformun kararlarının çocuklar, kamu güvenliği ve demokrasi için “büyük bir sorun” olduğunu söylemiş oldu. Haugen, “Halk için neyin düzgün olduğu ile Facebook için neyin düzgün olduğu” içinde çıkar çatışmaları yaşandığını tabir ederek, Facebook’un, “daha fazla para kazanmak için” kendi çıkarlarını dikkate aldığını kaydetti.

Facebook kurucusu Mark Zuckerberg ile tıpkı üniversiteden mezun olan data bilimcisi 37 yaşındaki Haugen, “Bu kadar hayli insan üzerinde -en derin kanıları, hisleri ve davranışları üzerinde- bu kadar korkutucu bir tesire sahip bir şirketin gerçek bir nezarete gereksinimi var. Lakin Facebook’un kapalı tasarımı, gerçek bir nezareti olmadığı manasına geliyor” dedi.

Facebook’un, nefret, şiddet ve yanlış bilgilendirmeye karşı halka palavra dediğini, bu mevzudaki on binlerce sayfalık raporun da elinde olduğunu savundu.


YERLİ VE ULUSAL YAZILIM KURAL

Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun, toplumsal medyada evvelki gün yaşanan erişim ıstırabına ait, “Küresel şirketlerin ne derece kırılgan ve sistemsiz bir yapı içerisinde olduğunu bir kere daha gördük. Bu sorun, bizlere ulusal bir siber anlayışın değerini bir kere daha hatırlattı. Yerli, ulusal ve muteber yazılımlara daha fazla yönelerek, onları geliştirmenin yanında, global toplumsal medya mecralarının da bireyin özgürlüklerini tehlikeye atmaksızın makul ve muteber bir sistemde çalışmasını temin etmek artık bir zorunluluktur” dedi.

Yerli ve ulusal haberleşme araçlarının bu çeşit durumlarda değerinin daha da arttığına dikkati çeken uzmanlar ise, Facebook, WhatsApp ve Instagram’a erişemeyen vatandaşların, BiP ve Yaay yardımıyla yakınlarıyla kesintisiz irtibat sağladığını ve yerli uygulamalara talebin arttığını söz etti.


6 SAATTE MİLYARLAR BUHAR OLDU

Dünya çapında 4.20 milyarın üzerinde kullanıcıya sahip toplumsal medya platformlarının evvelki akşam çökmesi, bunların dünya iktisadında edindiği yeri de gözler önüne serdi. Londra merkezli internet tahlil şirketi NetBlocks; Facebook, WhatsApp, Instagram ve Messenger’ın bir saatlik kesintisinin, global iktisada yaklaşık 160 milyar dolara mal olduğunu duyurdu. Buna bakılırsa pazartesi yaşanan 6 saatlik kesintinin maliyeti 1 milyar doları buldu. Toplumsal medya platformlarında hem şirketler hem şahıslar reklam ve satış yapıyor. Ayrıyeten yüksek sayıda takipçiye sahip kullanıcılar da çeşitli tanıtımlarla gelir elde ediyor. Bu platformlardaki e-Ticaret hacmi, lojistik ve kargo kesiminin de en kıymetli besleyici damarı. Kesintinin yaşandığı mühlet boyunca bütün bu ekonomik faaliyetler de durdu.

ZUCKERBERG’İN ZİYANI

Öte yandan Facebook payları, kesintinin yaşandığı saatlerde yüzde 5 kıymet kaybetti. Şirketin piyasa kıymeti saatler içerisinde 967 milyar dolardan 916 milyar dolara kadar geriledi. Bu kayıp Facebook’un kurucusu ve CEO’su Mark Zuckerberg’in şahsi servetinden de 7 milyar doların buhar bulunmasına sebep oldu.

“HESAPLAR GÜVENDE”

Facebook’un altyapı yöneticisi Santosh Janardhan, yaptığı açıklamada, kesintinin yanılgılı bir konfigürasyondan kaynaklandığını bildirdi. Janardhan, sorunun, şirketin operasyonlarında kullandığı sistemleri de kullanılamaz hâle getirmesinin tahlili zorlaştırdığını kaydetti. Bu ac kullanıcı ayrıntılarının çalındığına dair bir kanıt bulunmadığını da belirten Janardhan, bu istikametteki haberleri yalanladı. New York Times ise bir siber hücum olabileceğini tez etti. Janardhan’ın kelamını ettiği değişikliğin, ‘sınır geçit protokolü’nde yapıldığı kestirim ediliyor. Toplumsal ağ üstündeki kararların ana makinelere gönderilmesi sürecine müsaade veren bu protokol ile sistemler internete bağlanıyor. Bu protokol çalışmazsa ağ ile etkileşim de kopuyor. Yani Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın dış dünya ile teması kesiliyor.

KAYNAK: TÜRKİYE GAZETESİ / OSMAN SAĞIRLI VE EFRAHİM GÖNÜLTAŞ
 
Üst